دوسطحی زنجیره تأمینی است که دامنه آن محدود به دو نوع شرکت میشود.
در این پایان نامه از شبکههای مختلط برای زنجیرهی تأمین موردبحث استفادهشده است.
فازهای تصمیمی در یک زنجیرهی تأمین
مدیریت موفق زنجیرهی تأمین، نیازمند تصمیمات مرتبط با جریان اطلاعات، محصول و منابع مالی است. همهی این تصمیمات در سه مقوله یا فاز، بسته به فراوانی هر تصمیم و افق زمانی که یک تصمیم اثرگذار خواهد بود، تقسیمبندی میشوند. [۱]
الف) فاز راهبردی[۷]: شرکتها در طول این فاز در مورد نحوهی ساختاردهی زنجیره تصمیم میگیرند؛ یعنی اینکه چه فرایندهایی و با چه ترکیبی در هر مرحله انجام شوند. تصمیمات این فاز به تصمیمات استراتژیک زنجیره نیز معروف هستند. این تصمیمات شامل موارد زیر میشوند (ملو[۸] و همکاران ۲۰۰۹). [۸]
-
- مکان و ظرفیت تسهیلات تولیدی و انبارداری
-
- محصولاتی که باید در مکانهای مختلف تولید یا ذخیره شوند
-
- روشهای حمل ونقل موردنیاز در سکوهای ارسال مختلف
-
- نوع سیستم اطلاعاتی موردنیاز
شرکت باید مطمئن شود که اعضای زنجیره، حمایتکنندهی اهداف راهبردی آن در طول این فاز هستند.
ب) فاز برنامه ریزی[۹]: در این فاز شرکتها مجموعهای از سیاستهای عملیاتی را تعریف میکنند که عملیات کوتاهمدت آنها را پوشش میدهند. در این فاز، فرض بر این است که تصمیمات راهبردی تغییر نمیکنند. شرکتها فاز برنامه ریزی را با پیشبینی تقاضای بازارهای مختلف در سال آتی شروع میکنند. برنامه ریزی موارد زیر است (ملو و همکاران،۲۰۰۹): [۵]
-
- چه بازارهایی از چه تسهیلاتی تأمین شوند
-
- اندازه انباشتههای موجودی چقدر باشد
-
- پیمانکاری ساخت
-
- سیاستهای سفارش و موجودی موردنیاز
-
- سیاستهای مصوب موردنیاز برای تسهیلات پشتیبان در هنگام مواجهشدن با کمبود موجودی
-
- نحوه و زمانبندی ترویجهای بازاریابی
برنامه ریزی، پارامترهایی را مشخص میکند که طی آنیک زنجیره برای یک دورهی زمانی معین کار میکند. در فاز برنامه ریزی، شرکتها باید عدم قطعیت در تقاضا، نرخهای ارز و رقابت در یک دورهی زمانی مربوطه را در تصمیماتشان لحاظ کنند.
ب) فاز عملیاتی[۱۰]: افق زمانی، معادل روزانه یا هفتگی بوده و شرکتها در این فاز، تصمیمتی در مورد سفارشها خاص مشتریان میگیرند. در سطح عملیاتی، ترکیب زنجیره ثابت بوده، سیاستهای برنامه ریزی نیز از قبل تعریفشده هستند. هدف اصلی زنجیره در این فاز، رسیدن به سیاستهای عملیاتی به بهترین شکل ممکن است. شرکتها در طول این فاز، سفارشها خاص را به موجودیها یا تولید اختصاص داده، تاریخی را برای برآورده سازی سفارش تعیین میکنند، فهرست اقلام استخراجی از انبار را تهیه میکنند، روش ارسال یک سفارش را مشخص کرده و زمانبندی تحویل کامیونها را تعیین و سفارشها لازمهی از سطح بالاتر را صادر میکنند. ازآنجاییکه تصمیمات عملیاتی، کوتاهمدت هستند، معمولاً عدم قطعیت کمتری در مورد اطلاعات تقاضا برای آنها وجود دارد. هدف عمدهی این فاز عملیاتی، بهرهگیری از کاهش عدم قطعیت و بهینه سازی عملکرد با توجه به محدودیتهای اعمالشده از طریق سیاستهای برنامه ریزی است.
در این پایان نامه ترکیبی از فازهای راهبردی و برنامه ریزی برای زنجیرهی تأمین موردبحث، در نظر گرفتهشده است. [۵]
زنجیرهی پاسخگو و کارا
هر زنجیره تأمین دارای دو بعد پاسخگویی و کارایی میباشد که در ذیل توضیح داده میشوند:
پاسخگویی زنجیره، شامل توانایی زنجیره در انجام موارد زیر است (کارلسون[۱۱] و همکاران، ۲۰۰۵): [۴]
پاسخ بهاندازهی دستههای متفاوت تقاضا
-
- برآورده کردن تقاضا در زمان تدارکات کوتاه
-
- پاسخ به تنوع زیاد محصولات درخواستی
-
- ارائه محصولات نو و متکبرانه
-
- ارائه محصولات با سطح خدمت بالا
کارایی زنجیره، شامل هزینه ساخت و تحویل به مشتری است.
بالا بردن سطح پاسخگویی مستلزم صرف هزینه است. شکل ۱-۱ کمترین هزینه ممکن برای رسیدن به سطح مشخص از پاسخگویی را نشان میدهد.
شکل ۱‑۱- کمترین هزینه ممکن برای رسیدن به سطح مشخص از پاسخگویی [۱].
این کمترین هزینهبر پایه فنآوری موجود تعریف میشود. شرکتی که روی این مرز قرار دارد، میتواند تنها با بالا بردن هزینه خود و غیرکارا شدن، پاسخگویی خود را افزایش دهد. چنین شرکتی باید مقایسهای[۱۲] بین کارایی و پاسخگویی انجام دهد. البته شرکتهایی که روی این سر حد مرزی هستند، بهصورت پیوسته فرایندهای خویش را بهبود داده و برای حفظ موقعیت خود، تغییراتی را در فنآوری ایجاد میکنند. با فرض مقایسه بین هزینه و پاسخگویی، گزینه راهبردی کلیدی برای زنجیره، سطح پاسخگویی است. زنجیرهها، از آنهایی که بر پاسخگو بودن تکیهدارند تا آنهایی که به دنبال کارایی باهدف تولید و عرضه محصولات با کمترین هزینه ممکن هستند، تغییر میکنند. شکل (۱-۲) طیف پاسخگویی را نشان داده و هر زنجیره در یک نقطه از طیف قرار میگیرد.
پاسخگویی
کارایی
بسیار پاسخگو
شرکت دل که کامپیوترهای شخصی متنوع را چند روزه تحویل میدهند.
تا حدی پاسخگو
خودروسازانی ه در عرض دو هنفته تعداد زیادی محصول مختلف تحویل میدهند.
تا حدودی کارا
سازندهای سنتی پوشاک که زمان تدارک تولید چند هفتهای دارند.
بسیار کارا
کارخانجات فولادسازی که زمانبندی تولید از ماه ها قبل با انعطافپذیری کمی تعیین میشود.
شکل ۱‑۲- طیف پاسخگویی [۱].