• پدر معمولا در فضای ارتباطات عاطفی درون خانواده فاقد حضور یا تاثیرگذاری می­باشد.

• تفاوت سنی زیاد بین پدر و مادر وجود دارد. سن مادر معمولا بسیار کمتر از سن پدر می­باشد.

• تسلط عاطفی و هیجانی مادر بر فرزندان بسیار چشمگیر است. فرآین خودپیروی به دگرپیروی، مسیر بهنجاری را طی نمی­کند. مادر به­عنوان نقطه تمرکز پیروی این فرایند محسوب شده و همانندسازی با او شکل می­گیرد.

• ترتیب تولد، تک فرزند بودن، تک پسر بودن در میان چند دختر و بالعکس، شدت آسیب را بیشتر می­سازد.

• نزدیکی و مراوده افراطی با جنس مخالف و همچنین تجربیات جنسی زودرس بسیار شایع می­باشد.

• وضعیت ظاهری این افراد و عکس­العمل اطرافیان به وضعیت ظاهری آنها به نحوی تشدیدکننده نارضایتی از جنسیت می­باشد. معمولا پسران مبتلا به اختلال هویت جنسی ظاهری دخترانه، ظریف و شکننده دارند (ابراهیمی: ۱۳۸۴).

• مجید موحد و مرتضی حسین­زاده کاسمایی (۱۳۹۰)، در مقاله­ای تحت عنوان «رابطه اختلال هویت جنسیتی با کیفیت زندگی» به بررسی رابطه اختلال هویت جنسی با کیفیت زندگی می­پردازند. اکثریت مردم از اوایل دوران کودکی هویت جسی می­یابند اما در این بین افرادی هستند که از دوران کودکی رفتار جنس مقابل را از خود نشان می­ دهند و مسایل و مشکلات زیادی را در طول زندگی تجربه می­ کنند. هدف این مطالعه بررسی رابطه بین میزان اختلال هویت جنسی وکیفیت زندگی تراجنسی­ها است. چارچوب نظری این پزوهش نظریه سلسله مراتب مزلو می­باشد.

این پژوهش به روش کمی و با بهره گرفتن از تکنیک پیمایش به انجام رسیده است. همچنین با توجه به حجم نمونه آماری از ابزار پرسش­نامه برای جمع­آوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی یا تراجنسی دارای پرونده در سازمان آسایش کشور می­باشند. به علت پایین بودن تعداد کل افراد دارای پرونده، حجم نمونه برابر با جامعه آماری قرار داده شد و به صورت تمام­شماری به پرسش­گری پرداخته شد. پرسشنامه تحقیق علاوه بر سئوالات جمعیت­شناسی هم­چون جنس، سن، قومیت، وضعیت تاهل، محل تولد، تحصیلات، تحصیلات پدر و مادر و درآمد، شامل ۲۵ سوال برای سنجش کیفیت زندگی و ۹ سوال جهت سنجش اختلال هویت جنسی بود.

یافته­های پژوهش تفاوت معنادار میانگین اختلال هویت جنسی و کیفیت زندگی را در بین افراد عمل­کرده و عمل­نکرده نشان می­دهد. در بین افراد عمل­نکرده، اختلال هویت جنسی تنها با آسایش روانی و شاخص کل کیفیت زندگی رابطه معنادار دارد. اما در بین پاسخ­گویان تغییرجنسیت داده، اختلال هویت جنسی با ابعاد کیفیت زندگی به غیر از کیفیت محیطی و شاخص کل کیفیت زندگی رابطه معناداری دارد. بررسی یافته­ ها نشان می­دهد تراجنسی­هایی که نیازهای اولیه خود را تامین کرده و به دنبال رفع نیازهای بالاتر هستند، از اختلال هویت جنسی­شان به شدت کاسته شده کیفیت زندگی­شان به مراتب افزایش می­یابد. این مسئله بیان­گر متفاوت بودن سطوح زندگی مبتلایان به اختلال هویت جنسی با توجه به تفاوت سطح نیازهای آنها متفاوت می­باشد (موحد و حسین­زاده کاسمایی: ۱۳۹۰).

• علیرضا باریکلو (۱۳۸۲)، در مقاله­ای تحت عنوان «آثار حقوقی تغییر جنسیت» آثار حقوقی تغییر جنسیت بر طبق قواعد حقوقی حقوق ایران و فقه اسلامی مورد بررسی قرار داده است.

یکی از عوامل مهم که در تمتع یا عدم تمتع شخص از بعضی از حقوق موثر است، جنسیت است. بنابراین، اگر شخصی اقدام به تغییر جنسیت کند لازم است بررسی شود که این موضوع چه اثری بر حقوق او خواهد گذاشت. حقوق چنین شخصی ممکن است، حقوق قراردادی و یا غیرقراردادی باشد. در مورد اثر تغییر جنسیت بر حقوق قراردادی باید دید تغییر جنسیت چه اثری بر قرارداد خواهد گذاشت. برای بررسی اثر تغییر جنسیت بر قرارداد به نقش جنسیت در قرارداد توجه شود؛ اگر نوع جنسیت بر انعقاد قرارداد نقش اساسی داشته باشد، با تغییر جنسیت کشف می­ شود که قرارداد از ابتدا باطل است. ولی اگر جنسیت نقش شرطی و فرعی ایفا کند، قرارداد باقی و حقوق ناشی از آن نیز محفوظ است و طرف دیگر می ­تواند آن را فسخ کند. تغییر جنسیت نسبت به حقوق مکتسب غیرقراردادی، که شخص بر مبنای جنسیت سابق کرده، مشروط براینکه جنسیت سابق در بقای آن نقش اساسی نداشته باشد، اثری ندارد. علاوه براین، شخص از حقوق مربوط به جنسیت جدید متمع است و می ­تواند آن را استیفا کند (باریکلو: ۱۳۸۲).

• حسین بهروان و فرهاد بیانی (۱۳۹۰)، در مقاله­ای تحت عنوان «عوامل اجتماعی موثر بر شدت اختلال هویت جنسی» به بررسی عوامل اجتماعی که موثر بر شدت اختلال هویت جنسی است، می­پردازند.

هدف این پژوهش بررسی شدت اختلال هویت جنسی و عوامل اجتماعی موثر بر آن می­باشد. روش انجام پژوهش پیمایش می­باشد. جامعه آماری تمام افراد دارای اختلال هویت جنسی مراجعه­کننده به مرکز بهزیستی استان خراسان رضوی و مرکز اورژانس اجتماعی شهید نواب صفوی تهران بوده و حجم نمونه با بهره گرفتن از فرمول کوکران ۱۶۰ نفر انتخاب شده است. روش نمونه گیری، تصادفی ساده با بهره گرفتن از فهرست افراد مراجعه­کننده به دو مرکز یادشده بوده و ابزار جمع­آوری داده ­ها پرسش­نامه است. یافته­ ها نشان می­دهد اختلال هویت جنسی (عدم پذیرش هویت جنسی) در میان افراد نمونه میزان بالایی دارد به گونه ­ای که در دامنه (۵-۱) میانگین اختلال ۷۶/۴ می­باشد، همچنین متغیرهای «احساس رضایت از کنش اجتماعی با همسالان همجنس» و «کسب تایید اجتماعی از سوی همسالان همجنس» رابطه­ معنی­دار و معکوسی بر اختلال هویت جنسی دارند و متغیرهای «اختلال در جامعه­پذیری»، «اختلال در همانندسازی»، «میزان تاثیرپذیری از الگوی رفتاری غیرهمجنس» و «دریافت برچسب اجتماعی از جنس مخالف از سوی دیگران» به صورت معنی­دار و مستقیم با اختلال هویت جنسی دارای رابطه­ معنی­داری هستند. نتیجه­ تحقیق نشان می­دهد عوامل اجتماعی با تاکید بر یادگیری اجتماعی و عوامل خانوادگی با بروز و رشد اختلال هویت جنسی رابطه­ معناداری دارد (بهراوان و بیانی: ۱۳۹۰).
۲-۳-۲ پژوهش­های پیشین خارجی

• کریس بران و همکاران (۲۰۱۲)، در مقاله­ای تحت عنوان «تجربیات شغلی تبدیل­خواهان جنسی مرد به زن» به بررسی تجربیات شغلی تبدیل­خواهان جنسی پرداخته­اند. در واقع در این پژوهش دغدغه­ها و چالش­های شغلی تبدیل­خواهان جنسی­ای را مورد مطالعه قرار می­دهد که جنسیت خود را از مرد به زن تغییر داده­اند.

در این مطالعه روش تحقیق به­ صورت کیفی است و تعداد مشارکت­کنندگان ۹ نفر(۷ آمریکایی اروپایی، ۱ لاتین و ۱ نفر دورگه)، افرادی که خواهان تغییر جنسیت از مرد به زن بودند. رِنج سنی این افراد بین ۲۰ تا ۶۶ سال بوده است. ۴ تا ازین تبدیل­خواهان جنسی دگرجنس­خواه بوده، ۲نفر دارای علاقمندی­های جنسی به هر دو جنس، ۲نفر همجنس­گرا و یکی از اینها نمی­توانست گرایش جنسی خود را به روشنی مشخص کند. ۷تن از مشارکت­کننده­ها ازدواج کرده بودند (۵ طلاق گرفته، ۱ جداشده و یک بیوه)، و ۲ مشارکت­کننده باقی­مانده مجرد بودند.۷ مشارکت_­کننده(۸/۷۷%) پدر بوده و حداقل یک فرزند داشتند. ۳ مشارکت­کننده(۳/۳۳%) دبیرستان را تمام کرده ­اند، ۳ نفر(۳/۳۳%) یک سال در کالج درس خوانده­اند و ۲ نفر(۲/۲۲%) دو سال در کالج درس خوانده بودند و یکی از آنها(۱/۱۱%) نیز فارغ­التحصیل شده بود. ۵ مشارکت­کننده(۶/۵۵%) کار تمام­وقت داشتند، ۳ مشارکت­کننده(۳/۳۳%) بیکار بوده و یکی(۱/۱۱%) بازنشسته بود. سنی که مشارکت­کنندگان گزارش کرده ­اند به­عنوان سنی که متوجه شده ­اند جنس بیولوژیکی­ِشان با هویت جنسیتی­ِشان متناسب نیست بین ۵/۳ تا ۷ سال است. بعد از تشخیص GID، ۵ مشارکت­کننده آماده برای عمل جراحی SRS بودند، ۳ نفر تنها هورمون­درمانی را انجام می­دادند و تمایلی برای انجام عمل جراحی نداشتند و ۱ نفر عمل جراحی را انجام داده بود. اطلاعات توسط مصاحبه­ای عمیق نیمه­ساخت­یافته گردآوری شده بود.
نتایجی که از این مطالعه به­دست آمده است در ۳ حوزه تقسیم ­بندی می­ شود: تحصیل، شغل و انتظارات نقش جنسی/جنسیتی. در زمینه تحصیلات، تعداد زیادی از مشارکت­کنندگان برادامه تحصیل بعد از تغییر جنسیت تاکید داشتند که این موضوع برای کمک به انجام شغل­های حرفه­ای بود. در واقع مشارکت­کنندگان شرح می­ دهند که حالا می­توانند برای کامل کردن درسشان و دریافت مدرک تحصیلی به مدرسه بازگردند. آنها به این نکته اشاره کردند که ادامه تحصیل و آموزش دیدن برای آنها موقعیت­هایی را فراهم می­ کند که بتوانند شغل­هایی را انتخاب کنند که بیشتر متناسب با هویت جنسیتی­ِشان است. همان­طور که (چوپ^[۵۰] و استورم، ۲۰۰۹) بیان می­ کنند محیط­های کاری برای افراد تبدیل­خواه جنسی بسیار می ­تواند وحشتناک باشد به علت تبعیض­هایی که علیه آن­ها وجود دارد. بنابراین قابل درک است که مشارکت­کنندگان ما خواستار آموزش و تحصیلات بیشتر باشند که این به امنیت شغلی آنها کمک خواهد کرد و می­توانند در زمینه­هایی فعالیت کنند که متناسب با جایگاه ترنس­ بودنشان است و مجبور نباشند تبعیض­های محیط کاری را تحمل کنند. در زمینه شغلی، بیشتر این مشارکت­کنندگان، بعد از تغییر جنسیت شغل خود را تغییر دادند. هم­چنان که محققان بیان کرده بود، این تغییر تمایلات شغلی در زنان تبدیل­خواه جنسی برای آنان این موقعیت را فراهم می­ کند که به صورت آزادانه ایده­آل­های زنانه خود را بیان کنند که هنگامی­که در محیط­هایی کار می­کردند که مردانه محسوب می­شد از بیان آنها ناتوان بودند. برطبق آنچه که (چوپ و استورم، ۲۰۰۹) بیان کرده ­اند، کارمندهای تبدیل­خواه جنسی به­ندرت در محیط کاری مورد دفاع واقع می­شوند، بلکه بیشتر هویت جنسیتی­شان آنها را در معرض انواع تهدیدات فیزیکی، آزار و اذیت جنسی و آزارهای روانی و عاطفی قرار می­دهد. ما همچنین این نکته را مورد ملاحظه قرار می­دهیم که MTF های مورد مطالعه ما مزاحمت­هایی را در محیط کاری به علت داشتن شغل­هایی قبل از تغییرجنسیت در محیط مردانه، تجربه کرده باشند. تحقیق شایان ملاحظه­ای آزارهای مداوم زنان استخدام شده در محیط­های مردسالارانه مستند کرده است. بعضی دانشمندان معتقدند که این مزاحمت­های کاری کاملا عمدی است، به علت اینکه از ورود زنان به محیط­های مردانه جلوگیری شود. بنابراین این که مشارکت­کنندگان MTF مورد مطالعه ما که در محیط­های مردانه باقی مانده­اند، گزارش­هایی از تجربیات آزارهای محیط کاری را بیان می­ کنند کاملا باورکرنی است. اُنیل^[۵۱] و همکاران(۲۰۰۸)، شرح می­ دهند که موانع و اعمال تبعیض­آمیز در مورد تبدیل­خواهان جنسی در محیط­های کاری، ممکن است به دلیل ناآگاهی و داشتن اطلاعات ناکافی درباره هویت این افراد باشد. در مورد انتظارات نقش جنسی/جنسیتی، در واقع جنبه­ های اجتماعی هویت جنسیتی مرتبط است با راه­های متنوعی که آن در خارج بیان می­ شود، شامل انتخاب لباس، مدل مو، رفتارها، نحوه صحبت کردن، و حتی انتخاب حرفه (ساینگ^[۵۲] و همکاران: ۲۰۱۰). تحقیقات تجربی نشان داده است که، افرادی که درگیر رفتارهای ناهمنوای جنسیتی هستند، اغلب توسط اعضای خانواده و همسالانشان، مورد انتقاد واقع شده، تنبیه و طرد می­شوند. به­طورمداوم، مشارکت­کنندگان این مطالعه بیان می­ کنند که، باوجود اینکه انجام دادن فعالیت­های مردانه کاملا با هویت جنسیتی آنها ناهماهنگ است، اما آنها شغل­هایی را در حوزه مردانه دنبال می­ کنند به­این­خاطر که نمی­خواهند پدران خود را ناامید کنند. مشارکت­کنندگان MTF مورد مطالعه ما قبل از تغییرجنسیت، شغل­هایی را در حوزه ­های مردانه داشته اند. بیشترشان این موضوع را بیان می­ کنند که انتظارات و فعالیت­های مردانه ناسازگار با انتظارات نقش­های جنسیتی زنانه بعد از انتقال است. مشارکت­کنندگان علاقه­شان را به دنبال کردن شغل­هایی را در حوزه زنانه برای مثال پرستاری بیان می­ کنند که این نیاز به پرورش استعدادهای درونی دارد (ایوان^[۵۳] و دیکمن^[۵۴]: ۲۰۰۹). مشارکت­کنندگان دیگر درباره از دست دادن امتیازهای مرد بودن بعد از عمل جراحی تغییرجنسیت از مرد به زن صحبت کرده ­اند و ترس از آسیب­پذیری­های فیزیکی هنگامی که به عنوان یک زن زندگی می­ کنند. کاهش قدرت و جایگاه برای تبدیل­خواهان جنسی MTF که بیشتر زندگیشان را از امتیازاتی که با توجه به مردبودنشان داشتند، لذت بردند، می ­تواند مایوس­کننده و در بعضی اوقات ناخوشایند باشد. این افراد بعد از تغییرجنسیت، در دنیای حرفه­ای خود به­عنوان زن تجربیاتشان کمتر بر پایه­ انصاف و عدالت است (بران و همکاران: ۲۰۱۲).

• فرانک لوییس(۲۰۰۲)، در مقاله­ای تحت عنوان «شرح روابط پایدار در میان FtMها و MtFها: یک تفاوت چشمگیر»، به بررسی پدیده­ تبدیل­خواهی جنسی پرداخته است. این مقاله نشان می­دهد که چرا FtMها به نظر می­رسد که نسبت به MtFها در برقراری روابط پایدار موفقترند. درانجام این­کار، درک این موضوع حائز اهمیت است که زن بودن و مرد بودن در یک بافت اجتماعی به چه معناست. این بررسی شامل جنبه­هایی از جنسیت، مانند وظایف روزمره مرتبط با جنسیت و برخی ملاحظات گرایش جنس و جنسی است.

تحقیق برروی تبدیل­خواهان جنسی FtM و MtF به تعدادی از مهمترین تفاوت­های بین این دو گروه اشاره می­ کند، به­عبارت دیگر، گرایشات مختلفی که در مورد پوشیدن لباس جنس مخالف دارند و سطوح نسبی ثبات روانی. مطالعات اخیر نشان می­دهد که این تفاوت­های فرض شده دارای مدرک و شاهدی نیستند. یک مدرک غیرقابل تردید اینست که FtMها توانایی بیشتری را برای به­دست آوردن و نگهداشتن شرکای جنسی ثابت دارند. مصاحبه بر روی هر دو گروه تبدیل­خواهان جنسی آشکار می­ کند که توانایی نگهداشتن شریک جنسی ثابت مرتبط است با جامعه­پذیری جنسیتی. اجتماعی شدن به­عنوان یک دختر و سپس به­عنوان یک زن، اهمیت پیوندهای عاطفی در روابط جنسی مانند پیوند و مراقبت را بالا می­برد. درمقابل، اجتماعی شدن به­عنوان یک پسر و سپس به­عنوان یک مرد، اهمیت بیشتر را برروی نقش شخصیت فیزیکی مرد و شریک جنسی­اش در به­دست آورد و نگهداشتن رابطه جنسی قرار می­دهد (لوییس: ۲۰۰۲).

• ان.پارولا(۲۰۱۰)، در مقاله­ای تحت عنوان «مطالعه کیفیت زندگی تبدیل­خواهان جنسی بعد از عمل جراحی» به بررسی پدیده­ تبدیل­خواهی جنسی پرداخته­اند. در این پژوهش تعریف طبیعی که برای تبدیل­خواهان داده شده است اینست که «داشتن یک هویت روانی که از جنسیت زیستی ظاهری آن متفاوت است.» آنها این موضوع را به عنوان اشتباه طبیعت می­دانند و رنج بزرگی را تشریح می­ کنند و یک خواسته قوی برای تغییر را دارند. هدف در این پژوهش بررسی زندگی تبدیل­خواهان جنسی قبل و بعد از عمل جراحی است و اینکه عمل تغییر جنسیت چه تاثیری بر کیفیت زندگی آنها می­ گذارد. فرضیه ­های پژوهش نیز به صورت زیر است:

• عمل تغییر جنسیت ابعاد مختلف زندگی تبدیل­خواهان جنسی را در ابعاد مختلف بهبود می­بخشد.

• بعضی از فاکتورها مانند جنسیت زیست­شناختی تبدیل­خواه و شخصیت او بر کیفیت زندگی او بعد از عمل تاثیر می­ گذارد.

روشی که در اینجا مورد استفاده قرار گرفته است مصاحبه نیمه ساخت یافته است. ۳۰ بیمار در این پژوهش از جنبه­ های مختلف زیر مورد مطالعه قرار گرفته­اند:

• فعالیت­های فیزیکی

• محدودیت­ها به علت شرایط فیزیکی

• دردهای جسمانی

• سلامت ادراکی

• سطح انرژی

• زندگی اجتماعی و رابطه با دیگران

• سلامت روان

• محدویتها علاوه بر سلامت روان

نتایج تحقیق نشان می­دهد که، کیفیت زندگی برای تبدیل­خواهان جنسی بعد از عمل تغییر جنسیت در جنبه­ های متنوع زندگی بهتر شده است. ۳۰/۲۸ نفر از آنها کاملا رضایت دارند و ۳۰/۲ نفر آنها تقریبا راضی هستند. اما نکته قابل توجه در این پژوهش اینست که دخترانی که جنسیت خود را به پسر تغییر می­ دهند نسبت به پسرانی که دختر می­شوند زندگی اجتماعی و حرفه­ای بهتری را دارند. این تحقیق نشان می­دهد که بطور میانگین ۸۸٫۱۵% دخترانی که به پسر تغییر جنسیت می­ دهند روابط بهتری دارند در مقابل پسرانی که به دختر تغییر جنسیت می­ دهند که ۷۱٫۷۱% است. سلامت روانی FtMها در ۹۰٫۲% آنها بهتر شده است در صورتی که این مقدار در MtFها ۸۸٫۹۵% است. در واقع FtMها در مقابل MtFها اعتماد بنفس بیشتری دارند و گروه دوم در زندگی روزانه خود شرمنده­تر هستند که این بیشتر به شرایط فیزیکی آنها مربوط می­ شود. در واقع به نظر می­رسد که عمل تغییر جنسیت نتایج مثبت بیشتری را برای دخترانی که به پسر تغییر جنسیت داده­اند دارد، چه از نظر اجتماعی، چه از نظر روابط جنسی و چه از نظر جنبه­ های روانی. این نتیجه می ­تواند اینگونه توضیح داده شود که که تبدیل­خواهان زن به مرد نسبت به تبدیل­خواهان مرد به زن مشکلات کمتری در پیدا کردن خود در جامعه دارند. این نتیجه این نکته را هم تایید می­ کند که تبدیل­خواهان جنسی زن به مرد دارای ثبات بیشتری هستند و بهتر خود را با عمل تغییر جنسیت وفق می­ دهند و مشکلات آسیب شناختی روانی کمتری را دارند. علاوه براین، تحلیل مصاحبات ما نشان می­دهد که تبدیل­خواهان زن به مرد پیچیدگیهای کمتری را عمل جراحی خود دارند و از نظر جنسی راضیترند (پارولا و همکاران: ۲۰۱۰).