فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری

• • 1. 1. مقدمه

     

     

در فصل اول کلیات تحقیق بیان شد، در فصل دوم نیز در شش بخش به بررسی ادبیات ارزیابی عملکرد، مدیریت عملکرد، مدلهای مدیریت عملکرد، پیشینه تحقیق، چالش هماهنگی و گونه های استراتژی های ارزیابی عملکرد پرداخته شد. فصل سوم به ارائه روش شناسی تحقیق و فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده های کیفی و کمی اختصاص یافت. فصل حاضر به جمع بندی فصول قبل و نتیجه گیری مباحث مطرح شده اختصاص دارد. در این فصل ابتدا با بیان مجدد مساله تحقیق، مختصری از چارچوب نظری ارائه می شود. سپس روش تحقیق و یافته های آن به طور مختصر ارائه و بررسی می گردد. در پایان فصل نیز محدودیت های تحقیق بیان شده و موضوعات پژوهشهای آتی برای سایر محققین علاقمند پیشنهادهایی عرضه می شود.

• • 1. 1. مروری بر طرح پژوهش

     

     

آنچه در این رساله مورد بررسی قرار گرفت طراحی الگوی انواع استراتژی­ های ارزیابی عملکرد برای سازمان­های نظارتی جمهوری اسلامی ایران بود. مسئله اصلی در تحقیق، این بود که چگونه می‌توان الگوهای ارزیابی عملکرد را شناسایی کرد. به عبارت دیگر از طریق مصاحبه با خبرگان دستگاه های نظارتی در نظام ج.ا.ا، چه استراتژی هایی را می­توان برای ارزیابی عملکرد شناسایی و تدوین نمود؟
مطالعات انجام شده در مورد ارزیابی عملکرد و استراتژی­ های مربوط به آن، نشان می­دهد که الگوی جامع ارزیابی عملکرد برای سازمان­های نظارتی در ایران وجود ندارد. در حال حاضر، دستگاه­های نظارتی استراتژی روشنی برای ارزیابی سازمان­های ارزیابی­شونده ندارند. این ارزیابی­ها؛ صرفا بر اساس سلایق و رویه­های متنوع دستگاه­های نظارتی صورت می­گیرد. که همین امر، مانع اثربخشی ارزیابی دستگاه­های نظارتی شده است. این مسئله، شرایط و وضعیتی را به وجود می آورد که در آن، هزینه های انجام ارزیابی بیش از فواید و منافع آن می­گردد. سابقه کار در سازمان بازرسی کل کشور و به طور مشخص، در بازبینی فعالیت­های بخش بازرگانی و اقتصادی کشور، این را به گونه ­ای عینی اثبات نموده که انجام ارزیابی های دارای معیارهای نامشخص، استفاده از الگوهای مختلف برای ارزیابی عملکرد سازمان، ناپایدار بودن و عدم ثبات الگوهای ارزیابی و … ، نه تنها ما را از مزایای سیستم های معتبر و مفید ارزیابی محروم ساخته است، بلکه هزینه های سنگینی مانند تزلزل در مدیریت، نگرانی­ها و فشارهای روانی فراوان بر مدیران برای اتخاذ هر تصمیم، توجه به ابعاد غیرمهم و فاقد ضرورت عملکردی، عدم تمایل مدیران برجسته بخش خصوصی به فعالیت در بخش دولتی و … را نیز بر کشور تحمیل می کند. حتی در حالت استفاده از الگوهای موفق و استاندارد ارزیابی عملکرد نیز شاهد هستیم که این الگوها، صرفا به صورت ترجمه­ای و بدون اعمال هیچ گونه تعدیل و تطبیق نسبت به شرایط فرهنگی جامعه مورد استفاده به کارگرفته می شوند. این در حالیست که اغلب صاحب نظران مدیریت نسبت به این نکته اذعان دارند، که مدل ها و تئوری­های علوم انسانی و اجتماعی، مبتنی بر فرهنگ هستند و کاربرد آنها بدون رعایت و لحاظ کردن مفروضات بنیادین فرهنگ مبدأ، فاقد وجاهت علمی است.
با توجه به طرح مسئله فوق در فصل اول هدف اصلی این تحقیق، ارائه الگوی انواع استراتژی های ارزیابی عملکرد مطرح شد. این پژوهش به دنبال آن بود تا الگوی انواع استراتژی های ارزیابی عملکرد را، برای دستگاه­های نظارتی ارائه کند. در این راستا این پژوهش دارای دو هدف اصلی بود. اولین هدف آن پر کردن کاستی موجود در تحقیقات و ادبیات علمی ارزیابی عملکرد در دستگاه­های نظارتی بود. هدف دیگر شناسایی فرآیندهای ارزیابی عملکرد در هدایت دستگاه­های نظارتی بود. در این تحقیق از روش تحقیق تلفیقی استفاده شد. در واقع این روش ترکیبی از شیوه های کمی و کیفی است. از انواع تحقیق تلفیقی، نوع اکتشافی مورد استفاده قرار گرفت. که هدف آن تحت تاثیر قرار دادن نتایج روش اول(کیفی) در روش دوم(کمی) است. در این تحقیق از روش تلفیقی اکتشافی طبق مدل ایجاد طبقه بندی با تاکید بر داده های کیفی، استفاده شده است.
تحقیق حاضر در فاز اول از حیث هدف، یک تحقیق اکتشافی بوده و از نظر نتیجه، تحقیق بنیادی محسوب می شود و از داده های کیفی استفاده شد. در این فاز از تحقیق، بر اساس تحقیق کیفی انجام پذیرفت و استراتژی تحقیق، تحقیق مبنایی با هدف تئوری­پردازی بکار گرفته شد، و سوالی که در این­جا مطرح شد، این بود که ماهیت گونه­ های استراتژی ارزیابی عملکرد چیست؟
تحقیق حاضر در فاز دوم از حیث هدف، یک تحقیق تبیینی و از حیث نتیجه، توسعه­ای محسوب شده و از داده های کمی استفاده نموده است. استراتژی تحقیق در فاز دوم (روش کمی)، تحقیق پیمایشی است.
بطور خلاصه از روش تحقیق تلفیقی برای بررسی تایید دو روش کمی و کیفی استفاده شد. یعنی در این تحقیق، ابتدا از روش تئوری مبنایی استفاده شده و پس از آن برای تایید یافته­ ها از روش معادلات ساختاری بهره گرفته شد.

• • 1. 1. تجزیه و تحلیل اطلاعات

          1. 1. تجزیه و تحلیل اطلاعات در فاز کیفی

           

           

     

     

در فاز کیفی که هدف آن دستیابی به نظریه و الگوی استراتژی های ارزیابی عملکرد بود، اطلاعات لازم از طریق مصاحبه های عمیق با خبرگان که به روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند بدست آمد. در روش تئوری بنیادی، مرحله نمونه گیری و تجزیه و تحلیل اطلاعات توام است. در مرحله تجزیه و تحلیل اطلاعات محقق با تکیه بر نکات کلیدی مصاحبه ها اقدام به کدگذاری باز، محوری و انتخابی نمود. شکل زیر این فرایند را نشان می دهد.
نظریه
مقوله ها
مفاهیم
کدگذاری باز
نکات کلیدی مصحبه ها
۴۴نمودار ۵-۱٫ فرایند تجزیه و تحلیل اطلاعات در فاز کیفی
حاصل کدگذاری باز و کدگذاری محوری که با بهره گرفتن از الگوی پارادایم کوربین – اشتراس انجام شده است در نمودار زیر آورده شده است:
کارآیی و اثربخشی
عوامل سازمانی
بستر ارزیابی