فشار خارجی
۷
۹۰۰/۰
محرکه‌های زنجیره تأمین سبز
۸
۹۱۵/۰
عملکردهای زنجیره تأمین سبز
۱۶
۹۰۳/۰
۳-۱۰- روشهای تجزیه و تحلیل آماری
تجزیه وتحلیل اطلاعات آماری این تحقیق با نرم افزارهای SPSSو LISREL انجام می‌گیرد. آزمونهای آماری مورد استفاده در تحقیق به شرح زیر می‌باشند:
۱- با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS ، جدول توزیع فراوانی و نمودارها و آمار توصیفی مربوط به مشخصات بیوگرافیک پرسشنامه گزارش می شوند.
۲- تحلیل مدل معادلات ساختاری با نرم افزار لیزرل:
رویکرد آماری جامعی برای آزمون فرضیههایی درباره روابط بین متغیرهای مشاهده شده[۲۱] و متغیرهای مکنون[۲۲] میباشد. از طریق این رویکرد می‌توان قابل قبول بودن مدل‌های نظری را در جامعه‌های خاص با بهره گرفتن از داده‌های همبستگی،آزمایشی و غیرآزمایشی آزمود.
در این پژوهش به منظور تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌های تحقیق از روش مدل‌های معادلات ساختاری استفاده شده است. تجزیه و تحلیل ساختارهای کوواریانس[۲۳] و یا مدل معادلات ساختاری یکی از روشهای تجزیه و تحلیل ساختار داده‌های پیچیده است.
یکی از روشهای تجزیه و تحلیل در تحقیقات مدل‌سازی، تجزیه و تحلیل چند متغیره است زیرا ماهیت این گونه موضوعات چند متغیره بوده و نمی‌توان آنها را با شیوه دو متغیری (یک متغیر مستقل و یک متغیر وابسته) حل نمود. تجزیه و تحلیل چند متغیره به یک‌سری روشهای تجزیه و تحلیل اطلاق می‌شود که ویژگیهای اصلی آنها تجزیه و تحلیل همزمان متغیر مستقل با متغیرهای دیگر پژوهش میباشد.
مدل معادلات ساختاری به دو فاز کلی مدل اندازه گیری (تحلیل عاملی تاییدی) و مدل ساختاری (تحلیل مسیر) تقسیم می‌شود. در قسمت اندازه گیری ارتباط سؤالات پرسشنامه با متغیرها مورد بررسی قرار می‌گیرد و در قسمت ساختاری ارتباط عامل‌های مورد بررسی با یکدیگر جهت آزمون فرضیات مورد توجه هستند.
نرم افزار لیزرل، برای هر پارامتر آزاد (برآورد شده) در مدل، یک مقدار t محاسبه می کند. این آزمون نشان میدهد که کدام یک از پارامترها می تواند از مدل حذف شود، بدون آنکه مقدار افزایش یابد. ایدهآل آن است که این مقادیر بالاتر از ۹۶/۱ باشند تا بدون رابطه معنادار در نظر گرفته شوند.
نتایج مدل معادلات ساختاری به شکل نمودار مسیر[۲۴] ارائه می گردد. نمودار مسیر یک نمایش گرافیکی از مدل معادلات ساختاری است که سه جزء اصلی آن عبارت اند از: مستطیل‌ها، بیضی‌ها، پیکان‌ها.
در مدل‌های ساختاری متغیرهای آشکار یا زیر معیارها و زیر سازه‌ها به صورت مربع؛ متغیرهای پنهان یا سازه‌های اصلی به صورت بیضی؛ خطوط منحنی، همبستگی میان عاملها و میزان تأثیر هر یک از متغیرها بر روی یکدیگر را نشان میدهد. فلش‌های کوچک، واریانس باقی مانده یا میزان خطا (ε) برای متغیرها را نشان میدهد. خطوط قرمز رنگ؛ روابط معنادار نیست و اگرچه تأثیر وجود دارد اما این تأثیر معنادار نمی‌باشد. خطوط فلش دار از متغیرهای پنهان به زیر سازه‌های مربوطه (λ)، بار عاملی یا وزن عاملی که نشان از همبستگی و میزان باری است که یک متغیر آشکار بر روی متغیر پنهان دارد و اصولاً بایستی بیشتر از ۳/۰ باشد به عبارتی میزان واریانس متغیر پنهان که از طریق زیر سازه مربوطه قابل توضیح میباشد. میزان تأثیر هر یک از متغیرهای تحقیق بر روی یکدیگر با β نشان داده می‌شود.
۲-۱- تحلیل عاملی تأییدی (مدل اندازه گیری، CFA)[25]:
در تحلیلهای عاملی تأییدی، که هدف پژوهشگر تأیید ساختار عاملی ویژهای میباشد، درباره تعداد عاملها به طور آشکار بیان می‌شود و برازش ساختار عاملی مورد نظر در فرضیه با ساختار کواریانس متغیرهای اندازه گیری شده مورد آزمون قرار می‌گیرد. در تحلیل عاملی تأییدی، پژوهشگر به دنبال تهیه مدلی است که فرض می شود داده های تجربی را برپایهی چند پارامتر نسبتاً اندک، توصیف، تبیین یا توجیه می کند. این مدل مبتنی بر اطلاعات پیش تجربی درباره ساختار دادههاست که می تواند به شکل: ۱) یک تئوری یا فرضیه ۲) یک طرح طبقه بندی کننده معین برای گویه ها در انطباق با ویژگیهای عینی شکل و محتوا ۳) شرایط معلوم تجربی و یا ۴) دانش حاصل از مطالعات قبلی درباره داده های وسیع باشد. روشهای تأییدی (آزمون فرضیه) تعیین می کنند که داده ها با یک ساختار عاملی معین (که در فرضیه آمده) هماهنگ هستند یا نه .برای انجام تحلیل عامل تأییدی از نرم افزار LISRELاستفاده می شود. این نرم افزار با بهره گرفتن از همبستگی و کوواریانس بین متغیرهای اندازه گیری شده، می‌تواند مقادیر بارهای عاملی، واریانس‌ها و خطاهای متغیرهای مکنون را برآورد یا استنباط کند.
در مدل اندازه گیری، ارتباط سؤالات پرسشنامه با متغیرها مورد بررسی قرار می‌گیرد. در واقع تا ثابت نشود سؤالات پرسشنامه، متغیرها را به خوبی اندازه گیری کرده اند، نمی توان روابط را مورد آزمون قرار داد. لذا برای اثبات اینکه مفاهیم به خوبی اندازه گیری شده اند از مدل اندازه گیری یا تحلیل عاملی تاییدی استفاده
می‌شود. به این شکل که اگر اثر عاملی هر سؤال با متغیر خود دارای مقدار t بالاتر از ۹۶/۱ باشد در این صورت این سؤال از دقت لازم برای اندازهگیری آن متغیر برخوردار است. نتایج حاصله نشان داد که تمام سؤالات، ساختار عاملی مناسبی را تشکیل داده اند بنابراین سؤالات از دقت لازم برای اندازه گیری متغیرهای تحقیق برخوردار هستند. در تحلیل تأییدی با بهره گرفتن از نرم افزار لیزرل یک‌سری شاخص های قراردادی وجود دارند که در صورتی که مقدار آنها در حد قابل قبولی باشد، اجرای مدل را معنی‌دار و مسیر پیشنهادی را مناسب میسازد. تحلیل عاملی تأییدی به منظور بررسی روایی مقیاس مورد استفاده قرار می‌گیرد. چنان‌چه اشاره شد، ابتدا بایستی میزان انطباق پذیری مدل ارزیابی، مورد آزمون قرارگیرد.
۲-۲- مدل تحلیل مسیر (مدل ساختاری، SEM)[26]:
یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیقتر بسط مدل خطی کلی است که به پژوهشگر امکان میدهد مجموعههایی از معادلات رگرسیون را به گونه همزمان مورد آزمون قرار دهد. مدلیابی معادله ساختاری یک رویکرد جامع برای آزمون فرضیههایی درباره روابط متغیرهای مشاهده شده و مکنون است که گاه تحلیل ساختاری کوواریانس، مدلیابی علی و گاه نیز لیزرل نامیده شده است اما اصطلاح غالب دراین روزها، مدلیابی معادله ساختاری یا به گونه خلاصه SEM است. پس از طی مراحل تصدیق مدل اندازه گیری و محاسبات روایی متغیرها و تشخیصی، در این مرحله می‌توان به آزمون روابط بین متغیرهای تحقیق پرداخت. به این منظور مدل مورد نظر در نرم افزار لیزرل پیاده می‌شود. بنابراین از آنجایی که در تحقیق حاضر دو متغیر مستقل وجود دارد، باید اثر آنها بر روی متغیرهای محرکه‌های زنجیره تأمین سبز و عملکردهای زنجیره تأمین سبز مورد بررسی قرار گیرد، لذا استفاده از مدل معادلات ساختاری ضرورت می‌یابد.
۲-۳- آزمونهای برازندگی مدل در معادلات ساختاری (تست کفایت مدل):
هنگامی که یک مدلی تخمین زده می‌شود برنامه نرم افزاری یک‌سری آمارهایی از قبیل خطای استاندارد، مقدار مورد انتظار را درباره ارزیابی تناسب مدل با داده‌ها منتشر می‌کند. اگر مدل قابل آزمون باشد ولی با داده‌ها به طور مناسب تناسب نداشته باشد شاخص‌های اصلاحی[۲۷] که یک وسیله معتبر برای ارزیابی تغییرات موردنظر در بیان مدل هستند به کار گرفته می‌شوند، تا مدل متناسب با داده‌ها شوند. از شاخص‌های متناسب مدل، آزمون کای دو χ۲ است اما به خاطر اینکه آزمون تحت شرایط خاصی عمل می‌کند و همیشه این شرایط محقق نمی شود لذا یک‌سری شاخص‌های ثانویه‌ای ارائه می‌گردد.
ادبیات موجود پیشنهاد می کند که برای برازندگی و تناسب یک مدل خوب باید:
درجه کای دو تقسیم بر درجه آزادی ( )کمتر از ۳ باشد.
شاخص میزان انطباقپذیری (GFI) باید بزرگتر از ۸/۰ باشد.
شاخص میزان انطباق پذیری تنظیمی (AGFI)، شاخص (NFI) و شاخص (NNFI) باید بزرگتر از ۹/۰ باشد.
شاخص (RMSEA) باید کمتر از ۱/۰ باشد.
جدول ۳-۴: آزمونهای برازندگی مدل در معادلات ساختاری
ردیف
نام آزمون
