گـزینـه ها
شکل ۳-۱ الگوی نمادین ساختار سلسله مراتبی AHP
خوشه نخست: هدف
هدف پژوهش در خوشه نخست نمایش داده می‌شود. خوشه هدف همیشه وجود دارد.
خوشه دو: عناصر تصمیم
معیارهای اصلی تصمیم‌گیری در خوشه دوم یعنی بعد از هدف پژوهش قرار می‌گیرد. در هر مسئله معیارهای اصلی نیز همیشه وجود دارند. این معیارها می‌توانند زیر معیارهایی داشته باشند و زیر معیارها نیز ممکن است از زیرمعیارهای دیگری تشکیل شده باشند. بنابراین هیچ محدودیتی برای خوشه‌های تصمیم گیرد وجود ندارد (Aczel and Saati, 1983; Saaty, 1980).
خوشه‌های پایانی: گزینه‌های تصمیم
گزینه‌های تصمیم در پایین‌ترین سطح نمایش داده می‌شوند. همانگونه که بیان شد همیشه در تکنیک AHP هدف انتخاب بهترین گزینه نیست و گاهی از این تکنیک تنها برای رتبه‌بندی یک مجموعه معیار یا زیرمعیار استفاده می‌شود. بنابراین خوشه هدف همیشه وجود ندارد (Saaty, 1980).
۳-۳-۷ مقایسه زوجی عناصر
تکنیک AHP یک تکنیک رتبه‌بندی است و رتبه‌بندی در این تکنیک بر اساس مقایسه‌های زوجی صورت می‌گیرد. مقایسه زوجی بسیار ساده است و تمامی عناصر هر خوشه باید به صورت دو به دو مقایسه شوند. بنابراین اگر در یک خوشه n عنصر وجود داشته باشد مقایسه صورت خواهد گرفت (مومنی، ۱۳۹۳).
تعداد مقایسه‌های لازم برای انجام مقایسه‌های زوجی مهم‌ترین محدودیت تکنیک AHP است. چون معمولاً عناصر هر خوشه خود از زیرمعیارهایی تشکیل شده است این تعداد مقایسه‌ها می‌تواند بسیار نامحدود و خسته‌کننده شود. به همین خاطر ساعتی معتقد است حداکثر میزان مجاز در هر خوشه ۷ عنصر یا نهایتاً ۹ عنصر است (مومنی، ۱۳۹۳ ؛ حبیبی و همکاران، ۱۳۹۳).
ارجحیت نسبی معیار با طیف ۹ درجه موسوم به طیف ساعتی انجام می‌گیرد. برای انجام این کار از مقایسه عنصر i ام نسبت به عنصر j ام استفاده می‌شود. در جدول زیر نحوه ارزش‌گذاری معیارها نسبت به هم نشان داده شده است (Saaty, 1980).
جدول ۳-۱ ارزش‌گذاری معیارها
| شرح | تعریف | درجه اهمیت |
| عنصر i و j اهمیت برابر دارند. | اهمیت یکسان | ۱ |
| عنصر i نسبت به عنصرj ، نسبتاً برتر باشد. | نسبتاً برتر | ۳ |
| عنصر i نسبت به عنصرj ، زیاد برتر باشد. | برتری زیاد | ۵ |
| عنصر i نسبت به عنصرj ، بسیار زیاد برتر باشد. | برتری بسیار زیاد | ۷ |
| عنصر i نسبت به عنصرj ، فوق‌العاده زیاد برتر باشد. | برتری فوق‌العاده زیاد | ۹ |
| ارزش‌های بینابین را نشان می‌دهد | ارزش‌های بینابین در قضاوت‌ها | ۸، ۶، ۴، ۲ |
| هنگامی که عنصر i با j مقایسه می‌شود، یکی از اعداد بالا به آن اختصاص می‌یابد. در مقایسه عنصر j با i ، مقدار معکوس آن عدد اختصاص می‌یابد. xij= | ||
منبع؛ Saaty, 1980
۳-۳-۸ شرط معکوسی
