مدیریت کیفیت فراگیر
جوایز کیفیت و مدلهای کیفیت
تعالی کسب و کار[۲۰]
( عظیمی-۱۳۹۲)
۲-۱۶-۳ فلسفه ی دمینگ[۲۱] :
دکتر دمینگ یکی از شاگردان دکتر شوهارت[۲۲] اولین کسی که کنترل فرایند آماری[۲۳] را در آزمایشگاه های بل[۲۴] بکار گرفت، بود .آن دو در دهه های ۱۹۲۰ ، ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ اوقات زیادی را باهم گذراندند. او همچنین به مدت یک سال با رونالد فیشر[۲۵] در مورد طراحی آزمایش ها به مطالعه پرداخت، دمینگ در حین جنگ جهانی دوم در قالب فعالیت های تولید در زمان جنگ به تدریس کنترل کیفیت آماری[۲۶] پرداخت ، او در سال ۱۹۵۰ مفاهیم کنترل فرایند آماری واهمیت کیفیت را به بهترین مدیران اجرایی صنایع ژاپن آموخت . بعلاوه دمینگ برای کارکنان فنی این صنایع ، سخنرانی هایی ایراد نمود .(کوشش وطن-۱۳۹۲)
دکتر دمینگ ۱۴ اصل زیر را برای مدیریت بهبود کیفیت ، بهره وری و موقعیت رقابتی ارائه نموده است .
۱_ ایجاد و انتشار اهداف و مقاصد برای سازمان
۲_ بکارگیری فلسفه ی جدید
۳_ درک هدف بازرسی
۴_ پایان دادن به پاداش های صرفا بر اساس قیمت
۵_ بهبود مستمر و مداوم سیستم
۶_ نهادینه کردن آموزش
۷_ تعلیم و برقراری رهبری
۸_ برطرف کردن ترس و ایجاد اعتماد و فضای نوآوری
۹_ بهینه سازی فعالیت های گروه ها و محیط های ستادی
۱۰_ حذف شعار ها،نصیحت ها و هدف های توخالی
الف – حذف سهمیه های کمی برای نیروی کار
ب – حذف مدیریت بر مبنای هدف
۱۱_ حذف سدهایی که مانع از افتخار کارکنان به مهارتشان می شود
۱۲_ تشویق و گسترش آموزش
۱۳_ اقدام در جهت ایجاد شرایط برای انجام دگرگونی و تحول( کوشش وطن-۱۳۹۲)
۲-۱۷ کنترل کیفیت و تئوریهای آماری
کنترل کیفیت به منظور شناسایی و رفع مشکلات در محصول جهت جلوگیری از بروز تولید محصولات بی کیفیت شکل گرفته بود و تئوری های آمار نقش مهمی را در این زمینه ایفا می کنند. در سال ۱۹۲۰ دکترشوهارت کاربرد استفاده از آمار در مدیریت کیفیت را توسعه داد. او اولین جدول کنترل را به وجود آورد و نشان داد ناپایداری در فرایند تولید ما را متغیرهای محصول هدایت خواهند کرد.کنترل کیفیت بر روی محصول و شناسایی و کنترل مساول کیفی تمرکز می کند.کنترل کیفیت شامل آزمایش کیفی نمونه ها و ارائه برداشت آماری از آنها می باشد.کنترل کیفیت در بخش های مختلف فرایند تولید صورت میپذیرد و این کنترل ها توسط افراد آموزش دیدهای انجام می شود.( عظیمی-۱۳۹۲)
۲-۱۸ کیفیت در ژاپن
در دهه ۱۹۴۰ محصولات ژاپنی کیفیت پایینی داشتند. رهبران صنعت ژاپن به درستی این مشکل را شناسایی کردند و جهت رفع آن تصمیم گیری کردند تا بتوانند محصولاتی با کیفیت تولید نمایند. آنها برای این منظور از کارشناسان خبرهی خارجی به عنوان مشاور استفاده کردند، افرادی مثل دمینگ و یوران [۲۷]که ژاپنی ها توسعه ی امروز خود را مدیون این کارشناسان میدانند.دمینگ، در همین ابتدا اظهار کرد که ژاپنی ها می توانند طی ۵ سال به هدف خود یعنی تولید با کیفیت دست یابند. ادعایی که هیچ ژاپنی آن را باور نداشت. اما آنها، به خوبی تعالیم دمینگ و دیگران را آموختند و هیچ گاه به عقب برنگشتند.در دهه ۱۹۹۵۰ آنها شاهد رشد بسیار سریع کنترل کیفیت در کشورشان بودند و کنترل کیفیت یکی از بخشهای اساسی مدیریت ژاپنی شده بود. دایره های کیفیت[۲۸] در دهه ۱۹۶۰ شکل گرفتند. این دایره ها شامل افراد داوطلبی بود که سعی می کردند، محصول و محیط کار را از جوانب مختلف مورد ارزیابی و سپس با ایدههای خود آن را بهبود دهند.شاید بتوان نتیجهی غیر مستقیم دایره های کیفیت را افزایش انگیزه در کارکنان سازمان ها دانست. زیرا آنها احساس می کردند که دیده و شنیده می شوند. نباید فراموش کرد که این دایره های کیفیت آغازی برای کیفیت فراگیر بود ، زیرا همان طور که اشاره شد، دایره های کیفیت فقط به بهبود کیفیت محصول نمی پرداختند بلکه ایده های آنها برای بهبود کیفیت محصول و سازمان بود، ان چه که بعدها تبدیل به مدیریت کیفیت فراگیر گردید. .(عظیمی-۱۳۹۲)
۲-۱۹ نگرشهای کیفیت
کیفیت چیست؟ مباحث کیفیت در پنجاه سال گذشته، تحولات فراوانی یافته و در این تحولات، نگرشهای متفاوتی به کیفیت، شکل گرفته است. هر یک از این نگرشها از منظر ویژهای به مفهوم کیفیت نگریسته و تعبیر خاصی برای آن بیان کرده است. برای کیفیت، دست کم پنج نگرش متفاوت وجود دارد که ما در اینجا به معرفی آنها میپردازیم:
نخستین نگرش به کیفیت، قابلیت پاسخگویی به خواسته مشتری تعریف میشود. این تعریف ابتدا در سال ۱۹۶۸ توسط ادواردز[۲۹]و در سال ۱۹۸۸ توسط جوران بیان شده است. در این نگرش خواسته مشتری و پاسخگویی به آن، محور جهت گیری سازمان قرار دارد و از این رو به آن کیفیت مشتری محورگفته می شود.
دومین نگرش به کیفیت، از منظر تولید بیان میشود. در این نگرش کیفیت با میزان تطابق محصول با یک طرح یا مشخصه محک میخورد. تعریف گیلمور[۳۰] از کیفیت بیانگر این نگرش است(۱۹۷۴).
جدول ۲-۲ پنج نگرش به رویکرد کیفیت
(جهانگیری-۱۳۸۷)
نگرش سومی را که از کیفیت وجود دارد، میتوان نگرش محصول محور دانست. در این نگرش کیفیت عبارت است از میزان ویژگیهای ارزشمند در یک محصول. لیفلر[۳۱] این تعبیر را در سال ۱۹۸۲ارائه کرد و درآن مشخصه های محصول را محور کیفیت قرار داد.
نگرش دیگری که برای کیفیت وجود دارد، یک مفهوم انتزاعی از ادراک کیفیت را بیان میدارد. پیرسیگ[۳۲] کیفیت را مستقل از ویژگیهای محصول و یا برداشت ذهنی خاص میداند ولی بر این باور است که مردم کیفیت را هر کجا که ببینند به راحتی تشخیص می دهند.
پنجمین نگرشی که برای کیفیت توسط بروه[۳۳] ارائه شده است، کیفیت را میزان مطلوبیتهای یک محصول با یک قیمت مناسب (برای مشتری) و هزینه قابل پذیرش (برای تولیدکننده) تعریف می کند (غفاریان و جهانگیری، ۱۳۸۷)
مشتریان راضی منبع سود شرکت ها هستند . شرکت هایی که نمی توانند مشتریان را راضی نگه دارند در دراز مدت دربازار باقی نخواهند ماند . عرضه دستگاه تست قند خون با کیفیت برتر و ارائه خدمات به پزشکان در سطح عالی به طور مستمر موجب ایجاد مزیت های رقابتی برای شرکت می شود. تعدادی از این مزیت ها شامل : ایجاد موانع رقابتی، وفاداری مشتریان-محصولات متمایز-کاهش هزینه های بازاریابی-قیمت های بالاتراست.( پورعبدالهیان و مهرانی ، ۱۳۸۸)
بر اساس نظر فلین [۳۴]و همکاران به نوآوری و کیفیت نمی توان در یک زمان دست یافت. به دلیل آن که کسب و کار به طور کلی ابتدا به مفهوم مدیریت کیفیت در درون ساختار شرکت پرداخته و سپس به نوآوری روی می آورد. برخلاف این دیدگاه، فنگ[۳۵] بیان میدارد که شرکت ها باید هر دوی کیفیت و نوآوری در بازار در حال تغییر را بهبود دهند. بعلاوه برای تعالی مدیریت کسب و کار مدل هایی مطرح شده اند که مفاهیم کیفیت و نوآوری را به طور همزمان و مکمل در نظر گرفته اند(ظهیر وهمکاران ، ۲۰۱۲)
۲-۲۰ فرضیه های مدل کیفیت جامع :
-
- فرایندها و سیستمها منشأ بیشتر مشکلات مربوط به کیفیت می باشد.
-
- اگر عملکرد فرایندها و سیستم ها درست باشد، محصول یا خدمت بدون نقص خواهد بود.
-
- ارتقای کیفیت فرایندی است که پایان ندارد.
-
- مشتری تعیین کننده نهایی کیفیت است.
-
- اجرای مدیریت جامع کیفیت به تعهد کامل سازمانی نیاز دارد.
- کارکنان کلید موفقیت اجرای مدیریت جامع کیفیت می باشند.