نقدی آتی را مشکل می‌سازد که ممکن است به زیان‌های هنگفت آتی منجر شود. ثالثاً داشتن زیان‌های بالقوه ی بالاتر برای سهامداران، احتمال دادخواهی و تقاضای دادخواهی برای محافظه کاری را افزایش می‌دهد(خان و واتس[۵]، ۲۰۰۹).
اقلام تعهدی حسابداری با تطابق دادن هزینه ها و درآمدهای حاصل شده در یک دوره‌ی مالی، جریانات نقدی را بدون در نظر گرفتن زمان وقوع، به سود خالص تبدیل میکنند. این اقلام دارای مقادیری از خطای اندازه‌گیری هستند. علاوه بر این، اقلام تعهدی ممکن است به خاطر دستکاری‌های آگاهانه‌ی مدیریت(مدیریت سود) و اعمال دیدگاه‌های شخصی نیز دارای انحرافاتی باشند. از این رو، سرمایه‌گذاران لازم است برای دستیابی به درک کاملی از معنای ارزشی اقلام تعهدی، متحمل هزینه‌ی قابل توجهی برای پردازش اطلاعات، شوند. سرمایه‌گذارانی که در فهمیدن ارزش اقتصادی واقعی اقلام تعهدی، کند عمل میکنند، در سال جاری، ارزش درستی را از اقلام نخواهند داشت. ارزش گذاری نادرست اقلام تعهدی، بیانگر این واقعیت است که سرمایه‌گذاران، به طور میانگین، قادر به درک اطلاعات موجود در اقلام تعهدی نیستند. در نتیجه، گروه خاصی از سرمایه گذاران اگاه مانند افراد درون سازمانی، قادر خواهند بود تا با بهره گیری از این ارزش گذاری نادرست اقلام تعهدی، فعالیتهای تجاری خود را به سمت سود سوق دهند. با توجه به موارد فوق می توان انتظار داشت که اقلام تعهدی باعث ایجاد ناهمسانی اطلاعاتی در بازار شود، برتری اطلاعاتی سرمایه گذاران آگاه را افزایش دهد و منجر به عدم تقارن اطلاعاتی در بازار گردد. عدم تقارن اطلاعاتی در بازار، منجر به افزایش دامنه‌ی تفاوت قیمتهای پیشنهادی میشود. به همین دلیل، انتظار میرود با افزایش میزان اقلام تعهدی، دامنه‌ی تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام نیز افزایش یابد (خدامی پور و قدیری، ۱۳۸۹).
شرایط عدم اطمینان محیطی عبارت است از نرخ تغییرات یا نوسان در محیطی که واحد انتفاعی در آن فعالیت می کند که می توان شامل مشتریان، رقبا، مقررات دولتی و اتحادیه های کارگری باشد(تانگ[۶]، ۱۹۷۹). تئوری سازمان، عدم اطمینان محیطی را مبتنی بر کمبود اطلاعات برای تصمیم گیری تعریف می‌کند. بر این اساس، زمانی که مدیران اطلاعات مورد نیاز برای اتخاذ تصمیمات آتی در اختیار ندارند؛ محیط عملیاتی واحد انتفاعی را غیرقابل پیش بینی برآورد نموده و شرایط عدم اطمینان محیطی رخ می دهد(هاچ[۷]، ۱۹۹۷).
در حیطه گزارشگری مالی، قوش و اولسن(۲۰۰۹) دریافتند که عدم اطمینان محیطی مدیران را به اعمالی در جهت کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، تحریک می‌کند. آنها پیشنهاد دادند که مدیران بطور بالقوه، به شرایط عدم اطمینان واکنش نشان داده و رفتار گزارشگری مالی خود را در این شرایط تغییر می‌دهند. طبق تئوری نمایندگی، وجود عدم تقارن اطلاعاتی بین سهامداران و مدیران، اجتناب ناپذیر است و این امر ناشی از جدایی مالکان از مدیران است. شواهد نشان می‌دهد که عدم اطمینان بطور بالقوه ای با عدم تقارن اطلاعاتی مرتبط می‌باشد(حبیب و همکاران[۸]،۲۰۱۱). این اساس بنظر می‌رسد که سطح عدم اطمینان، بر رابطه بین کیفیت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه، تأثیرگذار باشد. بنابراین، سوالات اصلی تحقیق حاضر بصورت ذیل بیان می شود:
رابطه اقلام تعهدی با عدم تقارن اطلاعاتی در سطح عدم اطمینان چگونه است؟
رابطه محافظه کاری سود با عدم تقارن اطلاعاتی در سطح عدم اطمینان چگونه است؟
۱-۳- پرسش‌های تحقیق
مطالعات اولیه و بررسی متون نظری موجود و مطالب ارائه شده در قسمت تشریح و بیان مسئله سؤالات متعددی را به ذهن متبادر می‌کند. در تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به پرسش‌های زیر به عنوان سؤالات اصلی تحقیق هستیم:
رابطه بین اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعات چگونه است؟
تاثیر سطح عدم اطمینان بر رابطه بین اقلام تعهدی با عدم تقارن اطلاعاتی چگونه است؟
رابطه بین محافظه کاری سود با عدم تقارن اطلاعات چگونه است؟
تاثیر سطح عدم اطمینان بر رابطه بین محافظه کارانه بودن سود با عدم تقارن اطلاعاتی چگونه است؟
۱-۴- اهداف تحقیق
هدف اصلی این تحقیق تأثیر سطح عدم اطمینان بر رابطه بین اقلام تعهدی و محافظه کاری با عدم تقارن اطلاعاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار تهران می‌باشد.
۱-۴-۱- اهداف علمی تحقیق
با توجه به مطالب ارائه شده در مورد عدم تقارن اطلاعاتی، محافظه کاری سود و اقلام تعهدی، تحقیق حاضر به دنبال بررسی اهداف زیر به عنوان اهداف علمی تحقیق خواهد بود :
تبیین رابطه بین اقلام تعهدی با عدم تقارن اطلاعات
تبیین تاثیر سطح عدم اطمینان بر رابطه بین اقلام تعهدی با عدم تقارن اطلاعاتی
تبیین رابطه بین محافظه کاری سود با عدم تقارن اطلاعات
تبیین تاثیر سطح عدم اطمینان بر رابطه بین محافظه کارانه بودن سود با عدم تقارن اطلاعاتی
۱-۴-۲- اهداف کاربردی تحقیق
تبیین نقش مدیران در ایجاد اطلاعات مفید برای استفاده کنندگان که در صورتهای مالی گنجانده میشود برای پیش بینی سودهای آتی و ارزیابی عملکرد
آگاهی دادن درباره مزایای اطلاعاتی مدیریت سود برای استفاده کنندگان از گزارش‌های مالی برای افزایش پیش بینی پذیری چشم انداز آتی واحدهای تجاری
کمک به سرمایه گذاران و تامین کنندگان سرمایه شرکتهای فعال در شرایط عدم اطمینان بالا برای ارزیابی بهتر پیرامون گزارشگری مالی این شرکت‌ها
با ارزیابی بررسی تاثیر سطح عدم اطمینان بر رابطه بین ویژگیهای کیفی سود و عدم تقارن اطلاعاتی شرکتهای فعال در بورس اوراق بهادار تهران، فعالان در بورس، تحلیلگران مالی و سرمایه‌گذاران فعلی و بالقوه انواع شرکتهای مورد بحث در گرفتن تصمیمات مالی مطمئن‌تر خواهند بود.
۱-۵- فرضیه‌های تحقیق
با توجه به عنوان تحقیق و هدف محقق از انجام آن فرضیاتی به شرح زیر تدوین شده است:
بین اقلام تعهدی با عدم تقارن اطلاعات رابطه وجود دارد.
سطح عدم اطمینان بر رابطه بین اقلام تعهدی با عدم تقارن اطلاعاتی تاثیرگذار است.
بین محافظه کاری سود با عدم تقارن اطلاعات رابطه وجود دارد.
سطح عدم اطمینان بر رابطه بین محافظه کارانه بودن سود با عدم تقارن اطلاعاتی تاثیرگذار است.
۱-۶- روش تحقیق
تحقیق حاضر جزء تحقیق‌های تجربی حسابداری می‌باشد. و روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی است. توصیفی به این دلیل که هدف آن توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است و برای شناخت بیشتر شرایط موجود می باشد و همبستگی به دلیل اینکه در این تحقیق رابطه بین متغیرها موردنظر است. تحقیق حاضر به بررسی روابط بین متغیرها پرداخته و در پی اثبات وجود این رابطه در شرایط کنونی براساس داده های تاریخی می باشد. بنابراین میتوان آن را از نوع علی پس رویدادی طبقه‌بندی نمود. در اینگونه تحقیقات، محقق به بررسی علت و معلول (متغیر وابسته و متغیر مستقل) پس از وقوع می‌پردازد. در این تحقیقات بین متغیرها یک رابطه آماری وجود دارد که هدف بررسی این رابطه می‌باشد. این تحقیق بلحاظ هدف، کاربردی است.
۱-۷- روش و ابزار گردآوری اطلاعات
در این تحقیق برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای استفاده شده است. مبانی نظری و تحقیق‌های انجام شده مورد استفاده قرار گرفته و همچنین مطالعات کتابخانهای به منظور کشف متغیرها، عوامل مؤثر و ارائه فرضیه‌ها انجام گرفته است. برای جمعآوری اطلاعات مورد نیاز از روش های کتابخانهای استفاده شده و ابزارهای جمعآوری اطلاعات عبارتند از :
۱٫مقالات خارجی و فارسی علمی تحقیقی منتشر شده در مجلات ISI و مجلات علمی تحقیقی.
۲٫اطلاعات موجود درکتابخانه سازمان بورس اوراق بهادار تهران و سایت بورس اوراق بهادار تهران و گزارش‌های مالی شرکتهای فعال.
۳٫اطلاعات موجود در سایت‌های اینترنتی www.sid.ir، www.magiran.ir،www.rdis.ir، www.emeraldinsight.com، www.elsevier.com.
-
- مراجعه به منابع علمی و رساله‌هایی که در این زمینه کار شده است.
-
- استفاده از بانک اطلاعاتی(تدبیر پرداز، ره آوردنوین، دناسهم ….) جهت استخراج داده‌های تحقیق.
۱-۸- قلمرو تحقیق
قلمرو تحقیق، بلحاظ موضوعی، زمانی و مکانی، بشرح ذیل می باشد.
۱-۸-۱ قلمرو موضوعی تحقیق
موضوع تحقیق حاضر، اثرات عدم اطمینان بر رابطه بین عدم تقارن اطلاعاتی، اقلام تعهدی و محافظه کاری در شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار تهران می باشد.
۱-۸-۲ قلمرو زمانی تحقیق
محدوده زمانی تحقیق شامل پنج سال متوالی از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ می باشد.
۱-۸-۳ قلمرو مکانی تحقیق
قلمرو مکانی این تحقیق کلیه شرکت‌هایی پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار تهران می باشد.
۱-۹- تعریف واژه گان تحقیق
مدیریت سود:
اقدامات آگاهانه به عمل آمده توسط مدیریت در خصوص چگونگی گزارش سود جهت رسیدن به اهداف خاص به گونه ای که منطبق با اصول و رویه های حسابداری می باشد.
