(۴-۱۶)
در وضعیت کلی، یک ماتریس با ابعاد است که برابر با اندازه بردار میباشد، ولی در معادله (۴-۱۶) برای حالت خاص بیان شده است. کمینهسازی نسبت به عناصر بردار ، مقادیر بردار را بدست میدهد:
(۴-۱۷)
بنابراین با بهره گرفتن از رابطه (۴-۱۷) میتوان نوسانات احتمالی نیرو را بر روی زمان حذف نمود. خسرویفرد و همتیان نشان دادند که استفاده از رابطه (۴-۱۷) منجر به تغییر در کل بار اعمالی به سازه نخواهد شد [۳۰]. بررسیها نشان میدهد اگر هرچه لبه تیزتر در بردار مورد هموارسازی وجود داشته باشد، هموارسازی با مشکل بیشتر روبرو میباشد. به این منظور جهت هموارسازی عدد کوچکتر پیشنهاد میگردد. البته اگر بردار مورد هموارسازی هموارتر[۷۵] باشد میتوان عدد بالاتر از ۵ نیز انتخاب گردد. البته خسرویفرد و همتیان عدد بین ۵/۰ تا ۵ پیشنهاد می دهند. نکته دیگر در این نوع هموارسازی، کیفی بودن آن است و نمی توان نرمافزاری نوشت تا این عدد را برای مساله معکوس بهینه کند.
-
-
-
- شناسایی محل اثر نیرو
-
-
در بسیاری از مسائل مهندسی، شناسایی محل اعمال نیرو بسیار مهم است. در سازههای بزرگ قبل از اندازه نیرو و توزیع زمانی آن، باید بتوان محل اثر را شناسایی کرد تا بتوان میزان تخریب یا تاثیر نیرو را شناسایی کرد. البته در برخی سازههای کوچک و کاربردهای پیشرفته نیز شناسایی محل اثر نیرو مهم است. از طرف دیگر در مسائلی که محل اعمال نیرو مشخص نیست نمی توان ماتریس حساسیت را در نقطه اعمال بار محاسبه کرد، پس قبل از شناسایی توزیع زمانی نیرو نیازمند به شناسایی محل اثر نیرو میباشد. در چنین شرایطی باید بتوان محل اثر نیرو را بصورت غیرکوپله با توزیع زمانی نیرو محاسبه کرد. جهت دستیابی به این هدف روشی ارائه شده است، که در ادامه به آن میپردازیم.
در این پایان نامه با درنظر گرفتن ضریب میرایی تلاش شده است تا محل اثر نیرو را شناسایی کنیم. لذا جهت انجام این مهم، براساس روش شناسایی سریع[۴۴] عمل میکنیم.
رابطه بین نیروی اعمالی به سازه و پاسخ آن را میتوان با بهره گرفتن از معادله مستقیم زیر بیان نمود:
(۴-۱۸)
که بردار پاسخ اولیه (کرنش اولیه) میباشد. در یک مساله خطی در صورتی که از یک سنسور برای محاسبه ماتریس حساسیت استفاده شود، این ماتریس مربعی و به فرم زیر خواهد بود:
(۴-۱۹)
در صورتی که از بازههای زمانی مساوی برای محاسبه ماتریس حساسیت استفاده کنیم، خواهیم داشت:
(۴-۲۰)
و همچنین بار واحد در بازه زمانی اول اعمال کنیم و چون مفهوم فیزیکی این ماتریس کرنش ایجاد شده در لحظه i ام با بهره گرفتن از نیرو در لحظه j ام می باشد. ماتریس حساسیت پایین مثلثی خواهد شد.
(۴-۲۱)
که کرنشهای اندازه گیری شده به ازای بار واحد در اولین بازه زمانی میباشند. اگر حساسیتهای محاسبه شده در سنسورهای و را به ترتیب با و نشان دهیم، به سادگی با بسط مستقیم میتوان نشان داد که ضرب این دو ماتریس خاصیت جابجایی دارد. به عبارت دیگر:
(۴-۲۲)
با بیان معادله (۴-۱۸) برای سنسورهای و خواهیم داشت.
(۴-۲۳- الف)
(۴-۲۳- ب)
با ضرب و از سمت چپ در معادلات فوق خواهیم داشت.
(۴-۲۴- الف)
(۴-۲۴ ب)
با توجه به معادله (۴- ۲۲ ) رابطه زیر بدست می آید:
(۴-۲۵)
که در آن، میباشد. همانطور که دیده می شود معادله (۴-۲۵) مستقل از نیرو است و لذا میتوان از آن برای شناسایی محل اعمال نیرو استفاده کرد، بدون اینکه هیچگونه نیازی به اطلاعاتی در مورد توزیع زمانی آن باشد. برای شناسایی محل اعمال نیرو، بایستی یک مساله بهینهسازی براساس رابطه (۴-۲۵) ترتیب داد. بدین منظور تابع هدف زیر تعریف میگردد.
(۴-۲۶)
در معادله (۴-۲۶)، بردار مختصات، تعداد سنسورهای مورد استفاده و نورم بردار است.
نکته حائز اهمیت این است که شناسایی محل اعمال بار نیازمند حداقل دو سنسور در دو موقعیت متفاوت جهت اندازه گیری میباشد. نکاتی در مورد انتخاب محل نصب سنسور اندازه گیری کرنش وجود دارد و آن این است که کرنشسنجها در موقعیت متقارن قرار نگیرند چرا که مقادیر یکسانی می دهند و کمکی به حل مساله نمیکنند، همچنین این سنسورها روی خط تقارن نصب نگردد، چرا که در حداقل دو نقطه کرنش یکسانی روی خط تقارن ایجاد میگردد که حلگر قادر به شناسایی آن نخواهد بود. نکته نهایی این است که این حسگرها در محلهایی نصب گردد که کرنش بالاتری اندازه گیری کند و خطای کمتری ناشی از شرایط مرزی و بارگذاری و … وارد محاسبات کنند.
برای شناسایی محل اعمال بار، باید معادله (۴-۲۶) را مینیمم کنیم. اینکار را میتوان با روشهای متفاوت مانند تیزترین کاهش[۷۶] و انواع روشها بهینهسازی انجام داد. در این پایاننامه تلاش شده است تا از روش جدیدی به نام روش شناسایی سریع محل اعمال بار را شناسایی کرد. چرا که در روشهای بهینه سازی تعداد زیادی نکته مینیمم محلی شناسایی می شود و تشخیص مینیمم کلی کمی سخت است و نیازمند محاسبات بیشتری است.
در روش شناسایی سریع، دامنه بررسی را به چند قسمت تقسیم میکنیم و نقطه مینمم را در شبکه فعلی بدست میآوریم، سپس حول نقطه مینیمم چند نقطه دیگر را در نظر میگیریم و دوباره محاسبات را ادامه میدهیم، میتوان این روند را چند مرحله ادامه داد تا به زیر خطای مورد نظر رسید. شکل (۴-۱) این روند را به خوبی نشان میدهد.
شکل(۴-۱): بیان تصویری شناسایی سریع، علامت دایره شناسایی مرحله اول، پنج ضلعی شناسایی مرحله دوم و مثلث شناسایی مرحله سوم میباشد
لازم به ذکر است در شناسایی محل اعمال بار فقط به تعداد اندکی داده کرنش جهت شناسایی نیاز است، بنابراین در بازههای زمانی مختلف، چون محل اعمال بار تغییر نمیکند میتوان از هر قسمت دلخواه از نمونه برداری استفاده کرد.
فصل پنجم: مفاهیم اندازه گیری با کرنشسنج و تجهیزات اندازه گیری ساخته شده
مفاهیم اندازه گیری با کرنشسنج و تجهیزات اندازه گیری ساخته شده
۵-۱- مقدمه
کرنش کمیتی فیزیکی است. کرنش سنجی در ابزار دقیق مورد توجه است. برای اندازه گیری کرنش روشهای متعدد وجود دارد، که همه آنها رایج است، اما کاربردهای متفاوتی دارد که به شرح زیر است.
-
- روش خطکشی[۷۷]
-
- روش ترد[۷۸]
-
- کرنش سنج مقاومتی- الکتریکی، مکانیکی، نوری، نیوماتیک و …
روش خطکشی به این صورت است که قسمتی از قطعه مورد نظر که مورد مطالعه میباشد، نقطه گذاری یا خطکشی می شود. سپس میزان افزایش طول، همانگونه که در شکل (۵-۱) مشاهده می شود، اندازه گیری میگردد. این روش فقط برای اندازه گیری کرنشهای بزرگ امکان پذیر است و از دقت خوبی برخوردار نیست.