مطابق با شکل شماره ۱-۵ کارواکرول یک ترکیب فنلی منوترپنوئیدی است که با فرمول بسته(C₆HCH₂(OH)(C₃H₇ دارای بوی تند و گرم است و به طور طبیعی در گیاهان تیره نعنا از جمله مرزه ، مرزنجوش، آویشن و آویشن شیرازی^[۳۷] وجود دارد. همچنین درشکل۱-۵ به دیگرخصوصیات کارواکرول به اختصار اشاره شده است.
خواص و توانمندی‌های بیولوژیکی: کارواکرول از فعالیت سوش‌های متعددی از باکتری‌ها جلوگیری می کند و دارای اثر ضدباکتریایی است. اثر سمیت پایین همراه با طعم مطبوع و عطر، این ماده را به عنوان یک افزودنی نگهدارنده مواد غذایی مطرح می کند تا از آلودگی‌های میکروبی مواد غذایی جلوگیری نماید. بنظر می‌رسد که اثر ضدمیکروبی آن مربوط به از بین بردن غشاء سلول باکتری باشد. در موش براساس آزمایش‌های انجام شده کارواکرول سریعاً متابولیزه شده و از بدن خارج می‌شود. مسیر اصلی شامل استریفیکاسیون گروه فنلی با اسید سولفوریک و اسید گلیکورونیک است. یک مسیر کوچک نیز اکسید اسیون گروه متیل انتهایی به الگل‌های اولیه است که بعد از ۲۴ ساعت مقدار کمی از کارواکرول یا متابولیت‌های آن در ادرار دیده می‌شود که نشان دهنده دفع کامل آن است(آساگولن و همکاران^[۳۸]، ۱۹۸۷).
کارواکرول دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است و پراکسیداسیون لیپیدی را کاهش می‌دهد (آساچاباچ و همکاران^[۳۹]، ۱۹۹۴).
شکل۱-۵- کارواکرول ( نقدی بادی و همکاران، ۱۳۸۲).
۱-۱۲-۲- تیمول
مطابق با شکل شماره ۲-۲ تیمول یک ترکیب منوترپرن فنلی است که فرمول بسته آن C₁₀H₁₄O می‌باشد و با نام ۲- ایزوپروپیل– ۵- متیل فنل^[۴۰]نیز نامیده می‌شود؛ به صورت ماده بیرنگ کریستالی استخراج می‌گردد. نقطه ذوب آن حدود ۵۱ درجه سانتی‌گراد است و عطر مطبوع و تندی دارد و به مقدار خیلی کم محلول در آب است ولی به مقدار خیلی زیادی در الکل و سایر حلال‌های ارگانیک حل می‌شود. به نام‌های هیدروکسی سیمین^[۴۱] و یا ایزوپروپیل–ام – کروزول^[۴۲] نیز نامیده می‌شود. همچنین درشکل۱-۶ به دیگرخصوصیات تیمول به اختصار اشاره شده است.
شکل۱-۶- تیمول ( نقدی بادی و همکاران، ۱۳۸۲).
تیمول وایزومر فعال آن کارواکرول یا ایزوتیمول و ترکیب‌های مشتق شده از آن‌ها شامل بورنئول و پارا–سیمین، آلفا-پینن و کامفن معمولاً در اسانس آویشن‌ها با درصدهای متفاوت وجود دارند. ترکیب ساخته شده از این شش ماده دارای اثر ضدباکتری کمتری از اسانس گرفته شده از گیاه آویشن، از خود بروز داده است. این امر نشان می‌دهد که ترکیب ها با غلظت پایین در اسانس نقش مؤثری در فعالیت بیولوژیکی دارند(لتاوی و همکاران^[۴۳]، ۱۹۹۴).
مصریان باستان تیمول و کارواکرول را از آویشن به شکل خاص آماده و در مومیایی‌ها مورد استفاده قرار می دادند و این بدلیل خواص ضدباکتری و ضدقارچی این ترکیب‌ها بوده است، تیمول برای کنترل موفق verroa mites و جلوگیری از تخمیر و رشد قارچ در کلنی‌های زنبور عسل به کار برده شده است. مورد مصرف کم آن در صحافی کتاب می‌باشد. قبل از صحافی مجدد، کتاب‌هایی را که بر اثر قارچ آسیب دیده‌اند در کیسه حاوی کریستال‌های تیمول قرار داده و آن را کاملاً مسدود می‌کنند. محلول الکلی تیمول و نیز پودر آن دارای اثر کرم‌کشی می‌باشد. تیمول همچنین به عنوان یک ماده نگهدارنده در هالوتان^[۴۴] که یک ماده بیهوش کننده است و به عنوان ماده ضدعفونی کننده^[۴۵] در دهانه شویه‌ها استفاده می‌شود. تیمول ماده اولیه فعال در فرمول دهان شویه‌های مدرن است. چای تهیه شده از گیاه آویشن برای بیماری‌های دهان و گلو مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحقیقات جدید پزشکی روی موش‌های صحرایی نشان داد که محلول‌های حاوی تیمول دارای اثر آرام‌بخشی در اندام‌های حاوی گیرنده‌های b2)b2-receptors) (مثلاً کلیه‌ها و ریه) می‌باشد(وینکوتر و همکاران^[۴۶]، ۲۰۰۷).

در صورتیکه تیمول به طور غیر صحیح استفاده شود ممکن است مضراتی داشته باشد زیرا پروپوفول ماده‌ای فوق العاده خطرناک است و استفاده مقادیر زیاد آن خطر آفرین است(پریستلی و همکاران^[۴۷]، ۲۰۰۳).
اثر اسانس آویشن باغی برای درمان زگیل و میخچه کشف شده و به ثبت رسیده است. البته این اثر در اسانس گونه Lavandula spica نیز به ثبت رسیده است(دوپنت^[۴۸]، ۱۹۹۵).
۱-۱۲-۳- بورنئول
یک ماده ترپنوئیدی دو حلقه ایست. گروه هیدروکسی این ترکیب در موقعیت انتهایی قرار گرفته است. بورنئول به آسانی اکسیده شده و به ترکیب کتونی به نام کامفور تبدیل می‌شود. بورنئول ظاهری جامد دارد وفرمول بسته آن C₁₀H₁₈O و نقطه ذوب آن ۲۰۸ –۲۰۴ درجه سانتی‌گراد است. بورنئول در چرخه بیوسنتز بعد از تیمول و کارواکرول تولید می‌شود. در طب سنتی چین با نام موکسا^[۴۹] کاربرد دارد و به عنوان دور کننده حشرات شناخته شده است(جم‌زاد، ۱۳۸۸).
۱-۱۲-۴- کامفور
ماده جامد سفید براق با عطر قوی است یک ترکیب منوترپنوئیدی دو حلقه با فرمول بسته C₁₀H₁₆O و نقطه ذوب حدود ۱۷۹ درجه سانتی‌گراد است. این ماده به مقدار زیاد در چوب درخت کافور^[۵۰] و در تعدادی از گیاهان علفی تیره نعنا از جمله در جنس‌های آویشن، مرزه و ریحان یافت می‌شود. دارای خواص ضدمیکروبی است و به دلیل بوی مطبوع در عطر درمانی برای افسردگی و دیپرشن عصبی و بیماری‌های سایکوسوماتیک^[۵۱]مورد استفاده قرارمی‌گیرد (جم‌زاد، ۱۳۸۸). این باور نیز وجود دارد که کامفور مار و سایر خزندگان را دور می کند. همچنین برای حشرات سمی بوده و گاهی به عنوان دور کننده حشرات به کار برده می‌شود. کامفور کاربرد زیادی در آئین مذهبی هندو دارد و دود آن نقش مهمی در آئین‌های مذهبی دارد.
یکی دیگر از مصارف آن در صنایع غذایی است که در آسیا به عنوان طعم دهنده شیرینی‌ها به کار برده می‌شده، و همچنین در اروپا در زمان‌های گذشته به عنوان یکی از ترکیب‌های شیرینی‌ها بوده اما اکنون بیشتر به مصارف دارویی می‌رسد. یکی از مصارف دارویی آن برای درمان سرفه است. مقدار مصرف زیاد آن می‌تواند اثرهای سمی داشته باشد و انجمن غذا و داروی آمریکا مصرف میزان بیش از ۱۱%، آن را در محصولات مختلف ممنوع کرده است.
۱-۱۲- ۵- ترپینن ۱- ایزوپروپیل – ۴- متیل – سیکلوهگزا – ۱ و ۴ دین^[۵۲]
با فرمول بسته C₁₀H₁₆، ترپینن دارای سه ایزومر الفا، بتا، و گاما، است که براساس جایگاه باند دوگانه کربن – کربن، تشکیل می شود. این ترکیب غالب اسانس موجود در میوه مرکبات است. دارای عطر لیمو است و دارای طعم نسبتاً تلخ است. یکی از ترکیب‌های مهمی است که برای طعم دادن به غذاها و در صابون‌ها، مواد آرایشی، داروها، تنباکو، شیرینی‌پزی و صنعت عطرسازی کاربرد دارد.
ترپینن‌ها از جمله (آلفا و گاما ترپینن ) منوترپن‌هایی هستند که برروی استیل کولین استرآز دارای اثر مهارکنندگی دارند. سایر منوترپن‌های موثر در این مورد عبارتند از: لیمونن^[۵۳]، پارا – سیمین^[۵۴] وترپینن فور- اول^[۵۵] که در آویشن‌ها حضور دارند. استیل کولین نشان داده است که نقش مهمی در سیستم اعصاب مرکزی^[۵۶]و در پیشرفت بیماری آلزایمر دارد.
۱-۱۲-۶ - لینالول لینالیل استات، ژرانیال، نرال، نرودیال و ژرانیول
از منوترپن‌های غیرحلقوی هستند که در بعضی از گونه‌های آویشن حضور دارند. ترپنوئیدهای غیر حلقوی اثر بازدارندگی قوی بر روی فعالیت تیروزین دارند. منوترپن‌های الکلی مانند سیتروتلول^[۵۷] اثر بازدارندگی قویتری از ترپن‌های الکلی غیرحلقوی بالاتر مانند فیتول^[۵۸]دارند( ویلد و مک لوری^[۵۹]، ۱۹۹۴).
اثر بازدارندگی سیترونلول و ژرانیول روی تیروزیناز با بهره گرفتن از تولید ملانین^[۶۰]در سلول‌های ملانوما^[۶۱] به اثبات رسیده است( ویلد و مک لوری، ۱۹۹۴٫، لی و همکاران^[۶۲]، ۱۹۸۴).
آنزیم تیروزیناز که یک پلی‌فنل‌اکسیداز است، به طور وسیعی در طبیعت گسترده شده است و نقش مهمی برای تغییر رنگ(قهوه ای شدن) میوه‌ها وپوست اندازی^[۶۳] حشرات دارد. بنابراین بازدارندگی اثر تیروزیناز می‌تواند از قهوه‌ای شدن و پوست اندازی حشرات جلوگیری نماید با این فرض، مهارکننده‌های تیرویناز می‌تواند در محصولات آرایشی و دارویی برای سفید کردن پوست و حذف لکه‌های قهوه‌ای آن کاربرد داشته باشند(آتا اور رحمن^[۶۴]، ۲۰۰۰).
لینالول به علاوه به عنوان عطر در محصولانی مانند صابون و شامپو و لوسیون به کاربرده می‌شود. لینالول همچنین توسط متخصصان حشرات به عنوان یک حشره کش^[۶۵] شناخته شده است. لینالول دارای خاصیت آنتی اکسیدانی قوی بخصوص در حضور ترکیب‌های فنلی است( کوبو و ناکاتوسا^[۶۶]، ۱۹۹۰).
۱-۱۲-۷- ۱و۸- سینئول
مایعی بیرنگ و جزء منوترپنوئیدهای حلقوی است. فرمول بسته آن C₁₀H₁₈O و نقطه ذوب آن ۵/۱ درجه سانتی‌گراد است. نام دیگر آن اوکالیپتول^[۶۷] می‌باشد و بیش از ۹۰%، اسانس را در اکالیپتوس تشکیل می‌دهد. علاوه بر آن، این ترکیب در تعدادی از گیاهان تیره نعناع یافت می‌شود. بدلیل بوی خوش این ماده برای طعم دادن و معطر کردن غذا و محصولات آرایشی به کار برده می‌شود. به علاوه یکی از اجزای انواع دهان شویه‌ها و داروهای ضدسرفه است و خواص ضدالتهابی و ضددرد برای آن شناخته شده است اثرهای مثبت آن روی مهار قارچ‌ها نیز ثابت شده است ولی روی باکتری‌های گرم مثبت بی اثر بوده است. (مولر ریبا و همکاران^[۶۸]، ۱۹۹۵).
۱-۱۲-۸- پارا-سیمین
یک ترکیب هیدورکربنی منوترپنوئیدی است که در ساختمان آن یک حلقه بنزن است که به طور موازی جانشینی عوامل متیل و ایزوپروپیل را دارد. سیمین در اسانس تعدادی از گیاهان از جمله آویشن، مرزه، و زیره وجود دارد. فرمول بسته آن C₁₀H₁₄ است.
فصل دوم
سوابق تحقیق
۲-۱- سوابق تحقیق داخلی در مورد اسانس گونه‌های آویشن
آخوند زاده بستی و همکاران (۱۳۸۳) در آزمایشی نتیجه آنالیز ترکیب‌های اسانس آویشن شیرازی مورد بررسی قرار دادند به این نتیجه رسیدند که بیشترین ترکیب‌های تشکیل دهنده اسانس کارواکرول (۱۲/۷۱ درصد) است.
مشاک و همکاران (۱۳۸۷) بیان داشتند در اسانس آویشن شیرازی کارواکرول (۱۲/۷۱درصد) بیشترین ترکیب موجود در اسانس را داراست. سایر ترکیب‌های اسانس عبارت بود از گاماترپینن(۳۴/۷ درصد)، آلفاپینن(۲۶/۴ درصد)، اکالیپتول(۳۷/۳ درصد)، گلوبولول(۳۲/۲درصد)، بتا میرسین(۸۵/ درصد)، لینالئول(۶۸/درصد)، تیمول متیل اتر ( ۴۷/درصد) و سایر ترکیبات فرعی.
نتایج بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که زمان برداشت، شرایط اکولوژی و اقلیمی منطقه کشت می‌تواند بر میزان عملکرد و ترکیب‌های اسانس آویشن باغی تأثیرگذار باشد(مزوجی و همکاران، ۲۰۱۰).
سرشاخه هوایی آویشن شیرازی حداقل ۶% اسانس، اسیدهای چرب، اسید الئانولیک، بتا سیتوسترول و بتولین دارد. اسانس گیاه به طور متوسط حاوی۶۹% فنل و غالباً کارواکرول بوده و پاراسیمن جزء اصلی ترکیب‌های غیر فنلی آن است. ترکیب‌های عمده موجود در اسانس گیاه ایرانی کارواکرول و تیمول و پس از این دو، لینالول و پاراسیمن است که به ترتیب حدود ۲۹/۶۱، ۱۸/۲۵، ۹۶/۱، ۹۰/۱، درصد از اسانس حاصل از نمونه خشک گیاه را تشکیل می‌دهد(گشسبی و همکاران، ۱۳۹۰).
دافررا و همکاران (۲۰۰۰)، روی اثر بازدارندگی اسانس(مرزنگوش، آویشن و مریم گلی) و ترکیب‌های مختلف اسانس از جمله کارواکرول، تیمول و آلفا – ترپینول روی کپک پنیسیلیوم دیجیتاتوم مطالعه کردند، مشخص شد که تمام این اسانس‌ها در غلظت ۲۵۰ پی پی ام تولید اسپور را به طور کامل مهار نمودند. میزان MIC این اسانس‌ها به ترتیب ۳۰۰، ۲۵۰، ۳۰۰ پی‌پی‌ام و برای کارواکرول و تیمول به ترتیب ۱۶۰ و ۲۰۰ پی‌پی‌ام به دست آمد.
آویشن دنایی(Thymus daenensis Celak) یکی ازگیاهان دارویی متعلق به ‌خانواده نعناع است. سرشاخه‌های گلدار این گیاه علفی و چند ساله کاربرد وسیعی در تهیه دارو و درمان انسان در طب سنتی دارد. مهم‌ترین ماده موثره آن، تیمول و کارواکرول می‌باشد. شرایط اکولوژی نقش عمده‌ای در ‌رشد، نمو، کیفیت ‌و ‌کمیت ماده موثره‌ گیاهان دارویی دارد، تحقیقی به‌ منظور‌ بررسی اثر عوامل اکولوژیکی ‌بر میزان ماده موثره عصاره این‌ گیاه توسط ‌کریمی و همکاران (۱۳۹۰) به ‌مرحله اجرا در‌آمد. در این ‌تحقیق گیاه آویشن دنایی از ۲۲ منطقه استان‌های اصفهان و چهارمحال وبختیاری جمع‌ آوری گردید. پس از ‌عصاره‌گیری و‌ تزریق نمونه‌ها به دستگاه HPLC، کروماتوگرام‌های حاصل از دستگاه، درصد تیمول و‌ کارواکرول هر منطقه را مشخص نمود. نتایج نشان داد که ارتفاع از سطح دریا بر میزان تیمول اثر معنی‌دار و مثبت دارد و بر میزان‌ کارواکرول اثر معنی‌داری ندارد.
به‌منظور بررسی میزان و درصد اسانس سه‌ گونه آویشن دنایی (Thymus daenensis)، آناتولی و باغی (Thymus fallax) و (Thymus vulgaris) در زمان‌ گلدهی‌ کامل، آزمایشی توسط گشسبی و همکاران در زمان‌ گلدهی‌ کامل، آزمایشی توسط گشسبی و همکاران (۱۳۹۰) انجام شد. در این آزمایش نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که در زمان گلدهی ‌کامل اختلاف معنی‌دار بین این سه ‌گونه از نظر میزان اسانس ‌وجود داشت (p ≤۰/۰۵) اما از لحاظ درصد اسانس اختلاف معنی‌دار بین سه‌ گونه مشاهده نشد و همه در یک ‌گروه آماری مشترک قرارگرفتند. مقایسه میانگین انجام شده نشان داد که گونه دنایی (Thymus daenensis) از نظر میزان ‌اسانس تولیدی در سطح بالاتری نسبت به دو گونه دیگر قرار داشت.
اکبری‌نیا ‌و‌ میرزا (۲۰۰۸) تعیین ترکیبات اسانس در آویشن دنایی در منطقه قزوین‌ را‌ انجام دادند. ترکیبات معطر در وزن‌ خشک اسانس آویشن‌ دنایی ‌جمع‌ آوری شده از قزوین۱±۸/۲ بود. ۲۴ ترکیب شناسایی شد و از ترکیبات اصلی:‌ تیمول، پارا-سیمن، گاما-ترپینن، متیل‌کارواکرول،‌ سیتولول، بورنئول و کارواکرول می‌باشد. آویشن دنایی غنی از مونوترپن‌های فنولی به‌ویژه تیمول است.
مزوجی و همکاران (۲۰۱۰) مطالعه‌ای روی ترکیبات شیمیایی و اسانس آویشنThymus kotschyanus Boiss انجام دادند. آنالیز توسط روش‌های GC and GC/MS انجام شد و ۱۰ ترکیب معطر فرار از این گونه به‌دست آمد. در مجموع ۳۸/۹۸% اسانس روغنی به‌دست آمد. از‌ ترکیبات عمده‌: تیمول (۰۸/۸۹%(، گاما-ترپینین (۶۲/۴%( ‌و ‌سه ‌ترکیب‌ شیمیایی ‌معمول ‌به ‌نام‌های ‌آلفا-پینین، بورنئول، تیمول از میان ۶ جمعیت پیدا شدند. کارواکرول در این گونه وجود نداشت.
گونه‌های مورد مطالعه توسط پیر‌قانعی و همکاران (۲۰۱۲) nus‌Thymus pubescens and Kotschy بود. این محققین با بهره گرفتن از روش آنالیز ترکیبات اسانس را استخراج و درصد آن را مشخص کردند که این میزان به‌صورت ‌زیر بود: کارواکرول (۴۹/۱۶، ۳۳/۳۰%)، تیمول (۱۹/۱۶، ۱۴/۱۵%)،‌ اینالول (۷۶/۱۴، ۱۵/۱۳%)، استات‌ژرانیل (۵۹/۸، ۹/۹%)، لینالول(۴/۶، ۱۷/۱۰%)، بورنئول-تیمول (۴۸/۱۳%)، کارواکرول (۳۷/۳۴ %)، ۱,۳,۸ : T.pub-Fمنتاترین (۸۷/۸ %) و پنین (۴۸/۸%).
میزان ترکیبات گونه آویشن‌دنایی توسط تیموری (۲۰۱۱) به‌ قرار زیر بود: تیمول
(۸/۲۹%)، کارواکرول (۶/۱۳%)، پارا-سیمن ( ۳/۱۱%)، بورنئول (۸/۶%)، سینئول ( ۸۹/۵%).
علوی (۲۰۱۰) در پژوهشی تیمار دما روی اسانس آویشن‌دنایی را انجام داد، که این سه تیمار‌۸۰ ،۱۲۰ و۱۸۰ درجه سانتی‌گراد در مدت زمان‌های۱، ۲ و ۳ ساعت بود. ترکیبات شامل‌:‌ تیمول (۷/۵۷%)، کارواکرول (۵%)، لینالول (۹/۱%)، ۱-استون-اُل (۶/۱%)، پارا-سیمن (۳/۱۱%)، ترپین۴اُل (۵/۱%)،‌ گاما-ترپینین (۹/۱۲%)، آلفا-ترپینین (۲%)، میرسین (۱/۱%)، بتاکاریوفلن (۶/۲%)، بورنئول (۱/۱%).
سفیدکن و عسکری (۱۳۸۱)، ترکیب‌های عمده اسانس گیاه T. kotschyanus را کارواکرول (۷/۴۰%)، تیمول (۹/۲۶%) و گاما–ترپینن (۳/۷%)، گزارش نمودند.
ابراهیمی‌نژا‌د و همکاران (۲۰۰۸) ترکیبات ‌اسانس‌ آویشن کرمانی‌ (ThymuS caramanicu) در مراحل مختلف فنولوژی بررسی‌ کردند. این ‌گونه از گونه‌های بومی ایران است و تنوع کیفی و‌ کمی این‌گونه در جمعیت‌های مختلف دیده می‌شود. ترکیبات اسانس در مراحل مختلف رشد متفاوت است مرحله گل‌دهی (۵/۲%)، بذر‌دهی (۲%) و به‌صورت سبز (۹/۱%) بود. آنالیز توسط GC و ۳۵ ترکیب تعیین شدند. کارواکرول از عمده‌ترین ترکیبات در این نمونه‌ها بود. کارواکرول ‌(۹/۶۸-۹/۵۸%)، پارا-سیمن (۹/۸-۳%)، گاماترپین (۸-۳/۴%)، تیمول (۶-۴/۲%)، بورنئول (۴-۳/۲%).
مکی‌زاده تفتی و همکاران (۱۳۸۹) در پژوهشی خصوصیات گیاه شناسی، بازده و اجزای اسانس اکوتیپ‌های آویشن‌کرمانی را مورد ارزیابی قرار دادند. بازده اسانس سرشاخه خشک اکوتیپ‌های کرمان-راین، کرمان-سیرچ، یزد، شاهرود و اصفهان به‌ترتیب برابر‌۵/۲، ۹/۱، ۲، ۸/۱، ۵/۱ درصد بود. همچنین‌ کارواکرول (۷/۸۰،۴۲%)‌، تیمول‌ (۸/۱۱،۱/۴%)، پارا-سیمن (۸/۱۲،۵/۲%)، گاما-ترپینین (۳/۷،۷/۳%) و بورنئول (۳/۸،۱/۳%) از ترکیب‌های اصلی اسانس اکوتیپ‌ها بود و کارواکرول ترکیب عمده در همه اکوتیپ‌ها بود.
طبق پژوهشی که در استان همدان روی آویشن دنایی (T. daenensis Celak) صورت گرفت چهل و سه ترکیب در اسانس آویشن دنایی شناسایی شد که ۵ ترکیب تیمول (۹/۷۳%)، کارواکرول (۷/۶%)، پارا-سیمن (۶/۴%)، بتا-بیسابولن (۵/۱%) و ترپنین-۴-ال (۴/۱%) دارای بالاترین درصد بود ( Sajjadi and Khatamsaz, 2003).
به‌منظور‌ بررسی‌ اثر‌ زمان برداشت ‌بر صفات مورد نظر آویشن‌دنایی، آزمایشی توسط گل‌پرور ‌و همکاران(۱۳۹۰) در زمان‌های برداشت (شامل دوره‌ رویشی، ظهور آغازه‌های گل، ظهور ۲۹ درصد‌ گل‌آذین‌ها، گلدهی کامل و زمان تشکیل ‌بذر بود) انجام شد. بیشترین ارتفاع بوته ۸۳/۳۱ سانتی‌متر از مرحله بذردهی به‌دست آمده تفاوت معنی‌داری با اکثر مراحل، داشت. از‌طرفی، بیشترین وزن‌تر بیوماس ۱۰۶۳۱ کیلوگرم در هکتار و بیشترین وزن ‌خشک بیوماس ۴۲۴۳ کیلوگرم در ‌هکتار (از مرحله بذردهی) و کمترین وزن‌ تر بیوماس ۵۵۴۵ کیلوگرم در هکتار و کمترین وزن ‌خشک بیوماس ۲۰۳۵ کیلوگرم‌ در ‌هکتار (از مرحله رویشی) حاصل شد. بیشترین درصد اسانس (۴۱/۱%)، از مرحله ۵۰% گلدهی و بیشترین میزان تیمول (۱/۸۴%) از مرحله رویشی حاصل شد. با توجه به نتایج این تحقیق، می‌توان مرحله بذردهی را به‌عنوان مناسب‌ترین زمان برداشت به‌منظور حصول حداکثر عملکرد وزن‌ تر ‌و‌ خشک بیوماس آویشن دنایی معرفی نمود اما برای دستیابی به ‌بیشترین میزان تیمول مرحله رویشی را معرفی نمود.
رسولی و میرمصطفی (۲۰۰۳)، ترکیب‌های عمده اسانس گیاه T. Persicus را کارواکرول (۹۶/۳۸%)، تیمول (۴۸/۶%)، پارا-سیمین (۵۱/۷%)، نرال (۶۶/۱۵%)، و گاما–ترپینن (۱۱/۶ %)، گزارش نمودند.
میری و همکاران (۲۰۰۲)، ترکیب‌های عمده اسانس گیاه T. transcaspicus را تیمول (۴/۵۶%)، کارواکرول (۶/۷%)، پاراسیمین (۳/۶%) و گاما-ترپینن (۷/۷%) گزارش کردند.
عسکری (۲۰۰۳)، در پژوهشی میزان و ترکیب‌های موجود در اسانس آویشن دنایی(T. daenensis Celak) را در گیاهان رویش یافته در زیستگاه طبیعی‌شان از استان همدان مشخص نمود. بیشترین ترکیب‌های موجود در اسانس را تیمول (۷/۴۹%)، کارواکرول (۲/۱۵%)، پارا-سیمن (۴/۶%)، گاما-ترپینن (۴/۵%)، ا و۸ سینئول و لیمونن (۲/۳%) اعلام نمود.