۵۱
۲
گردشگران
۱۲۰
۵۳
۳
مسئولین و دست اندرکاران محلی
۵۰
۳۴
۴-۲-۱ روایی و پایایی پرسش نامهها
ارزشیابی قابلیت اعتماد در اندازهگیری، عبارت است از تعیین مقدار تفاوت نمره افراد در نتیجه بی ثباتی اندازهگیری، اگر وسیله اندازهگیری مورد استفاده از اعتبار کافی برخوردار باشد، موضوع پایائی (قابلیت اعتماد) نقش محوری در مطالعات جامعه شناسی نخواهد داشت. قبل از بکارگیری ابزارهای اندازهگیری لازم است پژوهشگر از طریق علمی، نسبت به روا بودن ابزار اندازهگیری مورد نظر و پایایی آن که مکمل هم به حساب می آیند اطمینان نسبی پیدا کند.
۴-۲-۱-۱ روایی
مقصود این است که آیا ابزار اندازهگیری موردنظر میتواند ویژگی و خصوصیتی که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازهگیری کند یا خیر؟ به عبارت دیگر مفهوم روایی(validity) به این سوال پاسخ میدهد که ابزار اندازهگیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را میسنجد. بدون آگاهی از روایی ابزار اندازهگیری نمی توان به دقت دادههای حاصل از آن اطمینان داشت. پرسشنامهای (یا بطور کلی ابزار اندازهگیری) که مثلا برای ارزیابی «تعهد سازمانی» کارکنان طراحی شده ولی پرسشهایش به گونهای طراحی شدهاند که «رضایت شغلی» کارکنان را ارزیابی میکند روایی ندارد (هرچند ممکن است بررسیهای آماری، پایایی مطلوب آن را نشان دهند.) همینطور پرسشنامهای که همه وجوه موضوع مورد تحقیق را در بر نگیرد دارای روایی مطلوبی نیست.
نظر کارشناسان و خبرگان میتواند کمک خوبی برای بهبود روایی ابزار اندازهگیری باشد. موضوع روایی از آن جهت اهمیت دارد که اندازهگیریهای نامتناسب میتواند هر پژوهش علمی را بی ارزش سازد. متاسفانه در اغلب تحقیقات دانشگاهی در کشور ما به روایی ابزار تحقیق بی توجهی میشود.
۴-۲-۱-۲ پایایی
پایایی(reliability) با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازهگیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست میدهد. به عبارت دیگر، «همبستگی میان یک مجموعه از نمرات و مجموعه دیگری از نمرات در یک آزمون معادل که به صورت مستقل بر یک گروه آزمودنی به دست آمده است» چقدر است.
به بیان دیگر اگر ابزار اندازهگیری را در یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار به یک گروه واحدی از افراد بدهیم نتایج حاصل نزدیک به هم باشد. برای اندازهگیری پایایی شاخصی به نام ضریب پایایی استفاده میکنیم. دامنه ضریب پایایی از صفر تا ۱+ است. ضریب پایایی صفر معرف عدم پایایی و ضریب پایایی یک معرف پایایی کامل است. “پایایی کامل” واقعاً به ندرت دیده میشود و در صورت مشاهده قبل از هر چیز باید به نتایج حاصل شک کرد.
برای محاسبه ضریب پایایی ابزار اندازهگیری، شیوههای مختلفی به کار برده میشود. از جمله :
الف) اجرای دوباره آزمون یا روش بازآزمایی(Test – Retest)
ب) روش موازی یا روش آزمونهای همتا(Equivalence)
ج) روش تصنیف یا دونیمه کردن آزمون(Split – half)
د) روش کودر _ ریچاردسون(Kuder – Richardson)
نرم افزار SPSS یکی از نرم افزارهای متداول برای تعیین پایایی با یکی از روشهای فوق (و معمولا روش آلفای کرونباخ) میباشد.
ه) روش آلفای کرونباخ(Cronbach s Alpha)
یکی دیگر از روش های محاسبه قابلیت اعتماد استفاده از فرمول کرونباخ است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامهها یا آزمونهایی که خصیصههای مختلف را اندازه گیری می کند بکار می رود. در این گونه ابزارها، پاسخ هر سوال می تواند مقادیر عددی مختلف را اختیار کند.
برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمرههای هر زیر مجموعه سوالهای پرسشنامه (یا زیر آزمون) و واریانس کل را محاسبه کرد. سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد.
که در آن :
تعداد زیر مجموعه سوالهای پرسشنامه یا آزمون.
واریانس زیر آزمون jام.
واریانس کل آزمون.
برای مثال اگر پرسشنامه دارای سه زیر مجموعه سوال باشد، به طوری که واریانس هر زیر مجموعه به ترتیب ۶، ۴ و ۷ بوده و واریانس کل برابر با ۳۲ باشد، مقدار ضریب آلفای کرونباخ با بهره گرفتن از فرمول یاد شده به صورت زیر به دست میآید :
مقدار صفر این ضریب نشان دهنده عدم قابلیت اعتماد و ۱+ نشان دهنده قابلیت اعتماد کامل است.
پرسشنامه جامعه محلی
جدول ۴- ۲:آزمون آلفای کرونباخ پرسش نامه جامعه محلی، ماخذ : محاسبات محقق
Reliability Statistics
Cronbach’s Alpha
Cronbach’s Alpha Based on Standardized Items