۶- قدرت تشخیص میان خوب و بد در او ظاهر می شود.
۷- کودکان تمایل دارند احساسات و عواطف خود را آزادانه بیان کنند. ظهور و بروز خشم ناگهانی در این دوره به طور فراوان دیده می شود. بهتر است به آنها فرصت داده شود تا عواطف خود را به طور آزاد بیان نمایند تا خود آگاهی پیدا کنند. با توجه به ویژگی های کودکان در دوره دبستان تعلیم مفاهیم اساسی، تربیت اخلاقی، اجتماعی و جسمانی او ضرورت دارد(صافی، ۱۳۹۰، ص۵۲).
۲-۳۳- ویژگی های معلم در دورۀ ابتدایی:
معلم مهم ترین عامل ایجاد کننده شرایط مطلوب یادگیری و یاددهی است که بعد از شاگردان دومین عنصر مهم نظام آموزشی به شمار می آید. معلم است که شرایط لازم یادگیری را بین شاگردان و محتوای درسی بوجود می آورد این زمانی میسر خواهد بود که معلم علاوه بر علاقه به تدریس، توانایی ایجاد علاقه در دانش آموزان را داشته باشد. معلمان دوره ابتدایی تلاش نمایند تا فضای کلاس با نشاط فضایی سرشار از شادی و شور و شوق یادگیری را در شاگردان ایجاد نماید.این نشاط چه درظاهر معلم و چه در رفتار باید نمود داشته باشد. معلم باید به تکنولوژی آموزشی آشنا باشد و به ضرورت و استفاده آن معتقد باشد و به آن عمل کند و بتواند فراگیران خود را علم جو و خلاق بپروراند(صافی، ۱۳۹۰، ص۷۲ ).
یکی از ویژگی های دیگر معلم بایستی نیاز های شاگردان دوره ابتدایی را بشناسد و نسبت به نیاز های آنان اطلاعات داشته باشد، تقلید از معلم یکی از روش های معمول در یادگیری شاگردان دوره ابتدایی می باشد، معلم می تواند به عنوان الگویی برای شاگردان به حساب آید. شاگردان هر نوع رفتار های مثبت و منفی را از معلمان خود خواهند آموخت و اگر شخصیت معلم دارای صفات انسانی از قبیل صداقت، امانتداری، محبت، دوستی، اخلاص و همکاری و تعهد باشد؛ طبیعتاً تقلید چنین ویژگی هایی سلامت روانی شاگردان را تضمین می کند. ولی اگر شخصیت معلم دچار اختلال و نابسامانی ها باشد و فاقد صفات انسانی باشد واضح است که شاگردان دوره ابتدایی از او تقلید خواهند کرد. و چنان روشی با اهداف آموزش و پرورش منافات دارد(ندیمی و بروج ، ۱۳۸۷ ).

معلم می بایست ضمن آراستگی به صفات نکو همچون وقار و متانت، عقل و خرد و دیانت و اخلاق پسندیده، با کودکان با مهربانی و لطافت برخورد کرده و با آنها ابراز همدردی نماید، همچنین می بایست از قدرت بیان خوب برخوردار بوده و آنچه را که بیان می کند در رفتار و کردارش نیز نمایان سازد. وظیفه معلم صرفاً آموزش مهارت های تحصیلی نیست بلکه هدف در واقع تقویت عزت نفس در کودکان و رشد فردی ایشان است. معلم باید دارای فضایل اخلاقی باشد تا بتواند ارزشهای درست را به کودکان بیاموزد. ویژگی دیگر معلم اینست که آنچه به شاگردان خود آموزش می دهد باید در عمل خود به آن پایبند باشد. زیرا تاثیر اعمال و کردار بیشتر از گفتار است و عدالت را در بین دانش آموزان رعایت نماید. و توانایی برقراری ارتباط صحیح و محبت آمیز با دانش آموزان و خانواده آنان و همکاران آموزشی را داشته باشند. ویژگی های دیگر معلم دوره ابتدایی بایستی به روش های صحیح آموزش خواندن، نوشتن و حساب کردن واقف باشد و همچنین از چگونگی رشد عاطفی و روانی کودکان این سنین آگاه بوده و بداند که کودکان در چه سنی کدام مطالب درسی را با چه روشی بهتر یاد می گیرند (همان منبع).
۲-۳۳-۱- ویژگی های شخصی معلم :
الف) برخورداری از سلامت جسمی و روانی: “کسی که عهده دار شغل مشکل و طاقت فرسای معلمی می شود باید از نظر جسمانی سالم و قوی و از نظر روانی و عاطفی متعادل باشد. در غیر این صورت ممکن است با کوچکترین خطای شاگردان معلم عصبانی شده و از شیوه عدل و انصاف عدول کند. سوابق نشان داده معلمانی که افسرده، مأیوس، ستیزه جو، تند خو هستند نمی تواند نشاط و امنیت خاطر و ثبات را در کلاس درس و محیط آموزشی ایجاد نماید. معلمانی که ازنظر بینیایی و شنوایی سالم و ازصدای طبیعی برخوردارند؛ در تاثیرگذاری بر دانش آموزان موفقتر می باشند. ویژگی های دیگر معلم این است با ظاهری آراسته وارد کلاس شود و شایستگی معلم باید در تمام مظاهر وجودش پدیدار باشد یعنی سیمای ظاهری و طرز سخن گفتن و گفتارش نمایانگر اهلیت او باشد، خوش صحبت و دارای بیان فصیح باشد و تناسب بدنی و پاکی ظاهری بر عملکرد معلم و رابطه مستقیم او با شاگردان اثر می گذارد"(تقی پور ظهیر،۱۳۸۴ ، ص۲۰۴).
ب)پایبندی به ارزشها و اصول انسانی و اجتماعی : یکی از هدف های مهم نظام آموزش و پرورش این است که ارزش های معنوی، اخلاقی و اجتماعی جامعه را به کودکان و نسل آینده انتقال دهد. برای رسیدن به این هدف به اعتقاد و ایمان معلم به این ارزش ها بستگی دارد. و انتظار جامعه از معلم این است که به صفات عالی انسانی مانند راستگویی، وظیفه شناسی، پاکدامنی، تقوا، شجاعت و عدالت آراسته گردد(همان منبع).
ج)برخورداری از استعداد ها و قوای ذهنی نسبتاَ خوب: “کار معلمی ایجاب می کند که معلمان حافظه قوی داشته باشد تا بتواند معرفت دانش بشری را که در واقع ابزار اصلی و اساسی کار وی است، کسب کند، در جریانات امور مربوط به کلاس و اسامی شاگردان و رفتار آنان را خاطر بسپارد. بنابراین حافظه بزرگترین سرمایۀ معلم و مهمترین استعدادی است که معلم را در تدریس خوب و کسب دانش یاری می کند. و معلم علاوه بر داشتن حافظه خوب، باید از هوش نسبتاً خوبی نیز برخوردار باشد تا بتواند شاگردانی را که دارای افکار، عواطف و احساسات متفاوتی هستند در تجزیه و تحلیل مسائل و مشکلات بیشتر یاری کنند"(همان منبع، ص۲۰۵).
۲-۳۳-۲-ویژگی های حرفه ای و فنی معلم :
الف)معلومات عمومی: منظور از معلومات عمومی معلم، داشتن اطلاعات اجمالی در بارۀ علوم طبیعی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، ادب و هنر و فرهنگ موروثی و غیره است. داشتن اطلاعات عمومی برای معلم از این لحاظ اهمیت دارد که او رهبری نسل جوان و آشنا کردن آنان را به مقتضیات زمان و از اینکه حرکت تکاملی انسان دایماً در معرض تغییر و تحول است. لذا برای معلم ضروری است در تدریس نوآوری داشته باشد و مطابق مقتضیات و نیاز عصر زمان حرکت کند. معلمانی که از اطلاعات عمومی زیاد بهره مند هستند از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند و می توانند به راحتی به سوالات شاگردان پاسخ دهند.
ب)معلومات تخصصی: منظور از معلومات تخصصی معلم این است معلمی که در رشته ای که تدریس می کند مانند علوم، ریاضی، روانشناسی، جامعه شناسی، روش های آموزشی، اصول یادگیری، ارزش یابی، طرح درس و نحوه ی استفاده از وسایل کمک آموزشی و امکانات و تجهیزاتی آزمایشگاهی که در محیط کار دارد اطلاعاتی نسبتاَ جامع و کافی داشته باشد و به اصطلاح به مواد و مطالب درسی مسلط باشد. تا بتواند وظیفه خطیر خود را در عصر کنونی به نحو شایسته انجام دهد. بنابراین داشتن معلومات لازم و کافی راجع به مباحث و مطالبی که تدریس می کند، موجب می شود اعتماد و اطمینان شاگردان را نسبت به خود برای همیشه جلب حفظ نماید. ماهیت تخصصی معلم در عصر حاضر ایجاب می کند که او علاوه بر فنون و تکنیک های معلمی بایستی با یافته های جدید رشته ی تحصیلی آگاهی داشته باشد و متناسب با پیشرفت زمان معلومات خود را توسعه دهد(ندیمی و بروج ۱۳۸۷، ص۳۴۱ ).
۲-۳۳-۳- مهارت در برقراری روابط و مناسبات شخصی :
الف)روابط و مناسبات شخصی میان معلم و دانش آموز: “مناسبات سالم بین معلم و شاگرد زمانی شروع به جوانه زدن می کند که معلم احساس کند که واقعا کودکان را دوست می دارد. لازمه اش این است که معلم توجه خود را به صفات خوب و برجسته دانش آموزان متمرکز کند و از نقاط ضعف و صفات منفی آنان چشم پوشی نماید و اگر مواردی رفتار ناصواب از کودکان سر می زند، معلم آگاه به جای سرزنش با آنان ارتباط دوستی برقرار نماید. روابط معلم و شاگرد اگر مستحکم باشد در این صورت احترام متقابل خواهد بود و موجب تقویت اعتماد به نفس در شاگردان می شود. برقراری ارتباط میان معلم و شاگرد ضمن آنکه دامنه توجه شاگردان را وسیع تر می کند، تمرکز ذهنی آنان را قوی تر نموده و از حواس پرتی ها می کاهد و فرایند یادگیری و یاد دهی را آسانتر می سازد. و زمینه رشد شخصیت شاگردان را هموار و ارتباط مداوم بصری معلم با شاگردان، احساس تکریم و خود ارزشمندی را غنی تر و مصونیت عاطفی را افزایش می دهد. اگر معلم معتقد باشد که آدمی به هنگام ولادت نه به خیر آراسته و نه به شر آلوده است، و حتی بالاتر از آن معتقد به نیکی و فطرت انسانی باشد در آن صورت است که سؤظن و بدبینی به حسن نیت و تحکم و تسلط به محبت و احترام متقابل مبدل می شود. در این صورت معلم به جای شاگردان فکر نمی کند و عقیده خود را به آنان تحمیل نمی کند. بنابراین اگر میان معلم و شاگرد گفت و شنود سالم برقرار شود اینجاست که امر تعلیم و تربیت عمیق تر می شود .
ب)روابط مناسب شخصی میان معلم و همکاران و اولیای دانش آموزان: معلم باید دارای میل همکاری توأم با عواطف و احساسات عالی و فکری روشن باشد.
کسی که چنین صفاتی را دارا باشد با خلق خدا با صفا و محبت و یکرنگی رفتار می کند. معلم خوب کسی است که رفتاراش با همکاران بر اساس همکاری به معنی کامل کلمه و صداقت، درستکاری و صفا و صمیمت خواهد بود. در غم و شادی همدیگر شرکت نمایند و به کمک های مادی و معنوی به همکاران خود مضایقه نمی کند. همچنانکه با شاگردان دوست، یکرنگ و مهربان است و با همکاران و اولیای دانش آموزان نیز همینطور باشد معلم خوب در جلسات شوراهای مدرسه برای تبادل نظر مسئله ای که مربوط به مدرسه است با همکاران تشکیل می شود و با کمال میل و صفا و صمیمیت حاضر شود. معلمان بایستی با والدین شاگردان ارتباط برقرار نمایند. زیرا پدران و مادران به سهم خود در حل مشکلات مربوط به آموزش و پرورش کودکان یار و یاور خوبی برای معلمان هستندهمکاری و همفکری آنان با معلم سبب می شود که آموزش و پرورش کودکان در خانه و مدرسه هماهنگ شده و همدیگر را تقویت می نماید. ارتباط معلم با اولیا موجب می شود از وضعیت تحصیلی شاگردان و نحوۀ ارزش یابی و نقاط قوت و ضعف شاگردان بررسی و تقویت شود” (تقی پور ظهیر، ۱۳۸۴، ص۲۱۲).
۲-۳۴- پیشینه های تحقیق :
مروری بر خلاصه تحقیقات انجام شده در داخل کشور:
پس از بررسی و مطالعه منابع موجود درارتباط با موضوع تحقیق معلوم شد که متاسفانه در ایران تحقیقات زیادی در این باره صورت نگرفته است. در این حال در این بخش به خلاصه ای از مهمترین تحقیقات انجام شده در این زمینه اشاره می شود:
-توکل موسی زاده در سال ۱۳۷۲ در دوره کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین خصوصیات شخصیتی معلم و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در مدارس ابتدایی پسرانه اردبیل انجام داده است. هدف این تحقیق به طور اعم پیدا کردن رابطه بین خصوصیات و صفات شخصیتی معلم و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است و به طور مختصر، پیدا کردن رابطه بین درونگرایی و برونگرایی و میزان نوراتیک بودن و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است.
نوع تحقیق، یک شخصیت علّی مقایسه ایست که در آن تاثیر تیپ های شخصیتی معلمان بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مورد بررسی قرار می گیرد و تفاوت تیپ های شخصیتی معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقایسه می گردد.
جامعه آماری مورد مطالعه عبارت است از کلیه معلمان مقطع پنجم ابتدایی دبستان های پسرانه شهرستان اردبیل که از بین آنان به طور تصادفی ۱۵۰ نفر به عنوان جمعیت نمونه انتخاب شده اند.
چون ویژگیهای شخصیتی متغیر مستقل این پژوهش بوده بنابراین در یک تقسیم بندی، ۷۵ نفر به عنوان معلمان برونگرایی و ۷۵ نفر به عنوان معلمان درونگرا و در تقسیم بندی دیگر ۷۵ نفر به عنوان نوراتیک و ۷۵ نفر به عنوان معلمان غیر نوراتیک انتخاب شدند. برای تعیین متغیر وابسته، یعنی پیشرفت تحصیلی معدل نوبت سوم ۳۸۰۰ نفر دانش آموز بین معلمان بررسی شد .
این تحقیق دو فرضیه داشت و برای آزمون آنها از آزمون t استفاده شده است. درنتیجه آزمون فرضیه ها، نتایج زیر بدست آمده است.
۱- بین پیشرفت دانش آموزانی که معلم نوراتیک دارند و آنهایی که معلم غیر نوراتیک دارند تفاوت وجود دارد.
۲- بین پیشرفت دانش آموزانی که معلم برونگرا دارند و آنهایی که معلم درونگرا دارند تفاوت وجود ندارد(موسی زاده، ۱۳۷۲).
-یکی دیگر از تحقیقاتی که توسط یکی از اساتید دانشگاه تهران تحت عنوان شخصیت، توانایی و پیشرفت تحصیلی در کودکان مدارس ابتدایی (هومن،۱۳۵۴)انجام شده نتایج به قرار زیر می باشد:
۱-هوش عامل مهم پیشرفت تحصیلی است .
۲-کودکان زرنگ(باهوش)در مقایسه با کودکان تنبل(کم هوش)اغلب منتسب به خانواده های کوچک هستند.
۳-کودکان نسبتاً بی ثبات در مقایسه با کودکان با ثبات در سطح بالایی از پیشرفت تحصیلی قرار دارند.
۴-برونگرایی و درونگرایی هیچ گونه تاثیر در پیشرفت تحصیلی کودکان ندارد (کشاورزیان،۱۳۸۰).
-طباطبائی یزدی (۱۳۶۴) درتحقیقی پیرامون «رابطه سطح تحصیلات والدین وپیشرفت دانش آموزان درسه مقطه ابتدایی، راهنمایی ودبیرستان» به این نتیجه رسیده است که بین تحصیلات والدین و معدل نمره های درسی دانش آموزان رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد.درمقاطع ابتدایی و راهنمایی، تحصیلات مادر به همان اندازه درپیشرفت تحصیلی فرزند موثراست که تحصیلات پدر موثرست، ازاین لحاظ بین این دوتفاوت معنی داری وجود ندارد. (کشاورزیان،۱۳۸۰).
-کاووسی (۱۳۸۲) در تحقیقی پیرامون « تأثیر مطالعه ی والدین بر پیشرفت تحصیلی فرزندان » به این نتیجه رسیده است که میزان علایق والدین به مطالعه و توجّه به علم از جمله عوامل انگیزشی مؤثر در پیشرفت تحصیلی فرزندان است؛ یعنی اگر در خانواده ای والدین به مطالعه بپردازند به مرور علاقه ی دانش آموز به مطالعه نیز افزایش می یابد و این امر باعث می شود فرزندان در امر تحصیل پیشرفت کنند. . (کشاورزیان،۱۳۸۰).
- محمد ارشادی خواه، (۱۳۸۲)پژوهشی با عنوان رابطه بین سنخ شخصیتی (درونگرا ـ برونگرا) با رضایت شغلی معلمان دردانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن انجام داده اند و جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مقاطع ابتدایی شهرستان سبزوار است که با بهره گرفتن از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی که تعداد ۲۶۰ نفر از آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. روش پژوهش دراین تحقیق کتابخانه ای و میدانی است. نتایج پژوهش نشان داده است که بین سنخ شخصیتی با رضایت شغلی معلمان رابطه معناداری وجود دارد.
- تحقیقی دیگر توسط مرضیه غلامی حسنلو در سال ۱۳۷۸ در دانشگاه آزاد رودهن با عنوان بررسی تاًثیر ویژگی های شخصیتی معلمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان انجام گرفته است. در این پژوهش از روش تحقیق علی یا پس از وقوع استفاده شده است و جامعه آماری این پژوهش را کلیه‌ی معلمان مدارس ابتدایی دخترانه شهرستان کرج تشکیل می دهند. نمونه آماری این پژوهش شامل ۲۸۰ نفر از معلمان مناطق چهارگانه آموزش و پرورش شهرستان کرج می باشد که به طور تصادفی انتخاب شده اند. ابزار پژوهش پرسشنامه شخصیتی آیزنک است که با ۸۰ سؤال دوگزینه ای برای بررسی ویژگی های شخصیتی معلمان مورد استفاده قرار گرفته و برای به دست آوردن شاخص پیشرفت تحصیلی میانگین معدل های کل دانش آموزان کلاس های انتخاب شده استخراج گردیده است. برای محاسبات آماری از شاخص های توصیفی نظیر جداول، فراوانی ها، درصدها، میانگین ها و شاخص های استنباطی نظیر تحلیل واریانس یکطرفه و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. فرضیه های این تحقیق عبارتند از:
۱- برونگرایی معلمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر می گذارد.
۲- گرایش به روان رنجوری معلمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر می گذارد.
۳- گرایش به روان پریشی معلمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر می گذارد.
دراین تحقیق تمام فرضیه های پژوهش مورد تأیید قرار گرفتند(غلامی حسنلو، ۱۳۷۸).
مروری بر خلاصه تحقیقات انجام شده همین موضوع در خارج از کشور:
-هیل، پاول فیض (۱۹۶۰): با مقایسه نمرات دانش آموزان به این نتیجه رسیدند. معلمی که از سلامت نفس و انعطاف پذیری برخوردار هستند در مقابل هر نوع دانش آموزان موفق تر از سایرین می باشند (کتز۱۹۶۲): در مطالعه ای به این نتیجه رسید که معلم مستبد و بی حوصله ای که مرتباً به شاگردان طعنه می زند باعث می شود که تاثیر معکوس بر روی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان داشته باشد، آنها را از بازگویی کردن سوالات و نظراتشان بازدارد و باعث شود نگرش منفی در درس آن معلم پیدا نمایند. از طرف دیگر معلمی که حق اظهار نظر برای شاگردان خود قائل است باعث می شود تا دانش آموزان نسبت به یادگیری با دید خوشبینانه ای نگاه کنند(غلامی حسنلو ،۱۳۷۸).
-ویت ورث^[۷۹](۱۹۷۵):معتقد است معلمینی که دارای نگرش مثبتی نسبت به انسان هستند و فضایی ایجاد می کنند که شاگردان در آن فضا احساس نمایند که کنترل بیشتری به محیط اطراف خود دارند.
-بار^[۸۰](۱۹۲۹): پی برد که نه تنها معلمین ضعیف تکلیف بیشتری به بچه ها می دهند بلکه به کتاب درس نیز بیش از حد وابسته هستند.
-گوگان^[۸۱](۱۹۵۸): در تحقیق خود به این نتیجه رسید که معلمان صمیمی و با ملاحظه موفق شده بودند که باعث پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دروس هنری و ادبی گردند.
-چن^[۸۲](۱۹۷۶): در مطالعه ای که بر روی خصوصیات شخصیتی معلمان برجسته تایوان به عمل آورد، پی برد که خصوصیات زیر باعث می شود که تا کارائی معلمان را بالا ببرد، داشتن رابطه ای صحیح و سالم با دانش آموزان، اعتماد به نفس، احساس مسولیت، بردباری، داشتن حس همکاری، فصاحت در کلام و داشتن تحصیلات عالی، براهنی(۱۳۵۴) نتایج تحقیقات و توصیه های چن در مورد شیوه گزینش و انتخاب معلمان ابتدایی در کشورهای آسیایی و چین را گزارش می نماید.(غلامی حسنلو ،۱۳۷۸).
-ونکوسکی همچنین از رابطه منفی بین عامل «برونگرایی» و پیشرفت تحصیلی خبر داد و در تبیین این یافته ها خاطر نشان کرد که برونگرایی فرد را علاقه مند به شرکت در برنامه های فوق برنامه می کند. یافته های مطالعه ونکوسکی مبنی بر رابطه منفی بین برونگرایی و پیشرفت تحصیلی به وسیله مک کان وجانسن (۱۹۹۱)و فارنکس،(۱۹۸۰)به نقل ازدیست،(۲۰۰۳)تکرار گردید (شکری و همکاران، ۱۳۸۶، ص۴۵۰).
- تحقیق دیگری  توسط اریک هانوشک(۲۰۰۳) در یکی از کشور های آمریکا  انجام گرفته است وی در این تحقیق تاثیر  قدرت بیان  و تجربه  معلم را بر نمرات شفاهی ( قدرت بیان ) دانش آموزان  مورد مطالعه قرار داده است. هانوشک برای این کار تعدادی از مدارس را انتخاب نموده و از برآورد یک مطالعه  مقطعی استفاده می کند و به نتایج زیر دست می یابد(شکری و همکاران، ۱۳۸۶، ص۴۵۲).
-وان پتگم و همکاران (۲۰۰۶) پژوهشی با عنوان ارتباطات میان شخصیت معلم، رفتار میان فردی معلم و خوب بودن معلم انجام داده اند. هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی این موضوع است که آیا ارتباطی میان شخصیت معلم رسمی، رفتار میان فردی تجربه شده توسط معلم در کلاس های درس و راهی که معلم خوب بودن خودش را می فهمد، وجود دارد. در این پژوهش ۲۶۰ معلم از ۱۹ هنرستان فنی و حرفه ای شرکت داشتند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که خوب بودن معلم به سال های تجربه‌ی تدریس وابسته است. به طوری که معلمانی با سابقه‌ی تدریس بالادرجه‌ی بهتری از خوب بودن را دارند. همچنین رفتار میان فردی معلم و خوب بودن معلم رابطه‌ی معناداری وجود دارد. معلمی که خودش را به عنوان یک رهبر و کمک رسان، دوستانه دریافت می کند، نمرات بالاتری از خوب بودن را دارد. همچنین معلوم گردید که معلمان مرد بیشتر متمایل به رقابت هستند در حالی که معلمان زن همکاری بیشتری را میان دانش آموزان ایجاد می کنند(شاهورانی و همکاران، ۱۳۸۸).