-قمری سراج الدین…………………………………………………………………………………..۷۶
-آملی شمس الدین……………………………………………………………………………………۷۷
-طبری عمادالدین………………………………………………………………………………..۸۱
-طبری عبدالقادر………………………………………………………………………………….۸۲
-جرجانی ………………………………………………………………………………………….۸۲
-آملی میر حیدر……………………………………………………………………………………۸۴
-استر آبادی عماد الدین………………………………………………………………………..۸۶
- مرعشی آملی……………………………………………………………………………………۸۷
-استر آبادی ابراهیم………………………………………………………………………………۸۹
-میر داماد…………………………………………………………………………………………..۹۱
-عزالدین آملی……………………………………………………………………………………۹۴
-مازندرانی محمد هادی……………………………………………………………………….۹۶
-تنکابنی محمد سراب…………………………………………………………………………۹۷
-استر آبادی محمد صالح…………………………………………………………………….۹۸
-خواجویی ملا اسماعیل………………………………………………………………………۹۹
-استر آبادی ملا جعفر………………………………………………………………………..۱۰۱
-لاریجانی لطف ا……………………………………………………………………………..۱۰۳
-کلانتری نوری ابوالفضل……………………………………………………………………۱۰۵
-غریب محمد حسین…………………………………………………………………………۱۰۸
-تنکابنی محمد کاظم………………………………………………………………………..۱۱۰
-تنکابنی ابراهیم………………………………………………………………………………۱۱۱
-نوری مازندرانی ملا علی…………………………………………………………………۱۱۲
-حائری محمد صالح………………………………………………………………………..۱۱۳
-ملارضااسترآبادی…………………………………………………………………………….۱۱۵
آیت الله جوادی آملی…………………………………………………………………………۱۱۷
-حسن زاده آملی………………………………………………………………………………۱۱۹
-ملخص الرساله…………………………………………………………………………..۱۲۴
فهرست منابع و مآخذ…………………………………………………………………..۱۳۱
چکیده پایان‌نامه :
با نفوذ اسلام و زبان و فرهنگ عربی بر منطقه طبرستان با توجه به مقتضیات زمان، عالمانی پا به عرصه فرهنگ و ادب نهادند و آثار ارزشمندی به زبان عربی از خود به جای گذاشته‌اند. لذا براساس آنچه که از موضوع پایان‌نامه استنباط می‌گردد، با عنوان «بررسی تاریخ ادبیات عرب در مازندران از عصر عباسی تا کنون» بر آن شدیم تا تحقیقاتی در رابطه با مفاخر و دانشمندان و علمای تازی‌نویس طبرستان و چگونگی شکل‌گیری این منطقه از خاک میهن عزیزمان که از دیرباز مهد پرورش بزرگان علمی و ادبی و دینی بوده و هست اقدام نماییم و همچنین سعی شده است با توجه به موضوع اوضاع ادبی دوره عباسی وبعدازآن رابرسی و بزرگانی را که آثار ادبی منثورویامنظوم دارند را معرفی نماییم.
لازم دانستیم ابتدا به بیان سیر تاریخی ، طبرستان بپردازیم، به گفته یاقوت حموی در معجم‌البلدان، دانشمندان زیادی از آن با نام طبری پا به عرصه علم و ادب گذاشته‌اند که از حد شمارش خارج است.
لذا در این راستا ابتدا به وجه تسمیه این مناطق به بررسی زمان ورود اعراب و تأثیر و تأثر اعراب و ایرانیان بر همدیگر پرداخته شده است و همچنین با معرفی علما و مشاهیر ادبی تازی‌نویس و ذکر آثار آن بزرگان سعی شده است بر اساس دوره زندگی و سال تولدشان تنظیم گردد و نمونه‌هایی از آثار ادبی قابل دسترسی را نیز ذکر نمائیم. امید است مورد توجه علاقه‌مندان به موضوع قرار گیرد.
مقدمه :
آن که از تحولات و سیر تاریخ غافل است نمی‌تواند با هوشیاری و بیداری کارها را ارزیابی کند بنابراین در غفلت و فراموشی می‌ماند. امام علی (ع)
یکی از بهترین راه های خودسازی و تحول‌آفرینی در خویشتن مطالعه داستان‌شناسان و تاریخ‌گذشتگان است. چنانکه قرآن کریم نیز بدان اشاره دارد «فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ» (اعراف/۱۷۶) این آیه ما را به اندیشیدن درسرگذشت انسانهای گذشته دعوت می نماید، تا بیدار شده و درسها و عبرتهای لازم را بیاموزیم. بویژه اگر این مطالعه پیرامون سرگذشت انسانهای موفق تاریخ و اندیشه در عوامل پیروزی آنان باشد. بقول شاعر:
من لم یح التاریخ فی صدره لم یدرعلوالعیش من مره
ومن وعی اخبارمن قدمضی اضاف اعمارالی عمره
بنظرشاعرهرکسی ازتاریخ وگذشته بی خبرباشدشیرینی زندگی راازتلخی آن حس نمی کند
وکسی ازاخبارگذشته گان مطلع وآگاه باشدعمرآنهابرعمراوافزوده وباتجربه می گردد.
لذا به لطف خداوند بزرگ این توفیق را پیدا کردم تا بتوانم نسبت به معرفی تعدادی از شخصیت‌های علمی و ادبی عربی دان طبرستان اقدام نمایم که هر کدام سهم بسزایی در نشر فرهنگ و تمدن اسلامی داشتند.
با توجه به وظیفه‌ای که بر عهده‌ی اینجانب گذاشته شده در حد توان با صداقت انجام وظیفه خواهم نمود. در قسمت تاریخی در جهت پاسخگویی به برخی سؤالات تاریخی از کتابهایی چون تاریخ طبری، تاریخ ابن‌اثیر، تاریخ طبرستان ابن اسفندیار و دیگر کتابهای تاریخی معتبر استفاده شده است.
در بخش علما و ادبای عربی دان طبرستان از کتابهایی چون کشف‌الظنون الذریعه آقا بزرگ تهرانی، و فیات الاعیان، روضات الجنات، ریاض‌العلما، دایره المعارف بزرگ اسلامی و دیگر کتابهای رجال ارزشمند به کار گرفته شده است تا به سؤالاتی که در این زمینه وجود دارد پاسخ گفته شود و با زدودن غبار فراموشی از آینه همیشه روشن علم و ادب بتوانیم بستری فراهم سازیم تا با تکیه بر پیشینه تاریخی علم و ادب که دستی بر پهنای مهربانی دارد پای در جاده علم و اخلاق وادب گذاشته و برای آیندگان که امروز ما را در تاریخ می‌جویند، همچون ستارگان در آسمان ادب بدرخشیم.
در ادامه باید بیافزاییم که تهیه تاریخ ادبیات عرب در طبرستان به مفهوم واقعی کلمه کاری بس دشواراست و برای دستیابی به این هدف باید به بررسی دقیق و همه‌جانبه پرداخت. کسانیکه این امر مهم را به دوش می‌گیرند باید دارای اهلیت و صلاحیت باشند و با احاطه کامل به مطالب تاریخی و ادبی و با حوصله و دقت نظر براساس روش‌های علمی متداول و روشن‌بینی بر انجام این کار همت بگمارند تا اثری نیکو بدست آید و بر دل همگان بنشینند.وبنده باوجوداینکه درنگارش این رساله توان خودرابکارگرفتم ودراین باره دریغ نورزیدم امامی دانم کاریکه خدمت اساتیدبزرگوارتقدیم کردم بی نقص نمی باشد وانتظاردارم که ضمن نگاه لطف ومرحمت مرابرنقص وکمبودهای آن مطلع فرمایندتااگرلازم باشداقدامات لازم انجام گیرد. از اساتید گرانقدر سرکار خانم دکتر فلاحی و آقای دکتراحمد عثمان که امر راهنمایی و مشاوره این پایان‌نامه را بر عهده داشتند ودیگر اساتید گرانقدر دانشگاه که درمحضرشان کسب فیض نمودم کمال تشکر وقدردانی را دارم.
من ا…التوفیق
تابستان۱۳۸۸
فصل اول
ایـــران
۱- ۱موقعیت جغرافیایی :
ایران کشوری است در جنوب غربی آسیا با مساحت ۱٫۶۴۸٫۰۰۰ کیلومتر مربع، بیشتر با نام فارس شناخته شده است.
این کشور از شمال به روسیه شوروی و دریای قزوین (خزر) و از جنوب به خلیج‌عمان و خلیج فارس و غرب به عراق و ترکیه و از شرق به افغانستان و پاکستان محدود است (غربال، بی تا۱/۲۸۰).
پروژه های پژوهشی دانشگاه ها درباره بررسی تاریخ ادبیات عرب در مازندران از عصر عباسی ...
