تعاونی­های بخش حُمیل

ارتفاع، شیب، جهت شیب، گسل، نوع اقلیم و …

سیستم اطلاعات جغرافیای (GIS)

دما و بارش

سایت هواشناسی ایستگاه سینوپتیک اسلام‌آباد غرب

بقیه موارد

پرسشنامه و توزیع آن در میان دهیاران یا شوراهای روستاهای بخش حُمیل

روش تجزیه‌وتحلیل داده ­ها:
بعد از جمع­آوری داده ­ها، مقادیر هر یک از آن‌ها وارد نرم­افزار اکسل^[۲۲] شده و ازآنجاکه واحد دادهای خام واردشده یکسان نیست برای استانداردسازی از فرمول زیر استفاده‌شده است:

متغیر موردنظر
کمترین مقدار همان متغیر
بیشترین مقدار همان متغیر
با انجام استانداردسازی، مقادیر هر یک معرف­ها به‌صورت عددی مابین صفرتا یک به دست می ­آید. به‌نحوی‌که روستای دارای بهترین وضعیت در متغیر X عدد یک و روستای دارای نامناسب­ترین حالت در همان متغیر عدد صفر و سایر روستاها به‌تناسب وضعیت متغیرX مقادیری مابین صفر و یک را به خود اختصاص می­ دهند.سپس از مقادیر استاندار شده متغیرهای هر معرف در اکسل میانگین گرفته ­می­ شود و میزان استاندارد هر معرف برای هر سکونتگاه به دست خواهد آمد. همین عمل را برای مرحله شاخص ­ها و ابعاد نیز انجام می­گیرد. درنهایت میزان استانداردشده سنجه­ها، معرف­ها، شاخص ­ها و ابعاد تهیه‌شده نمایی کلی از وضعیت هر یک از سکونتگاه­ها را تداعی می­ کند. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده، بعد از استانداردسازی از نرم‌افزار ونسیم^[۲۳] استفاده گردید.
ونسیم:
یک‌زبان شبیه‌سازی پیوسته می‌باشد که برای شبیه‌سازی سیستم‌های پویا استفاده می‌شود . در سیستم‌های پویا وضعیت آینده سیستم با توجه به وضعیت فعلی آن و مکانیزم­ های درونی تعیین می‌شود .
پویایی‌شناسی سیستم بر پایه ساخت مدل بنانهاده شده است . شکل (۳-۱) فرایند مدل‌سازی را به ما نشان می‌دهد و همان‌طور که در شکل ۲ دیده می‌شود این فرایند ، فرآیندی تکراری است .

شکل۳-۱: فرایند مدل‌سازی
فرایند مدل‌سازی در پویایی‌شناسی سیستم به‌صورت شکل (۳-۲) نمود پیدا می‌کند . مدل‌سازی بر اساس پویایی سیستم دربرگیرنده تکرار دائمی بین آزمایش‌ها و یادگیری در دنیای مجازی و تجربه‌ها و یادگیری در دنیای واقعی می‌باشد . استراتژی‌ها ، ساختارها و قوانین تصمیم به‌کاررفته در دنیای واقعی را می‌توان در دنیای مجازی ( مدل ) ارائه و آزمون کرد . تجربه‌ها و آزمون­های به‌عمل‌آمده ، مدل‌های ذهنی ما را تغییر داده ، منجر به طراحی استراتژی‌های جدید ، ساختارهای جدید و قوانین تصمیم جدید می‌گردند . سپس این سیاست‌های جدید در دنیای واقعی به کار می‌رود . بازخورد اثرهای آن‌ها به دیدگاه‌های جدید و اصلاحات بیشتر در هر دو مدل رسمی و ذهنی ما منجر می‌شود .

شکل۳-۲: فرایند مدل‌سازی در پویایی­شناسی سیستم
فرایند مذکور شامل مراحل زیر می‌باشد :
بیان مسئله :
مهم‌ترین مرحله در مدل‌سازی بیان مسئله است . در بیان مسئله داشتن هدفی روشن و واضح ، مهم‌ترین جزء در مدل‌سازی موفق است. با داشتن هدف و بر اساس واقعیت‌ها مدلی ذهنی از مسئله ایجاد می‌شود . در بیان مسئله دو پارامتر اصلی موردتوجه عبارت‌اند از :
الف - اهداف : معمولاً مدل‌ساز توصیف اولیه مسئله را از طریق مذاکره با گروه کارفرما ، بررسی داده‌های موجود در بایگانی ، جمع‌ آوری داده ، مصاحبه و مشاهده مستقیم بر اساس اهداف اصلی تدوین و تعیین می‌کند .
ب - افق زمانی : در کنار اهداف تعیین افق زمانی مناسب و توجه به تأخیرهای زمانی نیز بسیار مهم است . انتخاب افق زمانی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای ادراک ما از مسئله را ، تحت تأثیر قرار می‌دهد . در مدل‌سازی بر اساس پویایی‌شناسی سیستم معمولاً افق‌های زمانی درازمدت مدنظر قرار می‌گیرد و این قدرت زیادی به مدل ما خواهد داد .
تدوین فرضیه‌های پویا :
به‌محض اینکه مسئله طی یک افق زمانی مناسب شناسایی و مشخص گردید ، مدل‌سازان باید شروع به تدوین نظریه‌ای به نام فرضیه پویا به‌منظور شرح رفتار نمایند . فرضیه موردنظر می‌بایست توضیحی از مشخصه پویایی مسئله برحسب بازخوردهای مهم و ساختار انباشت و جریان سیستم ارائه نماید . سپس کل متغیرهای تأثیرگذار بر مدل در جدول شرایط مدل نمایش داده می‌شوند .
در کل متغیرهای مدل را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد :
الف - متغیرهای درونی : متغیرهای هستند که برخاسته از خود مدل هستند .
ب - متغیرهای بیرونی : متغیرهای می‌باشند که از بیرون به مدل اعمال می‌شوند .
ج - متغیرهای در نظر گرفته نشده : متغیرهای را شامل می‌شوند که در مدل مدنظر قرار نگرفته‌اند درواقع از آن‌ها به‌عنوان خطاهای مدل می‌توان نام برد .
نمودار حلقه‌های علی ( CLD )^[24] :
در فرایند مدل‌سازی بعد از تشخیص متغیرهای مؤثر بر مدل در یک دیاگرام ضمن تعیین روابط علی بین دو یا چند متغیر ، جهت تأثیر آن متغیرها را مشخص می‌کنیم . در رسم ارتباط بین متغیرها نوع ارتباط مثبت و منفی بین متغیرها را مشخص کرده و بعدازآن حلقه‌هایی توسط این ارتباطات حاصل می‌شود . که این حلقه‌ها می‌توانند حلقه‌های مثبت (R ) یا حلقه‌های منفی ( B) باشند . این حلقه‌ها ابزارهای مفیدی برای ترسیم ساختار بازخوردهای سیستم در موارد مختلف هستند .
دیاگرام انباشت و جریان مدل :
نمودارهای حلقه‌های علی مجموعه مناسبی برای نشان دادن همبستگی‌های متقابل و فرآیندهای بازخوردی ، بودند . این نمودارها به‌صورت مؤثر در ابتدای پروژه‌های مدل‌سازی به‌منظور دست یافتن به مدل‌های ذهنی و همچنین برای ایجاد ارتباط بین نتایج حاصل از مدل‌سازی بکار می‌روند . بااین‌حال دارای محدودیت‌هایی نیز می‌باشند که یکی از مهم‌ترین این محدودیت‌ها عدم توانایی در به دست آوردن ساختار جریان و انباشت سیستم‌ها است . انباشت‌ها و جریان‌ها به همراه « بازخورد » دو مفهوم اصلی در تئوری سیستم‌های پویا به شمار می‌آیند .
فرموله کردن :
به‌محض اینکه ، فرضیۀ پویای اولیه ، مرز مدل و مدل مفهومی تدوین گردید ، باید آن را آزمون کرد . قبل از آزمون مدل لازم است فرمول‌ها و معادلات مربوط به متغیرهای سطح ( انباشت‌ها ) و متغیرهای نرخ( جریان‌ها ) و سایر متغیرهای مدل تعیین گردد تا بر اساس این معادلات شبیه‌سازی مناسبی در جهت آزمون مدل صورت گیرد . درواقع با واردکردن معادلات ، مدل‌های ذهنی به دنیای واقعی پیوند داده می‌شود .
برای این منظور روش معمول در رسم دیاگرام‌های انباشت و جریان منطبق بر استعاره هیدرولیک می‌باشد. جریان آب وارد منبع می‌شود و ازآنجا خارج می‌شود( شکل۳-۳ ). درواقع ، این استعاره می‌تواند برای این تفکر که انباشت را همانند وان آب در نظر بگیریم کمک‌کننده باشد . مقدار آبی که در هرلحظه در وان وجود دارد برابر است با مجموع آبی که با جریان ورودی از شیر وارد وان می‌شود منهای مقدار آبی که از طریق لوله تخلیۀ ته وان خارج می‌شود(فرض می‌کنیم هیچ آبی به اطراف پاشیده نمی‌شود و تبخیر نیز نمی‌گردد) دقیقاً به همین ترتیب در دیاگرام انباشت و جریان ، مقدار مواد موجود در انباشت برابر است با مجموع جریان ورودی مواد به انباشت ، منهای جریان خروجی . اگرچه دیاگرام انباشت و جریان ظاهراً یکنواخت و تکراری است اما ازنقطه‌نظر علم ریاضی ، بسیار دقیق و دارای معانی بدون ابهام می‌باشد. « انباشت‌ها » جریان‌ها را انباشته و جمع نموده یا آن‌ها را ترکیب می‌کند ؛ نرخ تغییرات انباشت برابر است جریان خالص ورودی به انباشت.
به‌طورکلی می‌توان گفت جریان‌ها تابعی از انباشت و دیگر متغیرها و پارامترهای حالت هستند. شکل(۳-۳) دو  نمایش معادل از ساختار عمومی انباشت و جریان را نشان می‌دهد.
استعاره هیدرولیکی انباشت و جریان
شکل انباشت و جریان
شکل۳-۳: دو نمایش معادل از ساختار انباشت و جریان.
آزمون مدل ( شبیه­سازی توسط نرم‌افزار Vensim ) :
بعد از تبدیل مدل ذهنی به نمودار حلقه‌های علی و سپس تبدیل آن‌ها به دیاگرام‌های انباشت و جریان و فرموله کردن آن درنهایت برای شبیه‌سازی و اجرا از نرم‌افزار ونسیم استفاده می‌شود . در این نرم‌افزار معادلات ریاضی و اعداد مربوط به هرکدام از پارامترها واردشده ، سپس تجزیه‌وتحلیل‌های موردنظر روی مدل صورت پذیرفته و نتایج حاصل به دست می‌آید . با نوشتن اولین معادله ، آزمون شروع می‌شود .
در این نرم‌افزار برای انجام مدل­سازی و شبیه­سازی باید ابتدا نمودار علت و معلولی شاخص­ های اصلی در محیط ونسیم ترسیم شود. نمودار سه بعد زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی به صورت مجزا رسم و سپس حلقه­­های اتصال هریک از ابعاد شناسایی و در نهایت نمودار علت و معلولی شاخص­ های توسعه پایدار رسم گردید.
جمع­بندی و نتیجه ­گیری: ارائه مدل تحلیلی در تحقیق:
با توجه به مطالب ذکر شده می­توان گفت که بخش حُمیل براساس سرشماری نفوسو مسکن سال ۱۳۹۰ دارای ۱۷۵۸۱ نفر جمعیت، ۷۸۱ کیلومترمربع وسعت،سه دهستان و ۶۵ روستا است.اکثر روستاهای این بخش در دشت اسلام­آباد غرب و در ارتفاع متوسط ۱۴۰۰ متر قرار گرفته است. در محدوده سیاسی آن گسل فعالی وجود ندارد اما در قسمت شمال شرقی و در فاصله ۲۰ کیلومتری از منطقه گسل مروارید- صحنه فعال است. شیب اکثر سکونتگاه­ها نیز بین ۱-۱۰درصد است. دو اقلیم خشک و مدیترانه­ای به ترتیب شرق و غرب بخش حُمیل را پوشش می­د­هد. میانگین بارش سالانه منطقه ۴۰۰ میلی­متر، و میانگین دمای سالانه آن ۹/۱۴ درجه سانتی ­گراد است.
این پژوهش ازنظر روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی می­باشد.همچنین در این مدل از روش اسنادی و میدانی برای جمع­آوری اطلاعات استفاده‌شده است. شاخص­ های لازم برای ارزیابی توسعه پایدار منطقه نیز با رویکردی سیستمی و کل­نگر و با بهره گرفتن از تجربیات مطالعات پیشین ساخته و انتخاب‌شده‌اند. سپس با توجه به شاخص­ های انتخابی پرسشنامه تدوین شد. جهت گردآوری داده ­ها علاوه بر تنظیم پرسشنامه از روش مشاهده، مراجعه به مراکز بهداشت و جهاد سازندگی و تعاونی­های بخش حمیل، سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ و سال ۱۳۸۵ استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ­ها نیز با دو نرم­افزار اکسل و ونسیم انجام گرفته است.از نرم افزاز اکسل برای استاندارد سازی داده ­ها و از ونسیم برای مدل­سازی و شبیه­سازی توسعه منطقه و ارزیابی آن استفاده شد. مدل تحلیلی پژوهش در شکل(۳-۴) شرح داده شده است.