از مدینه رفت به کجا / تنها امام خوب ما
قبر مطهرش کجاست / اون که امام خوب ماست
معجزه هم داره بابا / آقا علی موسیالرضا
قبر مطهرش بابا / تو مشهده همین حالا
شهری که تو کشور ماست / گنبدش از خشت طلاست
بابای خوب اون آقا / امام مهربون
امام موسی کاظم / امام خوب ما همه
مادرشون نجمه خاتون / یک زن خوب و مهربون …
مأمون بد وقتیکه دید / به نقشهی خود نرسید
نقشهیتازهای کشید / تا که بشه امام شهید…
معجزه
گفتی بگم معجزشون / گوش بکن اینرو ازشون
روزی امام هشتمین / آن سرور و آقای دین
تو مجلسی نشسته بود / انگاری قدری خسته بو
دربون مأمون لعین / گفت به امام هشتمین
اگر آمد باران زیاد / مبر تو این نکته ز یاد
آن از دعای تو نبود / کار خدای تو نبود
اگر که راست میگی بگو / به آن دو شیر روبرو
شیرها که نقاشی شدن / بیان حالا به سمت به ما
بشن دوتا شیر ژیان / با دندون و یال و دهان
منو بگیرن بخورن / سپس بجای خود برن
تا که امام این رو شنید / هیچ چارهای دیگه ندید
به شیرها گفت زنده بشین / شیرهای درنده بشین
این آدمو شکار کنین / با بد کاروزار کنید
او را بگیرید به دهان / به این آدم ندید امان
زنده شدند نقاشیها / به دستور امام ما
به سمت دربون دویدن / دربون و از هم دریدن
تا که امام هشتمین / گفت که به جای خود برین
رفتن و نقاشی شدن / چی بودن اونها چی شدن
با کار حضرت رضا (ع) / ادب شدن آدم بدا
یکدفعه گفتن آدما / رضای حجت خدا
(عباسی ، ۱۳۸۴ : ۹-۱ )
مجموعهی « کشتیهای نجات » ، ۷ عنوان کتاب است که درونمایهیهمهیآنها مذهبی و موضوع آنها معرفی معصومین علیهالسلام است که « اولین پدر مظلوم » در معرفی علی (ع) و قسمتهایی از زندگی ایشان و در آخر آوردن یک معجزه از ایشان است ، کتاب « بیگناهترین زندانی » در معرفی امام هفتم امام موسی کاظم (ع) و همینطورمعجزهای از ایشان است ، کتاب « تشنهترین پدر دنیا » در معرفی امام حسین (ع) و ذکر واقعهی عاشورا و شهید کردن آن امام معصوم است ، و در آخر معجزهای از ایشان آورده شده است ، کتاب « تنهاترین پدر دنیا » در معرفی امام حسن (ع) و مظلومیت و تنهایی و صلح ایشان و نحوهی شهادت و در آخر ذکر معجزهای از آن امام است ، کتاب « خوشاخلاقترین پدر دنیا » در معرفی پیامبر گرامی ما حضرت محمد (ص) است و همچنین معجزهای هم در آخر کتاب از ایشان آورده شده است و کتاب « مادر بابا » در معرفی حضرت فاطمه (س) و ذکر القاب ایشان و معنای امابیها بودن آن بانوی گرامی است .
سراینده با بهره گرفتن از شنیدههای خود که برگرفته از روایات و احادیث هستند این اشعار را سروده است که محتوای این اشعار معرفتی است و آن امامان و معصومین را به کودک با زبانی کودکانه در قالب شعر بیان میکند ، اما شعرها دارای شاخصها و لطایف شعری نیستند و تنها بهصورت منظوم آورده شدهاند . برخی واژگان نیز مانند ، لعین ، ولیمه ، شنفتن ، خزان ، صلح ، خلیفه ، تسلیم ، مسیحا ، اشهد گفتن ، وصی ، ژیان و … از دایرهی درک مخاطب خارجاند و در برخی موارد ازآنجاکه کودکان این گروههای سنی ، برداشت صحیحی از معجزات پیامبران و امامان ندارند و هنوز بهدرستی معنای علیّت را درک نکردهاند آوردن معجزات کاملاً انتزاعی دور از ذهن و باورناپذیری که در آخر کتابها آمده است با منطق عینی کودک سازگار نیست و نمیتواندآنها را بپذیرد و آوردن آنها برای این گروههای سنی درست نیست .
به دلیل قرار گرفتن نام امامان در متن شعر و به دلیل برهم خوردن وزن و قافیه شعر، شاعر نتوانسته است از القابی چون حضرت و سلام بر امامان و احترام به آنان استفاده کند که بهتر بود در آخر کتاب این کار را میکرد تا کودک احترام و تکریم امامان را یاد بگیرد .
به نظر میرسد شاعر با مراحل رشد ذهنی و مذهبی کودکان آشنایی چندانی ندارد و ازآنجاکه زبان و کلام کودکانه و روانی دارد بامطالعهی بیشتر درباره مخاطبین خود میتواندجذابتر و مؤثرتر واقع شود.
نجمه السادات هاشمی
از این شاعر مجموعهای با عنوان، « زندگانی چهارده معصوم » در دهه هشتاد در شورای کتاب کودک بررسیشده است که شامل چهارده جلد کتاب بانام چهارده معصوم است و اطلاعاتی منظوم از زندگانی این معصومین را به نظم درآورده است که در این مجال قسمتهایی از این مجموعه را بررسی میکنیم.
امام علی (ع)
به نام زیبای خدا/ شروع می شه هر کار ما
یاد خدا ، گرمی می ده / به قلبای مسلمونا
وقتی می خوایم از جاپاشیم / یا علی می گیم پا می شیم
می خوام بگم علی کیه / تا همه باش آشنا بشیم
ابوطالب بود پدرش / یه مرد خوب و با ایمان
بود فاطمه بنت اسد/ مادر مهربانشان
وقتی می خواست دنیا بیاد/ دیوار کعبه رفت کنار
رفت مادرش تو کعبه با / اجازهی پروردگار
تو خونه ی پاک خدا / با معجزه ، دنیا اومد
نور اومد و صفا اومد / امام شیعهها اومد
پژوهش های انجام شده درباره : تفکر مذهبی در شعر کودکان گروه های سنی الف ...