G

G

Y

Y

G

G

S

S

۲۰ cm
G

۱۰
cm
G

۴ متر
شکل ۲–۳: نقشه یک کرت آزمایشی
G= خطوط حاشیه S=خطوط نمونه برداری Y=خطوط عملکرد
۶–۳: عملیات زراعی
عملیات زراعی انجام شده شامل مراحل آماده سازی زمین و پیاده نمودن طرح، کاشت، داشت و برداشت به شرح زیر بودند:
آماده سازی زمین و پیاده نمودن طرح
عملیات آماده سازی زمین شامل آبیاری تهیه زمین، شخم توسط گاوآهن برگردان دار و دو دیسک عمود بر هم بود. پس از انجام عملیات تهیه زمین و بستر بذر، کرت های آماده شده توسط گندم رقم چمران به روش دستی نیمه دوم آذرماه کشت ­شد. هر کرت آزمایش مشتمل بر۱۰ خط کاشت به فاصله ۲۰ سانتی متر بود، در هر کرت دو خط از راست ، دو خط از اول از طرفین به عنوان حاشیه و نمونه برداری از خطوط وسط کرت انجام شد. فاصله بین کرت های متوالی در هر تکرار از هم، یک متر و فواصل بین بلوک ها، ۲متر بود (شکل ۳–۳)، محلول پاشی عناصر کم مصرف و پر مصرف در دو مرحله پنجه دهی و ساقه دهی صورت گرفت.
ﻫﻤﺰﻣﺎن با ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر از دو ﻧﻮع ﻛﻮد ﺳﻮﭘﺮ ﻓﺴﻔﺎت ﺗﺮﻳﭙﻞ و اوره اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ . مقادیر کود بر اساس آزمون خاک و توصیه­های تحقیقاتی تعیین ­گردید. ﻛﻮد ﺳﻮﭘﺮ ﻓﺴﻔﺎت ﺗﺮﻳﭙﻞ به میزان ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت در زمان تهیه زمین مصرف گردید.
ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻮد اوره بر اساس آزمون خاک و توصیه­های تحقیقاتی تعیین و در سه ﻣﺮﺣﻠﻪ شامل حدودا ً یک هفته پس ازکاشت ، اواسط پنجه دهی و اﺑﺘﺪای ﺳﺎﻗﻪ دهی ﺑﻮد. ﻛﻮد اوره به میزان ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار مصرف گردید. کلیه عملیات داشت نظیر آبیاری بر اساس عرف منطقه صورت گرفت.
پس از انجام عملیات تهیه زمین و بستر بذر، کرت های آماده شده توسط گندم رقم چمران به روش دستی کشت شد.
ﻫﻤﺰﻣﺎن با ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر از دو ﻧﻮع ﻛﻮد ﺳﻮﭘﺮ ﻓﺴﻔﺎت ﺗﺮﻳﭙﻞ و اوره اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ. صفات مورد مطالعه دراین آزمایش شامل دو بخش صفات مربوط به علف هرز و محصول است.

شکل ۳–۳: مرحله آماده سازی زمین و پیاده نمودن طرح
عملیات کاشت
عملیات کاشت بر اساس اولین آبیاری، در تاریخ ۱۶ آذر ماه انجام گرفت. برای کاشت بذور گندم، ابتدا در هر کرت آزمایشی، به وسیله شیارزن دستی، تعداد ۱۰ شیار به طول کرت و عرض ۲۰ سانتی متر ازهم و عمق تقریبی ۴ سانتی متر ایجاد شد و سپس میزان بذر مصرفی بر اساس قوه نامیه، وزن هزاردانه و برای ایجاد تراکم گندم در چهار سطح ( ۴۰۰، ۵۰۰، ۶۰۰ و ۷۰۰ بوته در مترمربع) به ترتیب به میزان ۸/۱۲ گرم، ۱۶ گرم، ۲/۱۹گرم، ۴/۲۲ گرم برای هر خط کاشت به وسیله ترازوی دیجیتالی توزین و تعیین گردید و به­ طور یکنواخت و به صورت دستی درون شیارها کشت گردید. بذر رقم چمران از آزمایشگاه زراعت دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین تهیه شد (شکل ۴–۳).

شکل ۴–۳: مرحله کاشت گندم
عملیات داشت
عملیات مختلف داشت شامل آبیاری، پخش کود سرک (در سه ﻣﺮﺣﻠﻪ شامل حدودا ً یک هفته پس ازکاشت ، اواسط پنجه دهی و اﺑﺘﺪای ﺳﺎﻗﻪ دهی) و اعمال تیمار محلول پاشی عناصر کم مصرف و پر مصرف در مرحله پنجه دهی و ساقه دهی ﺑﻮد (شکل ۶–۳). آبیاری بر اساس نیاز گیاه و مطابق با عرف کشاورزان منطقه انجام گرفت، و به دلیل بارندگی­های متعدد در سال زراعی زمان آزمایش کلاً دوبار آبیاری صورت گرفت، که شامل آبیاری زمان کاشت و آبیاری در مراحله ساقه دهی بود (شکل ۵–۳). علفهای هرز درون کرت­های شاهد، حاشیه کرت­ها و نهرهای آبیاری توسط کارگر در طول فصل رشد کنترل و پاکسازی شدند.
شکل ۵–۳: انجام عملیات آبیاری
شکل ۶–۳: انجام عملیات محلول پاشی عناصر مغذی در مرحله ابتدای ساقه دهی
عملیات برداشت
عملیات برداشت گندم در تاریخ سوم اردیبهشت ماه و در مرحله رسیدگی کامل از خطوط وسط کرت به میزان یک متر مربع از سطح زمین کف بر و در داخل پلاستیک قرار داده شد و پس از کد گذاری جهت انجام مراحل بعدی کار به آزمایشگاه منتقل شدند (شکل ۷–۳).

شکل ۷–۳: انجام عملیات برداشت
۷–۳: صفات مورد بررسی
۱–۷–۳: تعیین روند رشد گیاه
به منظور تعیین روند رشد گیاه و بررسی تغییرات تعداد بوته در واحد سطح، تغییرات شاخص سطح برگ، روند پنجه زنی، تغییرات ارتفاع و تجمع ماده خشک کل در طول فصل رشد، تحت تأثیر عوامل آزمایشی مورد مطالعه، از هر کرت نمونه گیری­های جداگانه انجام ­شد. در طی آزمایش جمعاً ۶ بار نمونه گیری­ از آغاز مرحله پنجه زنی (۳۰ روز پس از کاشت) تا رسیدگی فیزیولوژیک و به فواصل تقریبی هر ۱۴ روز یک­بار انجام گرفت.هر مرحله نمونه­برداری از فاصله طولی ۲۵ سانتی متری از خطوط شماره ۳، ۴، با در نظر گرفتن حاشیه، از هرخط نمونه­برداری و فاصله ۲۵ سانتی متر از محل نمونه­برداری قبلی با خروج کامل گیاه از سطح زمین صورت گرفت.
۲-۷-۳: روند تغییرات ارتفاع گیاه
برای تعیین روند تغییرات ارتفاع، درهر مرحله نمونه­برداری، تعداد ۱۰ بوته به­ طور تصادفی از هر نمونه جدا شده و سپس ارتفاع آنها، از محل طوقه گیاه تا انتهای نوک آخرین برگ و در مرحله سنبله تا انتهای ریشک به­وسیله متر اندازه گیری شد. سپس میانگین ارتفاع ۱۰ بوته به­عنوان ارتفاع بوته در آن مرحله نمونه­برداری برای هر کرت آزمایشی محاسبه شد.
۳-۷-۳: شاخص سطح برگ
برای تعیین شاخص سطح برگ درهربار نمونه­برداری، ابتداء برگ­های همه بوته­ های برداشت شده جدا شد. و تمام برگ ها از هر بوته را جدا نموده و سطح هر کدام از برگ­ها به ­وسیله دستگاه شاخص سطح برگ سنج (CI-202 Portable laser leaf area meter) محاسبه شد (شکل ۸–۳).
شکل ۸–۳: اندازه گیری شاخص سطح برگ به ­وسیله دستگاه شاخص سطح برگ سنج
۴-۷-۳: وزن خشک کل
برای تعیین وزن خشک کل گیاهان درهر مرحله نمونه­برداری، پس از انتقال نمونه­ها به آزمایشگاه، ابتداء برگ­ها و سایر اجزای گیاهان به­ طور جداگانه در پاکت­های کاغذی قرار داده شدند و سپس جهت خشک شدن، به مدت ۴۸ ساعت در آون با دمای ۷۵ درجه سانتی گراد قرار ­گرفتند و پس از حصول اطمینان از خشک شدن نمونه­ها مورد توزین و سنجش قرار ­گرفتند.