۲-۱-۴-۲-۲- نظریه­ های رفتاری^[۸۰]

طبق نظریه­ های رفتاری اضطراب یک واکنش شرطی در مقابل محیطی خاص است یک احتمال دیگر در سبب شناسی این است که شخص با تقلید واکنش­های اضطرابی والدین خود، ممکن است واکنش درونی اضطراب را یاد بگیرد. در این الگو رفتار اجتنابی اگر سطح اضطراب را کاهش دهد تقویت می­ شود و چنانچه رفتار اجتنابی به طور مکرر و مؤثر موجب کاهش اضطراب گردد به عنوان یک رفتار یادگرفته شده پایدار می­ماند(گنجی، ۱۳۷۶: ۳۵ ). ماور یک نظریه دو عاملی برای ایجاد و نگهداری هراس ارائه داد، بر طبق این نظریه در آغاز ترس­ها از طریق شرطی سازی کلاسیک شکل می­ گیرند و به دنبال آن فرد می­آموزد که با اجتناب و دوری کردن از ترس خود بکاهد، مرحله دوم این فرایند شرطی شدن ابزاری نام دارد، به دلیل اینکه اجتناب از عامل ترس موجب کاهش اضطراب می­ شود، پاسخ اجتناب نگهداری شده و بلافاصله تقویت می­ شود(همان منبع).

۲-۱-۴-۲-۳- نظریه شناختی^[۸۱]

همه نظریه­ های شناختی به نقش یک عامل مهم در ایجاد و حفظ اختلال اضطراب اجتماعی اشاره کرده ­اند و آن پردازش سوگیرانه اطلاعات است. پژوهش­ها، پیشنهاد ‌می‌کنند که بیماران مبتلا به هراس اجتماعی با سوگیری­هایی در موارد زیر مشخص می­شوند. تعبیر منفی وقایع اجتماعی بیرونی، کشف پاسخ­های منفی از جانب دیگران، به هم خوردن تعادل توجه بین پردازش بیرونی و پردازش متمرکز بر خود، استفاده از اطلاعات درونی برای ساختن یک طرز فکر ‌در مورد این که از دید دیگران چگونه به نظر می­رسند، یادآوری اطلاعات منفی ‌در مورد عملکردهای خود و هم چنین تنوعی از پردازش­های پس از واقعه^[۸۲] و پیش ­بینی شکست قبل از رویارویی با موقعیت(رپی و هیمبرگ، ۱۹۹۷؛ به نقل از طهماسبی مرادی، ۱۳۸۴). تئوری­های شناختی در زمینه اضطراب حاکی از آن هستند که توجه انتخابی به تهدیدها، اضطراب را شدیدتر کرده و قضاوت در زمینه رویدادهای اجتماعی را به انحراف می­کشاند(تایلر^[۸۳]، ۲۰۱۰). پردازش شناختی در ایجاد و تداوم اضطراب اجتماعی نقش مهمی ایفا ‌می‌کنند. نظریه پردازان شناختی بر نقش ادراکات و ارزیابی­های تحریف شده از روابط بین ­فردی، تحریف در پردازش اطلاعات اجتماعی، اجتناب شناختی از رویدادهای محیطی، پردازش پس­رویدادی بعد از برقراری روابط بین ­فردی و پردازش اطلاعات اجتماعی تأکید می­ورزند. از جنبه شناختی راهبردهای اجتناب شناختی و پردازش پس­رویدادی نقش مهمی در شکل­ گیری اضطراب اجتماعی دارند(هافمن^[۸۴]، ۲۰۰۷).

۲-۱-۴-۲-۴- نظریه یادگیری اجتماعی^[۸۵]

در نظریه یادگیری اجتماعی، به جای تعارض درونی، شیوه­ هایی مورد توجه قرار می­ گیرند که طی آن اضطراب از راه یادگیری با برخی موقعیت­ها مرتبط می­ شود(اضطراب به عنوان پاسخ آموخته شده در نظر گرفته می­ شود)(بواسحاقی، ۱۳۸۸: ۵۷). روان­شناسان اجتماعی اعتقاد دارند اضطراب که عاملی مخرب و نابود کننده است، از طریق یادگیری و الگوبرداری آموخته می­ شود و می ­تواند باعث کاهش رضایت از زندگی افراد باشد. اضطراب اجتماعی به اضطراب یا تجربه هراس که در موقعیت­های میان فردی یا عملکردی ایجاد ­می­ شود، اطلاق می­ شود. افراد دارای اضطراب اجتماعی بالا از ارزیابی منفی دیگران نسبت به خود و یا انجام عملی که باعث شرمندگی شود، بیمناک­ند. تحقیقات حاکی از آن هستند که اضطراب اجتماعی با گرایش به اختصاص توجه به اطلاعات تهدید آمیز اجتماعی، از جمله اضطراب مرتبط با احساسات، رفتارها و عدم رضایت از دیگران همراه است(تایلر، ۲۰۱۰).

۲-۱-۴-۲-۵- نظریه آسیب شناختی^[۸۶]

یکی از حوزه­ هایی است که اختصاصاً به جنبه­ های شناختی- رفتاری هراس اجتماعی پرداخته است. اگر چه برخی از نخستین معیارهای رفتاری هراس اجتماعی بر نبود مهارت­ های اجتماعی در افراد مبتلا تأکید داشتند، اخیراًً معیارهای شناختی به نقش محوری تحریف­های فکری معین مانند بی­کفایتی­های ادراک شده و ترس از ارزیابی منفی در این افراد روی آورده­اند. هم چنین الگوهای هراس اجتماعی با درهم آمیختن برخی از این ویژگی­ها با یکدیگر و با مفاهیم برگرفته از پردازش اطلاعات، پیش ­بینی­های دقیق­تری را فراهم کرده ­اند. افراد مبتلا به هراس اجتماعی در رویارویی با موقعیت­های اجتماعی تازه، تمایل دارند آن­ها را به شیوه­ای تهدید آمیز تعبیر کنند، زیرا پیش داوری­های منفی دارند و تجربه پیامدهای منفی گوناگونی مانند افزایش علائم اضطراب و علائم فیزیک را در موقعیت­های اجتماعی داشته اند. افزون بر این، افراد مبتلا به هراس اجتماعی به طور انتخابی جنبه­ های منفی خود از موقعیت­های اجتماعی را به یاد می ­آورند(طاهری فر، ۱۳۸۹).

۲-۱-۵-تعریف عزت نفس