منابع درآمد:بیمه شده۴٫۲ درصد حقوق ودستمزدرجهت مستمری بازنشستگی وبازماندگان و۷/۰ درصد برای بیمه ازکارافتادگی می پردازند.خویش فرمایان معادل۸/۷ درصد درآمد را برای مستمری بازنشستگی وبازماندگان و۴/۱ درصد برای ازکارافتادگی پرداخت می کنند.(طبق یک مقیاس حق بیمه های کاهنده)مشاغل قراردادی طبق درآمدشان سن بیمه شده ،حق بیمه های متفاوتی می پردازند(رنج آن از۲۳۲۸۰فرانک تا۶۹۸۴۰فرانک متغیراست).

سهم کارفرما برای مستمری بازنشستگی وبازماندگان معادل ۲/۴ درصد حقوق ودستمزد مستخدمین وبابت مستمری ازکارافتادگی معادل۷/۰ درصد می باشد.حق بیمه سهم کارفرما برای مشاغل قراردادی حداقل معادل حق بیمه سهم کارمنداست.دولت سالانه سوبسیدهای معادل۲۰٫۵ درصد هزینه مستمری بازنشستگی و۵۰ درصد هزینه مستمری ازکارافتادگی (سه چهارم ازدولت مرکزی ویک چهارم ازدولت ایالتی)رامی پردازد.ازسال۱۹۹۵کمک دولت مرکزی کاهش یافته است.دولت بابت مشاغل قراردادی کمکی پرداخت نمی کند وسقف حداکثرحقوق مشمول کسرحق بیمه وجود ندارد.
شرایط دریافت مستمری بازنشستگی عبارت است ازسن ۶۵سالگی برای مردان و۶۲سالگی برای زنان .برای پرداخت مستمری کامل احتیاج به پرداخت حق بیمه ازسن ۲۱سالگی می باشد.مستمری جزئی برای دوره های پرداخت حق بیمه کوتاه ترقابل پرداخت است که درهرصورت حداقل سابقه پرداخت یک سال حق بیمه به منظورداشتن هرگونه ادعای برای هرمستمری مورد احتیاج است.اگربیمه شده معادل ۶/۶۶ درصد ازکارافتاده باشد مشمول مستمری کامل ازکارافتادگی کلی می شود واگرحداقل ۴۰ درصد از کارافتاده باشد از مستمری ازکارافتادگی جزئی می تواند استفاده کند.برای دریافت تمام مستمری از کارافتادگی شخص می بایست ازسن ۲۱سالگی حق بیمه پرداخت نموده باشد.
مستمری بازماندگی به طورکامل به همسر یا شوهر بیمه شده متوفی پرداخت می شود به شرطی که فوت شده از۲۱سالگی حق بیمه پرداخت نموده باشد.حداقل یک سال پرداخت حق بیمه برای دریافت مستمری بازماندگی مورد نیازاست.مستمری های مشاغل قراردادی درسن۶۵سالگی برای مردان و۶۲سالگی برای زنان قابل پرداخت می باشد.مستمری های ازکارافتادگی وبازماندگان نیز به همسریا شوهر قابل پرداخت می باشد.
مبلغ مستمری بازنشستگی معادل ۷۴ درصد ،۱۱۶۴۰فرانک(یا حداقل دستمزد ماهیانه) به اضافه۲۶ درصد متوسط حقوق سالیانه تعدیل شده، می باشد.اگرمتوسط حقوق سالیانه تعدیلی بالای ۳۴۹۲۰فرانک باشد(سه برابرحداقل مستمری) مقداری معادل ۱۰۴ درصد مبلغ۱۱۶۴۰فرانک به اضافه ۱۶ درصد حقوق تعدیل شده.سالیانه تا۶۹۸۴۰فرانک قابل پرداخت است.
حداقل وحداکثرمستمری قابل پرداخت درسال به ترتیب معادل ۱۱۶۴۰فرانک و۲۳۲۸۰فرانک است.شوهروهمسردر سنین۶۵ و۶۲سالگی به طورجداگانه واجد شرایط دریافت مستمری هستند.مستمری یک زوج معادل ۱۵۰ درصد مستمری یک فرد مجرد می باشد به شرطی که زن وشوهرهردو به سن دریافت مستمری رسیده باشند.
مستمری جزئی درصدی ازمستمری کامل است که نسبت به تعداد سالهای پرداخت حق بیمه ازسن ۲۱سالگی محاسبه می شود.درصورتی که سن همسر بین ۵۵تا۶۱سال باشد معادل۳۰ درصد کل مستمری تحت عنوان مستمری تکمیلی به ایشان پرداخت می شود همچنین به هرفرزند نیزمعادل ۴۰ درصد مستمری تحت همین عنوان به شرط زیر ۱۸سال بودن (۲۵سال برای دانشجو) پرداخت می شود.
مستمری ای مبتنی بربررسی درآمد برای شهروندان سالمند پیش بینی شده است.
مزایای پرداختی به مستمری بگیران بازنشسته هردو سال یک بار براساس تغییرقیمتها ودستمزدها تعدیل می شود مستمری مشاغل قراردادی معادل۲/۷ درصد مبالغ جمع شده (اندوخته های آنها )که درحسابهای انفرادی نگهداری می شود به همراه بهره آن می باشد.میزان سرمایه یا اندوخته ها با افزایش قیمتها تعدیل می شود.
مستمری ازکارافتادگی (اگرشخص حداقل۶۶/۶۶ درصد ازکارافتاده باشد) معادل مستمری بازنشستگی می باشد.برای استفاده کنندگان جوان این مستمری بالاترین حقوق جهت محاسبه مد نظرقرارمی گیرد.
مستمری جزئی معادل ۵۰ درصد مستمری کامل است به شرطی که شخص حداقل۵۰ درصد ازکارافتاده باشد ودرصورتی که حداقل ۴۰ درصد ازکارافتاده باشد معادل ۲۵ درصد مستمری کامل به او پرداخت می شود.
مستمری تکمیلی برای افراد تحت تکفل شاغل همسر به میزان ۳۰ درصد مستمری ،فرزندان زیر۱۸سال (درصورتی که دانشجو باشد تا۲۵سال) معادل ۴۵ درصد مستمری واگرشخص ازکارافتاده ازیک فرزند بیشترداشته باشد معادل ۶۰ درصد مستمری قابل پرداخت است.
مستمری مشاغل قراردادی (مستمری ازکارافتادگی )معادل۷٫۲ درصد سرمایه ای (اندوخته) که برای مستمری بازنشستگی انباشته شده می باشد،به این صورت که اگرفرد تا دوسوم توان کاری خود را ازدست داده باشد کل مستمری به او تعلق می گیرد واگر۵۰ درصد ازکارافتاده باشد معادل ۵۰ درصد مستمری قابل پرداخت به ایشان باشد.مستمری تکمیلی فرزندان معادل ۲۰ درصد کل مستمری می باشد (فرزند بیمه شده ازکارافتاده) مقرری مبتنی بر بررسی درآمد قابل پرداخت به شهروندان ازکارافتاده می باشد.مزایای پرداختی به ازکارافتادگان هر دو سال یکبار با توجه به افزایش قیمتها ودستمزدها تعدیل می شود.
مستمری بازماندگان معادل ۸۰ درصد مستمری بیمه شده می باشد و به همسر بیمه شده که سرپرستی فرزندی را به عهده دارد ویا دارای ۴۵سال سن بوده ومدت ۵سال ازازدواجش با بیمه شده سپری شده باشد قابل پرداخت می باشد.حداکثر وحداقل مزایای مخصوص به هرفرد به ترتیب معادل ۱۵۵۲و۷۷۶فرانک درماه می باشد.دیگرهمسران درمجموع معادل ۲الی ۵سال مستمری را طبق سنی که دارند دریافت می کنند.فرزندان هر کدام به میزان ۴۰ درصد مستمری را به شرط زیر۱۸سال بودن (دانشجویان ۲۵سال)را دریافت میدارند واگرفرزند هم پدروهم مادرخود را ازدست داده باشد معادل ۶۰ درصد مستمری به ایشان تعلق می گیرد.مستمری فرزند معادل ۲۰ درصد کل مستمری ازکارافتادگی می باشد.
مزایای پرداختی به بازماندگان نیزهردو سال یکبار با توجه به افزایش قیمتها ودستمزدها تعدیل می شود.
با مقایسه سیستم تامین اجتماعی کشورسوئیس وایران نکات زیر حائزاهمیت است:
۱- ازنظرسطح پوشش افراد درکشور سوئیس تقریبا تمام افراد شاغل تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.درحالی که درایران سطح پوشش خیلی ازافراد جامعه وخصوصا کشاورزان رادربرنمی گیرد.
۲- دوما نرخ حق بیمه سهم کارگر (مستخدم) وسهم کارفرما درسوئیس نسبت به ایران درسطح خیلی پایین تری قراردارد لیکن ازنظرکمک های دولتی درسوئیس دولت مشارکت بسیار فعالی داشته به طوری که درصد زیادی ازهزینه های بازنشستگی و بازماندگان وازکارافتادگی را پوشش می دهد درحالی که درایران دولت به طورمقطوع ۳ درصد حقوق هرکارگر به تامین اجتماعی کمک می کند.هرچند که این کمک ۳درصدی نیزبه موقع پرداخت نمی شود.
-۳حداکثرو حداقل مستمری درسوئیس نسبت به ایران درسطح بالاتری قرار دارد(درکشورسوئیس حداقل مستمری بازنشستگی جدا ازمستمری های تکمیلی معادل۸/۷۴۳دلار(نرخ برابری دلارآمریکا با فرانک سوئیس برای هردلارمعادل ۱٫۳۲فرانک در نظر گرفته شده) در ماه می باشد وحداکثر مستمری قابل پرداخت معادل۱۴۷۰دلار در ماه است).
-۴ در کشور سوئیس برای بازنشستگان و ازکارافتادگانی که دارای همسر و فرزند مشمول (زیر۱۸یا۲۵سال) دارند مستمری تکمیلی هم برای همسر وهم برای فرزندان در نظر گرفته شده است.
-۵ در کشور ایران برای استفاده ازمزایا ی بازنشستگی و ازکارافتادگی غیرناشی از کار نیاز به چند سال سابقه پرداخت حق بیمه است در حالی که درکشور سوئیس حداقل یک سال کافی می باشد.
-۶ درکشورسوئیس میزان مستمری ها هردو سال یکباربا افزایش سطح قیمتها ودستمزد تعدیل می شود لیکن درایران این تعدیل فقط با حداقل مصوب قانون کارصورت می گیردهرچند درقانون تعدیل مستمری ها پیش بینی شده است.
-۷ درکشورسوئیس برای سالمندان وازکارافتادگان ساکن درکشورنیزمزایای پیش بینی شده است.
درکل می توان این طورنتیجه گرفت که درکشورسوئیس که یکی از موفق ترین کشورها ازنظرتامین اجتماعی می با شد نه تنها شخص در دوران کهولت وازکارافتادگی و حتی بعد از فوت (برای خانواده اش) ازنظرمالی تامین است بلکه درآمد در دوران کهولت وازکارافتادگی تقریبا هم سطح زمان اشتغال فرد بیمه شده وحتی بعضا بیشتربوده وهیچ نگرانی مالی ندارد.
۱۴-۳-۲-حمایتها وکمک های قانونی کوتاه مدت سازمان تامین اجتماعی ایران
سازمان تامین اجتماعی علاوه برکمک های بلندمدت ، کمک های کوتاه مدت نظیر درمان بیماریهای عادی و حرفه ای ،بارداری،هزینه اقامت بیمار،مخارج مسافرت،وسایل کمک پزشکی،غرامت دستمزد،غرامت نقص مقطوع،کمک ازدواج،کمک عائله مندی وکمک های غیرنقدی به مستمری گیران و پرداخت مقرری ایام بیکاری به بیمه شدگان بیکار را به عهده دارد.
۱-۱۴-۳-۲-غرامت دستمزد(اعتضادپور، رجبی راد،۱۳۷۵،۱۲۲-۱۱۷)
بیمه شدگانی که تحت معالجه یا درمان های توان بخشی قرارمی گیرند وبنا به تشخیص سازمان موقتا قادربه کارنیستند به شرط عدم اشتغال بکار و عدم دریافت مزد یا حقوق با رعایت شرایط زیراستحقاق دریافت دستمزد(ماده۵۹قانون) را با رعایت شرایط زیرخواهند داشت:
- بیمه شده براثرحوادث ناشی ازکارویاغیرناشی ازکارویا بیماریهای حرفه ای تحت درمان قرار گرفته باشد.
- بیمه شده به سبب بیماری وطبق گواهی پزشک احتیاج به استراحت مطلق یا بستری شدن داشته باشد ودرتاریخ اعلام بیماری مشغول بکار یا درمرخصی استحقاقی بوده باشد.
- پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری ازاولین روزی که بیمه شده بر اثر حادثه یا بیماری حرفه ای به تشخیص سازمان قادر بکار نباشد پرداخت خواهد شد.درمواردی که اشتغال بکار ومعالجه به سبب بیماری باشد و بیمار در بیمارستان بستری نشده باشدغرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد(ماده ۶۲قانون)
پرداخت غرامت دستمزد تا زمانی که بیمه شده به تشخیص سازمان قادر بکار نباشد وبه موجب مقررات این قانون ازکارافتاده شناخته نشده باشد ادامه خواهد یافت .
غرامت دستمزد بیمه شده ای که دارای همسر یا فرزند یا پدرو مادر تحت تکفل باشد به میزان ۳/۴آخرین مزد یا حقوق روزانه او پرداخت می شود.غرامت دستمزدروزانه بیمه شده ای که همسریا پدرومادرتحت تکفل باشدمعادل ۲/۳آخرین مزدیاحقوق روزانه اوخواهدبود،مگراینکه بیمه شده به هزینه سازمان بستری شودکه دراین صورت غرامت دستمزدمعادل ۱/۲آخرین مزدیاحقوق روزانه وی خواهدشد.
نحوه محاسبه غرامت دستمزد:به موجب ماده ۶۲قانون تامین اجتماعی به هنگام بروزحادثه یابیماری محاسبه آخرین مزدیاحقوق روزانه بیمه شده به عنوان غرامت دستمزدایام بیماری عبارت است ازجمع کل دریافتی بیمه شده به ماخذپرداخت حق بیمه درآخرین ۹۰روزقبل ازشروع بیماری تقسیم برروزهای کارکرده ودرموردبیمه شده گانی که کارمزددریافت می کنند ،آخرین مزدعبارت است ازجمع کل دریافتی بیمه شده به ماخذپرداخ تحق بیمه درآخرین ۹۰روزقبل ازشروع بیماری بر۹۰،مشروط به اینکه غرامت دستمزداین مبلغ ازدستمزدی که به حداقل مزدکارگرعادی تعلق می گیردکمترنباشد.متوسط دستمزدی که مبنای محاسبه غرامت دستمزدمذکورقرارگرفته است به منزله دستمزدروزانه ایام بیماری تلقی می شودودرمحاسبه منظورخواهدشد.
درمواردی که کارفرایان طبق قوانین ومقررات دیگری مکلف باشند حقوق یا مزد بیمه شدگان بیمارخود را پرداخت کنند سازمان فقط عهدارمعالجه آنها طبق مقررات این قانون خواهد بود(ماده ۶۲قانون).
براساس ماده ۶۵قانون درصورت وقع حادثه ناشی ازکار،کارفرما مکلف است اقدامات لازم اولیه رابرای جلوگیری ازتشدید وضع حادثه دیده بعمل آورد ومراتب راظرف سه روزاداری به اطلاع سازمان برساند.درصورتی که کارفرمابابت اقدامات اولیه مذکورمتحمل هزینه ای شده باشد سازمان هزینه های مربوطه راخواهد پرداخت .اگرثابت شود که وقوع حادثه مستقیما ناشی ازعدم رعایت مقررات حفاظت فنی وبروزبیماری ناشی ازعدم رعایت مقررات بهداشتی واحتیاط لازم ازطرف کارفرما یا نماینده اوبوده است سازمان هزینه های مربوط به معالجه وغرامتها ومستمریها وغیره رامی پردازد وطبق ماده ۵۰قانون ازکارفرمامطالبه ووصول خواهد کرد.
بیمه شده زن درصورتی که ظرف یک سال قبل اززایمان به مدت۶۰روزسابقه پرداخت حق بیمه داشته باشدمی تواند به شرط عدم اشتغال بکارازکمک بارداری استفاده نماید(ماد ه۶۳قانون )طبق ماده۶۳قانون کمک بارداری معدل ۲/۳آخرین مزدیاحقوق بیمه شده است که حداکثربرای مدت جمعادوازده هفته قبل وبعداززایمان بدون کسرسه روزاول پرداخت خواهدشدونحوه محاسبه کمک مزبورهمانندنحوه محاسبه غرامت دستمزدمی باشد.
۲-۱۴-۳-۲-کمک ازدواج
بیمه شده زن یامردکه بای اولین بارازدواج می کنندبارعایت شرایط زیرمبلغی معادل یک ماه متوسط مزدیاحقوق به عنوان کمک ازدواج پرداخت می شود:
-درتاریخ ازدواج رابطه استخدامی بیمه شده باکارفرماقطع نشده باشد.
-ظرف پنج سال قبل ازتاریخ حداقل بیمه ۷۲۰روزکاررابه سازمان پرداخته باشد.
-عقدازدواج دائم بوده ودردفتررسمی ازدواج به ثبت رسیده باشد.
درصورتی که طرفین عقدازدواج واجدشرایط مذکوردراین ماده باشندکمک ازدواج به هردونفرداده خواهد شدمبلغ قابل پرداخت کمک ازدواج عبارت است ازجمع دریافتی بیمه شده ظرف دوسال قبل ازازدواج به ماخذآن حق بیمه پرداخت کرده تقسیم بر۲۴٫
۳-۱۴-۳-۲-کمک عائله مندی
کمک عائله مندی بارعایت شرایط زیرحداکثربرای دوفرزند بیمه شده پرداخت می شود.بیمه شده حداقل سابقه پرداخت حق بیمه ۷۲۰روزکارداشته باشد.سن فرزندان اواز۱۸سال کمترباشدویامنحصرابه تحصیل اشتغال داشته باشند.کمک عائله مندی به بیمه شدگان زن وبیمه شدگان اختیاری وحرف ومشاغل آزاد تعلق نمی گیرد.مبلغ قابل پراخت کمک عائله مندی بای هرفرزنددرماه معادل برابرمزد روزانه کارگرساده درمناطق مختلف پرداخت کمک عائله مندی به عهده کارفرما است وباید درموقع پرداخت مزد یا حقوق به بیمه پرداخت شود(ماده ۸۷قانون تامین اجتماعی )میزان کمک عائله مندی باافزایش حداقل دستمزدروزانه افزایش می یابد.
۴-۱۴-۳-۲-غرامت نقص مقطوع
بیمه شدگانی که طبق نظرپزشک معالج غیرقابل علاج تشخیص داده می شوند پس ازانجام خدمات توان بخشی واعلام نتیجه توان بخشی یااشتغال چنانچه طبق نظرکمیسیمون پزشکی مذکوردرماده ۹۱درجه کاهش قدرت کارآنان بین ۱۰تا۳۳درصدوموجب آن حادثه ناشی ازکارباشداستحقاق دریافت غرامت نقص مقطوع راخواهندداشت (ماده ۷۰قانون) مبلغ غرامت نقص مقطوع عبارت است از۳۶برابرمستمری استحقاقی موضوع ماده ۷۲(میزان مستمری ماهانه ازکارافتادگی کلی ناشی ازکار)ضرب دردرصد از کارافتادگی .
۵-۱۴-۳-۲-کمک های غیرنقدی به مستمری بگیران
کلیه مستمری بگیران بازمانده (اعم ازیک یاچندنفر)بازنشسته وازکارافتاده کلی بن ارزاق کالاهای تخصیصی ستادبسیج اقتصادی کشورتحویل می گیرند.این مبلغ درشروع ۳۰۰۰ریال (مهرماه ۶۰)بودکه ازاوایل سال۱۳۷۰به ۷۰۰۰ریال افزایش یافت .
۶-۱۴-۳-۲-کمک عائله مندی وحق اولادمستمری بگیران
به منظورجبران قسمتی ازافزایش هزینه های موضوع ماده ۹۶قانون تامین اجتماعی کمک هزینه عائله مندی وکمک هزینه اولادبه کلیه مستمری بگیران مشمول قانون تامین اجتماعی (به استثناءدریافت کنندگان مستمری ازکارافتاده جزئی )عیناهمانندمشمولان قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب ۷۰/۶/۱۳به مجلس شورای اسلامی وآیین نامه اجرایی آن تعلق می گیرد.مبلغ کمک عائله مندی (حق همسر)۲۰۰۰۰ریال وکمک اولاد۴۰۰۰ریال برای هراولادوتاسه فرزندبه طورماهیانه ازاول سال ۱۳۷۰قابل پرداخت بوده است .