امام (×) فرمود: «ناسپاسى مردم تو را از کار نیکو باز ندارد، زیرا کسانى هستند، بى آن که از تو سودى برند تو را مىستایند، چه بسا ستایش اندک آنان براى تو، سودمندتر از ناسپاسى ناسپاسان باشد. (و خداوند نیکوکاران را دوست دارد. )»[۲۱۳]
-
- ۵۴٫ ۶٫ شرح
امام (×) از بىرغبتى در کار نیک به دلیل ناسپاسى آن که به وى نیکى شده، نهى فرموده است و به دلایلی به کار نیک وادار کرده است: ۱ـ مردم نیکی و نیکوکاران را دوست دارند. ۲ـ انسان از سپاس آن کسی که از نیکی او برخوردار نشده بیش از آنچه که ناسپاس تباه کرده باشد سپاس آن نیکی که در حق وی کرده است می‌یابد. ۳ـ خداوند به خاطر نیکوکاری، نیکوکاران را دوست دارد و بر چنین کسی لازم است که با نیکی کردن، به خدا نزدیک شود.[۲۱۴] پس با توجه به شرحی که بر این حکمت داده شده است میتوان برداشت کرد که مراد از «کافر» در این حکمت منکر کار زیبا و نیکوست ومراد از «شاکر» کسی که سپاسگزار نیکی است و مقصود آن است که باید نیکی را انجام داد زیرا که نیکی راهی برای طلب رضا و خشنودی خداست.
-
- ۶٫ حکمت شماره ۲۰۵: گنجایش نامحدود ظرف علم (علمى)
-
- ۵۵٫ ۶٫ متن حکمت
«کُلُّ وِعَاءٍ یَضِیقُ بِمَا جُعِلَ فِیهِ إِلَّا وِعَاءَ الْعِلْمِ فَإِنَّهُ یَتَّسِعُ بِهِ.»
-
- ۵۵٫ ۶٫ لغت
وعاء: ظرف.
-
- ۵۵٫ ۶٫ توضیحات صرفی
وعاء: اسم، مفرد، نکره، جامد، مذکر، معرب. یضیقُ: فعل، مضارع، للغائب، ثلاثی مجرد، معتل (أجوف)، معرب. یتّسعُ: فعل، مضارع، للغائب، ثلاثی مزید (باب افتعال)، معرب.
-
- ۵۵٫ ۶٫ توضیحات نحوی
کُلُّ: مبتدا و مرفوع. وعاءٍ: مضاف الیه و مجرور. یضیقُ: خبر جمله فعلیه، مرفوع محلاً. جُعِلَ: فعل مجهول و نائب فاعل آن ضمیر مستتر«هو.» وعاء: مستثنی. ف: فاءتفریع. هُ: اسم إنَّ، منصوب محلاً. یتَّسعُ: خبر جمله فعلیه، مرفوع محلاً.
-
- ۵۵٫ ۶٫ توضیحات بلاغی
معانی: از جملات خبری تشکیل شده است و هدف، تعظیم علم و تحریک همت مخاطب است.
بیان: در عبارت «وعاء العلم» تشبیه بلیغ، از نوع عقلی به حسی به کار رفته است .
بدیع: در عبارت «یضیقُ و یتسعُ» صنعت طباق به کاررفته است.
-
- ۵۵٫ ۶٫ ترجمه حکمت
امام (×) فرمود: «هر ظرفى با ریختن چیزى در آن پر مى شود جز ظرف دانش که هر چه در آن جاى دهى، وسعتش بیشتر مىشود.»
-
- ۵۵٫ ۶٫ شرح
منظور از ظرف علم عقل آدمی است که افقهایش با کمک علم نیرومند و گسترده میشود.[۲۱۵] با توجه به معنای حکمت ظرفهاى محسوس چون گنجایش معینى دارند، پس طبیعى است که با قرار دادن چیزى در درون آنها پر شوند، اما عقل و خرد انسان که در این حکمت از نظر پذیرش علم و دانش به ظرف تشبیه شده و از سنخ معقول به محسوس است و به صورت استعاره مصرحه نیز در آمده است بیانگر ارزش و منزلت عقل و خرد آدمی (مستعار له) از یک سو و تحسین و تشویق به آموختن علم از سوی دیگر است تا میل مخاطبان به فرا گیری علوم افزون گردد و چنین ظرفی گنجایشی نا محدود دارد.
-
- ۶٫ حکمت شماره ۲۰۶: ره آورد حلم و بردبارى (اخلاقى، اجتماعى)
-
- ۵۶٫ ۶٫ متن حکمت
«أَوَّلُ عِوَضِ الْحَلِیمِ مِنْ حِلْمِهِ أَنَّ النَّاسَ أَنْصَارُهُ عَلَى الْجَاهِلِ.»
-
- ۵۶٫ ۶٫ لغت
الحلیم: حلمَ ـ حلماً: بردبار و شکیبا.
-
- ۵۶٫ ۶٫ توضیحات نحوی
