۳- با اهمیت‌ترین گزینه چیست؟
حال در هر پیمایش به سراغ سوالات مشابه (هم با سوالات و یا رویکرد اینگلهارت و هم با دیگر پیمایش‌های) می‌رویم. در این پیمایش‌ها می‌توان هم به سراغ گویه های«بیان کننده مشکلات اجتماعی از نظر افراد» رفت و هم به سراغ آرزوهای فردی آنها (در اینجا ما با اغماض آرزوهای فردی را به عنوان تصویری از آرزوهای کلان و احتمالی به شمار می‌آوریم).
. و البته جوابهای گزینه‌ها و سوالات انتخاب شده نمیبایست (به منظور بالا بردن دقت مقایسه) به صورت طیفی باشند. به این معنا که شخص مجبور باشد از میان گزینه‌ها دست به انتخاب بزند (همانند اینگلهارت).
حال به پیمایش‌ها مراجعه می‌کنیم.
-یمایش سال ۱۳۵۳:در این پیمایش هم به منظور سنجش مشکلات اجتماعی از منظر افراد سوالاتی مطرح شده است و هم به منظور سنجش آرزوهای آنها.
الف- مشکلات اجتماعی : در این زمینه دو سوال مطرح شده است
۱- بزرگترین مشکل، کمبود شهر یا روستای شما چیست؟
۲- بزرگترین مشکل فعلی کشور ما چیست؟
گزینه‌های زیر برای سوال اوّل طرح گردیده است.
۱- نمی‌دانم، ۲- تفریح و ورزش، ۳- مواد غذایی و گرانی، ۴- آب، برق و تلفن، ۵- مسکن و اجاره، ۶- وسایل نقلیه، ۷- حمام، ۸- امکانات آموزشی، ۹- امکانات بهداشتی، ۱۰- سطح فکر مردم، ۱۱- ترافیک، ۱۲- کار، ۱۳- مشکلی نیست، ۱۴- امکانات عمومی، ۱۵- جاده، ۱۶- معابر، ۱۷- کشاورزی، ۱۸- سایر، ۱۹- نداشتن دانشگاه.
پاسخ به گزینه‌های زیر را می‌توان از انتخاب ارزشهای فرامادی به شمار آورد : زیرا در سلسله نیازهای مزلو جزء نیازهای بالای هرم به شمار می‌روند.
۱-سطح فکر مردم ۲- ترافیک ۳- تفریح و ورزش ۴- امکانات عمومی
البته شاید به ذهن خطور کند که گزینه «مشکلی نیست» بهترین گزینه برای سنجش ارزشی فرامادی باشد اما باید به این نکته توجه داشت که انتخاب این گزینه نمی‌تواند ناشی از نبود مشکل در شهر یا در کشور باشد و دلیل اصلی آن عدم شناخت و آگاهی نسبت به مشکلات است. این پدیده(انتخاب نمی‌دانم) تقریباً در همه گزینه‌ها در سال ۵۳ به چشم می‌خورد و یکی از دلایل انتخاب زیاد این گزینه، جدید و نو بودن پدیده پیمایش و گرایشسنجی بوده است. برای اثبات این نکته کافی است نگاهی به جداول گزارش پیمایش بیندازیم، مشاهده می‌شود که هر چه میزان سواد پاسخگو بیشتر شود درصد افرادی که گزینه «مشکلی نیست» را انتخاب کرده‌اید کمتر می‌شود. با این توضیحات می‌توان با جمع درصدهای ۴ مشکل ذکر شده تقریبی از درصد فرامادیون بدست آورد.
۱-سطح فکری مردم : ۱%
۲- ترکیب : ۱۲%
۳- تفریح و ورزش ۴%
۴- امکانات عمومی ۱%.
برای سوال دوّم گزینه‌های زیر مطرح شده است («بزرگترین مشکل فعلی کشور ما چیست »)
۱-بدون جواب ۲- نمی‌دانم ۳- بیسوادی ۴- کمبود تخصص ۵- گرانی اوراق ۶- عقب‌افتادگی ۷- عدم همکاری مردم ۸- مسائل سیاسی ۹- مشکلی نیست ۱۰- نمی‌توانم نظر دهم ۱۱- اختلاف طبقاتی ۲- سطح فکر مردم ۱۳- مشکلات بهداشتی ۱۴- مشکلات اداری ۱۵- سایر ۱۶- مشکلات آموزش عالی ۱۷- مسکن ۱۸- نقص سیستم آموزشی
گزینه‌های زیر به عنوان معرف سنخ ارزشی فرامادی تشخیص داده شده است.
۱- بیسوادی ۲- کمبود متخصص ۳- عقب‌افتادگی ۴- عدم همکاری مردم ۵- اختلاف طبقاتی ۶- سطح فکر مردم ۷- نقص سیستم آموزشی ۸- مشکلات اداری
درصد پایین فرامادیون در این قسمت به دلیل درصد بسیار بالای گزینه نمی‌دانم = ۵۴% است که ما اثر آن را حذف کرده در نتیجه : درصد فرامادیون =۱۷%
ب- آرزوهای افراد: اما در مورد آرزوهای افراد نیز سوالات در پیمایش سال ۵۳ یافت می‌شود :
سری سوالهایی با این مضمون اگر فردا صدهزار تومان پول داشتید چه می‌کردید؟
که دارای گزینه‌های ۱- خریدخانه ۲- خرید اتومبیل ۳- خرج تحصیل ۴- ازدواج ۵- زیارت ۶- سرمایه‌ای برای کسب و کار ۷- خرید وسایل زندگی ۸- خرج امور خیریه ۹- ذخیره بانکی.
اما این سوالها به این دلیل که شرط ما (عدم طیف‌بندی در جواب) را ارضا نکرده است نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
سوال دیگری با این مضمون وجود دارد : «به طور کلی مهمترین آرزوی شما در زندگی چیست»؟
گزینه‌های این سوال عبارتند از ۱- پول ۲- سلامتی ۳- تحصیلات خوب ۴- مقام ۵- رستگاری ۶- خانواده و فرزندان خوب ۷- حسن شهرت ۸- جامعه مرفه ۹- زیارت ۱۰-صلح و آشتی در جهان ۱۱- سایر.
به دلیل انتخابی بودن این گزینه‌ها می‌توان این سوال را یکی دیگر از سوالهای سنجش مقدار فرامادیون دانست، سه گزنیه زیر به عنوان گزینه‌های ارزشی فرامادی تشخیص داده شده است ۱- صلح و آشتی در جان ۲- جامعه مرفه ۳- حسن شهرت ۴- مقام.
بنابراین درصد فرامادیون در این سوال ۱۹% است.
لازم به ذکر است که گزینه رستگای و زیارت جزء ارزشهای مادی نمی‌باشند اما نمی‌توان آن را جزء ارزشهای فرامادی نیز به شمار آورد به این دلیل که فرامادی تعریف شده توسط اینگلهارت به معنای متافیزیک و آن جهانی بودن نیست بلکه تقسیم‌بندی است میان ارزشهای این جهانی (مادی). او آرزوهای مادی (این جهانی) را به دو نوع ارزش مادی و فرامادی تقسیم می‌کند، فرامادی به معنای تعلق کمتر به پول و امنیت‌های اقتصادی و امنیتی است بنابراین ارزشهای متافیزیکی نمی‌تواند جزء ارزشهای فرامادی اینگلهارت قرار گیرد.
درصد فرامادیون در سال ۵۳ را می‌توان با یک میانگین میان ۱۹% و ۱۷% بدست آورد :
درصد فرامادیون : ۱۸%
-پیمایش ۱۳۷۴: در پیمایش ۷۴ تنها یک سوال در زمینه‌های اشاره شده موجود است:
سه مشکل مهم کشور ما در چیست؟
این سوال به صورت باز طراحی شده است و سپس به صورت زیر طبقه‌بندی شده است.
۱- تورم ۲- نارسائی‌های اقتصادی ۳- کمبود مسکن ۴- بیکاری ۵- ضعف اعتماد عمومی در جامعه ۶- ضعف مدیریت ۷- ضعف علمی ۸- نارسائی در بهداشت ۹- گران‌فروشی ۱۰- فساد اداری ۱۱- بیقانونی ۱۲- بیسوادی و کمی اطلاعات عمومی ۱۳- عدم رعایت شئون اخلاقی و اسلامی ۱۴- زیادی جمعیت ۱۵- مشکلات خارجی ۱۶- کمبود امکانات تفریحی ۱۷- اعتیاد ۱۸- تهاجم فرهنگی ۱۹- تغییر سریع مقررات.
گزینه‌های زیر به عنوان گزینه‌های معرف سنخ ارزشی فرامادی در نظر گرفته شده است.
۱- ضعف اعتماد عمومی در جامعه: ۶.۸%
۲- ضعف مدیریت: ۳.۴ %
۳- ضعف علمی: ۵.۷%
۴- بیسوادی کمی اطلاعات عمومی: ۳.۱%
۵- کمبود امکانات تفریحی: ۱.۱%
درصد فرامادیون = ۲۱%
آنچه در این قسمت مهم است تقریب نسبتاً زیاد به کار گرفته شده است زیرا هم تقریب در مورد گزینه‌ها به کار می‌آید (گزینه‌های معرف سنخ ارزشی فرامادی) و هم در مورد سن به دلیل اینکه این جدول در کتاب «بررسی آگاهی‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی و فرهنگی در ایران» (پیمایش ۷۴) تنها در گروه سنی پایین ۳۴ سال و بالای ۳۴ سال تقسیم‌بندی شده است. بنابراین تقریب ما در این پیمایش از پیمایش‌های دیگر بیشتر است.
سوال دیگری در مورد اهمیت‌های ثروت، مقام، سلام، رستگاری، شهرت، آبرو و علم و دانش برای افراد طرح شده است که متأسفانه به دلیل طیفی بودن جوابها نمی‌توان از آن استفاده نمود زیرا به طور مثال ۴/۹۸% افراد برای آبرو، ۸/۹۵% برای رستگاری و ۸/۸۵% درصد برای علم و دانش و ۳/۹۸% برای سلامتی اهمیت «خیلی مهم» را انتخاب نموده‌اند. که قطعاً نمی‌توان نتایج قابل ملاحظه‌ای را از این گزینه بدست آورد.
- پیمایش سال ۷۹: پیمایش ۷۹ تنها پیمایشی است که به صورت مدون سنخ‌های ارزشیی مادی/ فرامادی اینگلهارت تست شده است. درصد مادیون و فرامادیون در جدول (۴-۴۵) نشان داده شده است.
جدول ۴-۴۴: درصد مادیون و فرامادیون و التقاطیون در پیمایش سال ۷۹ (ایران)
| فراوانی | درصد | ||
