۹- ارتباطات محیطی
۱-۹ جلوگیری از انتقال کارکنان خاطی به مناطقی که زمینه بیشتر آلودگی به جرایم را دارد
فرهنگ غلطی که میان برخی فرماندهان شایع بوده این است که تصور می نمایند چنانچه فردی دچار لغزش مجرمانه ای شد با انتقال به مناطق محروم و جرم زا تمام مساله برای نظام تحت الامر حل شده است اما نمی اندیشند شاید آفتابه دزد روزی محارب گردد و جامعه ای را فاسد نماید.

۲-۹ تعویض و جابجایی بموقع پایوران در مناطق بد آب و هوایی و شرایط سخت خدمتی :عدم رعایت اصل جابجایی بموقع نیروها باعث کاهش آستانه تحمل خدمتی و در نتیجه بروز ناکارآمدی و حتی وقوع جرایم نظامی خواهد شد.
۳-۹ ایجاد روش نظامند جهت جداسازی افراد ناسازگار و ناسالم از بقیه سربازان :استقرار یک سرباز معتاد به مواد مخدر یا مسائل جنسی در یک آسایشگاه سالم،نتیجه ای جز آلودگی سربازان مستعد به اعتیاد یا ارتکاب سایر جرایم نخواهد داشت.
۴-۹ کنترل دقیق و فراگیر در رابطه با مرخصی ها و رفت و آمدهای شهری کارکنان وظیفه در مناسق آلوده به مواد مخدر و جرایم شایع دیگر.
۱۰- اوقات فراغت
۱-۱۰ تاسیس و توسعه کتابخانه، نوار خانه و اتاقهای تماشای تلویزیون در پادگان ها جهت استفاده سربازان.
۲-۱۰ یرگزاری متناوب مسابقات فرهنگی، مذهبی و ورزشی جهت ایجاد و تقویت روحیه رقابت سالم در میان سربازان
۳-۱۰ ایجاد روش نظامند جهت شرکت کارکنان وظیفه و پایور در مراسم نماز،دعا،سینما،تئاتر،و سالن های ورزشی و ارتقا مهارت های فکری و عملی سربازان، متناسب با علاقه و استعداد آنان.
بی تردید پس از آسیب شناسی و سبب شناسی ارتکاب جرایم نظامی و انتظامی،یکی از مهمترین عوامل پیشگیری از وقوع آنها زمینه یابی موثر عملیاتی و بستر سازی اجرای یافته های تحقیق در نیروهای مسلح است.راهکارهایی که در این پژوهش در ده حوزه مهم بدان اشاره گردید در پنج محور اساسی قابل اجراست :
محور اول : ایجاد توجه، بدان راهکارهایی اشاره دارد که همه مخاطبان نسبت به آن آگاه هستند لیکن در مرحله عمل، اجرا و اعمال آنها مورد غفت واقع میشود و توجه کافی به آنها مبذول نمی گردد.توجه نمودن متصدیان
مربوط به اینگونه راهکارها از طریق جلسات و توزیع جزوات و سایر طرق، اجرای عملی این دسته از راهکارها تلقی میشود.
محور دوم : ایجاد شناخت، به راهکارهایی اشاره دارد که برخی از مخاطبان با وجود توجه به حوزه مسئولیت خود، نسبت به آنها شناخت و آشنایی کامل و کافی ندارند بنابراین شناخت یک راهکار و آگاهی از میزان اثربخشی آن در حوزه مسئولیت افراد، در واقع میتواند نوعی اجرای راهکار باشد.برگزاری کلاسهای مستمر آگاه سازی در این خصوص یک راه حل مناسب و کارآمد خواهد بود.
محور سوم : اجرای مرحله ای، این مهم باعث میشود علاوه بر ایجاد بستر مناسب جرم زدایی در نیروهای مسلح، عرصه برای اصلاح و بانویسی راهکارهای ناکارآمد باز باشد.
محور چهارم : اصلاح شکلی و ماهوی برخی قوانین، مقررات و آیین نامه های مرتبط با نیروهای مسلخ.
محور پنجم : اجرای کلان، سراسری و سازمان یافته راهکارها
بدیهی است برای اجرای چنین راهکارهای پیشگیرانه ای که به لحاظ پیچیدگی های خاص و ماهیت کارها منجر به تغییرات فراوان و فراگیر در نیروهای مسلح می گردد ابتدا لازم است بستر شکلی آن ایجاد گردد که با طرح موضوع (پیشگیری از وقوع جرم) و ارائه راهکارهای متنوع در (شورای عالی سیاست گذاری در نیروها) مستقر در ستاد کل نیروهای مسلح و تشکیل کمیته های عالی صیانت و پیشگیری از وقوع جرم در ارتش، سپاه،ناجا و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح،زمینه مناسب آن فراهم شده است.لیکن اجرای چنین راهکارهایی نیاز به سازوکار خاص،طی نمودن مسیرهای مختلف و بذل توجه مقامات ارشد و تصمیم گیری های دقیق دارد که خوشبختانه تا کنون چندین راهکار با گذر از این مسیر،در حال اجرا شدن است.
پیشگیری از وقوع جرم سربازی در نیروهای مسلح
سربازی به عنوان یک وظیفه عمومی در کشورهای مختلف دنیا در اشکال مختلف وجود دارد.افزایش میانگین سن برخی کشورها و پیری جمعیت و همچنین تجهیزات محورشدن برخی کشورها سبب شده است که این افراد به رویکرد تخصصی شدن سربازان باز گردند در حالی که در ایران رویکرد دفاع مردم پایه غالب است.نیروهای مسلح آماده، عامل بازدارنده برای عدم تحقق تهدیدات دشمنان هستند واگر نیروهای مسلح آماده نباشند تهدیدات دشمنان به وقوع می‌پیوندد.
تقدس این خدمت باید همواره مورد توجه قرار گیرد که متأسفانه تقدس خدمت سربازی کمرنگ شده است.وظیفه دفاع، یک وظیفه ضروری است،آمادگی سربازان در مواقع حساس مانع از وقوع حوادث می‌شود و این آمادگی سربازان اجازه عملی شدن تهدیدات را به دشمنان نخواهد داد.سربازان کار بزرگی انجام می‌دهند چرا که عاملی برای عملی نشدن تهدیدات هستند.در حال حاضر مردم تصور می‌کنند دوران سربازی دوران علافی است و اوج جوانی یک فرد را از او می‌گیرد، درحالی این نگرش باید تغییر کند.دقت صیانت و مراقبت در نیروهای مسلح امری مهم است، به علت ضعف امکانات بخشی از نیروها به درستی نگهداری و مراقبت نمی‌شود و نظارت و کنترل نیروها در عصر هنگام با قدرت و قوام نیست و باید این کنترل ۲۴ ساعته استمرار یابد.

• • برای پرکردن اوقات فراغت سربازان ‌باید چاره‌ای اندیشید

عدم مهارت آموزی یکی از آفت‌های دوران سربازی است، در برخی موارد دیده می‌شود افرادی که مهارت خاصی دارند وارد سربازی شده اما از این مهارت استفاده نمی‌شود و این جوان فرصت‌های مهارتی خود را از دست می دهد و این درحالی است که نباید این اتفاق رخ دهد بلکه باید سربازان مهارت و حرفه در دوران سربازی بیاموزند. برخی از سربازان در مشاغلی همچون آبدارچی و جاروکش و آشپز به کار گمارده می‌شوند که ناراضی هستند. البته نباید این مشاغل به عنوان حرفه سرباز مورد توجه قرار گیرد.مشکلاتی همچون عدم روانخوانی قرآن از سوی سربازان و ندانستن اصول اولیه احکام از سوی برخی از سربازان یک بحران و ضعف نظام و آموزش و پرورش است.
برای پر کردن اوقات فراغت سربازان ‌باید چاره‌ای اندیشید.منبع اعتباری تخصیص داده شده به سربازان و وضیعت نامناسب پوشاک و کفش سربازان ضعیف است برای سربازان حقوق ماهانه ۶۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است که به صورت میانگین هر سرباز روزانه دو هزار تومان دریافت می‌کند. این درحالی است که با دو هزار تومان می‌توان یک وعده صبحانه میل کرد و چطور می‌توان از سرباز توقع داشت با این مبلغ سه وعده را سپری کند.ایجاد شناسنامه سلامت برای همه سربازان نیازمند اعتبارات است و چون این مهم محقق نشده بسیاری از معاینات چشمی بوده و متکی بر معاینات تخصصی نیست.

• • به مشکلات مالی سربازان باید توجه شود

افراد هنگام ورود به سربازی تصور می‌کنند وارد جهنم یا وارد اتاق عملی شدند که ورود به آن اجتناب ناپذیر است، افراد نباید فکر کنند که با ورود به سربازی حقوقشان مصادره می‌شود.‌سربازی مساوی با بیگاری نیست و جای سوال است سربازنی که باید دوسال از عمر خود را در وظیفه‌عمومی بگذرانند آیا باید پول و هزینه رفت و آمد خود را بدهند.‌این وضعیت به مرور بهتر شده است و انشا‌ءالله با سرعت ادامه خواهد یافت.در آستانه بودجه‌ریزی قرار داریم و انتظار می‌رود دولت و نمایندگان مجلس در این مورد چاره‌ای بیاندیشند.

• • فروش سربازی نوعی تحقیر سربازان است

در حال حاضر با جوان‌هایی روبرو هستیم که نان ندارند اما به دنبال لباس‌های مارک‌دار هستند و نمی‌توان لباس‌های را که در شان این افراد نیست به آنان بدهیم.فروش سربازی نوعی تحقیر سربازان است، چرا که پول به ابزاری برای فرار از دوران سربازی بدل شده است.تحقیر و بی‌تفاوت بودن نسبت به سرنوشت فرد و خانواده‌اش نباید صورت گیرد. همواره در برخورد با سربازان بحث تنبیهی مطرح است در حالی که باید امتیازات ویژه به سربازان منضبط داده شود.نباید به سرباز به عنوان موجودی نگاه کرد و بگوییم چشمش کور، دنده‌اش نرم و باید این دوران را بگذراند.اگر مسئولان به عنوان یک پدر یا برادر به سربازان نگاه کنند بسیاری از مشکلات مرتفع خواهد شد.
ارائه پیشنهادهای سازمان قضایی برای پیشگیری از وقوع جرم در نیروها مسلح
پنج پیشنهاد سازمان قضایی در زمینه پیشگیری از وقوع جرم برای تصویب به شورای عالی سیاستگذاری نیروهای مسلح ارائه شده است.
انجام تست شخصیت پایوران و سربازان وظیفه در ابتدای خدمت، نهادینه کردن تشکیل مراکز مشاوره روحی و روانی در یگان ها، همگانی کردن ورزش در نیروهای مسلح، ایجاد سامانه نظارت و کنترل اجرای راهکارهای پیشگیری از وقوع جرم و تهیه دستورالعمل جلب و دستگیری سربازان فراری، پنج پیشنهاد مهم این سازمان در زمینه پیشگیری از وقوع جرم است.این پنج راهکار مهم، حاصل تحقیقات و پژوهش های چندین ساله سازمان قضایی نیروهای مسلح بوده که در جلسه اخیر شورای عالی سیاستگذاری نیروهای مسلح مطرح شده است.بخشی از مشکلات و حوادث ناگوار در نیروهای مسلح را افراد دچار اختلال روحی و روانی بوجود می آورند که با بهره گرفتن از این ابزار می توانیم اشخاصی را که قابلیت خدمت در نیروهای مسلح ندارند در همان ابتدا شناسایی نماییم.نیروها در ابتدای ورود به خدمت مورد آزمایش های مختلف جسمی قرار می گیرند اما آزمایش های روحی و روانی مهمتر است.
یکی از اثرات مثبت تست شخصیت را بکارگیری افراد در فعالیت هایی منطبق با روحیات آنان است، این تست صرفاً به منظور معاف کردن سربازان مشکل دار نیست بلکه برای ما روشن می‌سازد که نیرو دارای چه ظرفیتی است و در کجا بهتر می‌توانیم از او استفاده کنیم.برهمین اساس هر سرباز یا پایوری را نباید اسلحه در دستش بگذاریم تا خدای نکرده فجایعی ببار آورد.
تشکیل این مراکز حلقه مکمل تست شخصیت است، البته کم و بیش در یگان ها وجود دارد ولی نهادینه نشده است. این مراکز با تخصص های لازم می بایست در پادگان ها تشکیل شود.
هرچند اقدامات مختلفی در این زمینه صورت گرفته لیکن بنابه نظر اکثر فرماندهان کافی نیست و نیروها به لحاظ آمادگی جسمی و روحی باید در سطح بالاتری باشند چون ورزش از بروز مشکلات جسمی،روحی و بسیاری از انحرافات جلوگیری می کند.در تحقیقات و پژوهش هایی که سازمان قضایی نیروهای مسلح با کمک فرماندهان در باب پیشگیری از وقوع جرم انجام داده، تاکنون ۹۵ راهکار ارائه شده و چند مصوبه نیز شورایعالی سیاستگذاری داشته است که با این سامانه می توان ارزیابی کرد که تاکنون کدام یگان این راهکارها را به مرحله اجرا گذاشته و کدام یک بهتر عمل کرده است.
بر اساس قوانین، یگان، دژبان و نیروی انتظامی برای جلب و دستگیری سربازان فراری، وظایفی دارند که این مهم در حال حاضر به طور کامل اجرا نمی شود و تنها به گزارش فرار به دادسرای نظامی اکتفا می شود. براساس این دستورالعمل، دستگاه های مسئول موظف به جلب و دستگیری سربازان فراری هستند.نکته جدیدی که در این باب مطرح شده کنترل فرآیندها به جای کنترل افراد است.یعنی کارکنان را در فرآیندها مشارکت دهیم و کار خوب را از مجموعه آنان بخواهیم.
مدلی که در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ارائه شده، مدیریت رحمانی است که بر اساس آن بالاترین مدیر، خداوند است و پیامبران و اولیاء الهی تحت تدبیر خداوند مدیریت می کنند و ما باید از آنان الگو بگیریم چون خللی در مدیریت آنان وجود ندارد.نظارت آینده نگر مطلوبترین نوع نظارت است چون از آسیب های احتمالی جلوگیری می کند و صدمه کمتری به افراد و تشکیلات می زند.
کارکرد های پلیس اجتماع محور در پیشگیری از جرم^[۵۲]
پلیس اجتماع‌محور در واقع همکاری مشترک بین پلیس و جامعه برای حل و مقابله با مشکلات جامعه است، در این رویکرد پلیس دیگر تنها نگهبان امنیت و قانون نخواهد بود، بلکه در بین اعضای جامعه نیز حضور فعالی خواهد داشت.
در نگاه پلیس اجتماع محور، ماموران در ماشین‌های گشت و دور از دسترس، تبدیل به عناصری از جامعه می‌شوند. از سوی دیگر اعضای جامعه نیز از انفعال سابق فاصله گرفته و به شکل فعال در ارتقای امنیت و کیفیت محله مشارکت می‌کنند. بنابراین، پلیس اجتماع‌محور می‌کوشد با تغییر رفتار مردم و سازمان‌های پلیس و ایجاد نوعی تعامل دو طرفه در این بین، به اهداف پیشگیری و کنترل جرایم نایل آید.
استراتژی‌های پلیس اجتماع محور متعدد است و ارتباط تنگاتنگی با جامعه مذکور و فرهنگ حاکم بر آن دارد، اما مهم ترین اصل در آن، بر قراری حسن‌نیت بین پلیس و اجتماع است، به نحوی که دیوار بی‌اعتمادی و دوری معمول بین مردم و پلیس، به عنوان یک نهاد نگاهبان از بین می‌رود. روندی که ممکن است در برخی اجتماعات نیازمند صرف زمان بسیار باشد.
برای این امر، می‌توان از دوایر مخصوص پلیس اجتماع محور بهره برد. کادری آموزش دیده که می‌داند نحوه تعامل با مردم عادی و برقراری ارتباط نزدیک با آنان چگونه است و از تحمل و حوصله دو چندان نسبت به سایر نیروهای پلیس برخوردار و با دغدغه‌های معمول جامعه آشناست.وظیفه اصلی و کلیدی این قشر آموزش دیده برقراری ارتباط بین محله و پلیس است.
در پلیس اجتماع محور، جامعه بایستی به اندازه کافی کوچک و علاوه بر آن دارای مرز مشخص جعرافیایی باشد. علاوه بر آنچه گفته شد، لازم است که اعضای آن دارای وابستگی مشترک به یک فرهنگ یا عرصه جغرافیایی باشند تا بتوان به آن اجتماع گفت.
امروزه صنعتی شدن و پدیدار گشتن شهرها و اجتماعات مدرن، بسیاری از کارکردها و ارتباطات سنتی درون اجتماعی را کمرنگ کرده است، به نحوی که اثر گذاری نهادهای خانواده، اماکن مذهبی و…به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و از این رو امکان نظارت و ایجاد ارزش‌های مشترک را مانند سابق ممکن نمی‌سازد. پلیس اجتماع محور می‌کوشد تا با دوباره احیا سازی این نهادها، حضور آنان را در جامعه موثرتر سازد. به علاوه از دیگر نهادهای جدید و تاثیر گذار نیز غافل نمی‌شود و آنان را نیز برای کمک به رفع مشکلات سازماندهی می‌کند. بنابراین پلیس می‌کوشد که جامعه‌ای متکی بر خود بسازد که در این راه، فعالیت مشترک مقامات محلی، مردم، تجار، آژانس‌های عمومی‌ و خصوصی، ساکنان، اماکن مذهبی، مدارس و بیمارستان‌ها نقش به سزایی دارند.