A
B
D
C
۹-۳-کاشت ریزنمونه
همه ریزنمونهها در محیط کشت پایه MS شامل ۳ درصد ساکارز، ۸/۰ درصد آگار و ۰۱/۰ درصد ویتامین و غلظتهای مختلف تنظیمکننده های رشد، کشت شدند. ریزنمونههای گره و نوک شاخه به صورت عمودی و ریزنمونههای هیپوکوتیل و کوتیلدون به صورت افقی در محیط کشت قرار گرفتند. همه ریزنمونهها هر سه هفته یکبار در همان محیط کشت اول، واکشت شدند. بعد از حدود ۹ هفته، تعداد جوانه القا شده در هر ریزنمونه و تعداد شاخه باززایی شده در هر ریزنمونه، شمارش شدند.
۱۰-۳- آزمایش۴: بررسی اثر غلظت نمک در محیط کشت پایه MS و تیمار هورمونی بر ریشهزایی شاخسارههای باززاشده مریمگلیکبیر
بعد از ۹ هفته، شاخسارههای ۴-۳ سانتیمتری باززایی شده از هر ریزنمونه به دقت خارج شده و در محیط MS حاوی BAP (Mµ ۴/۴) استقرار یافتند. بعد از یک هفته به محیط پایه MS و MS½ تکمیل شده با غلظت های مختلف (۵/۰ و۱ میلیگرم در لیتر) IAA و IBA و محیط بدون هورمون (شاهد) منتقل شدند. IBA قبل از اتوکلاو و IAA بعد از اتوکلاو به محیط کشت اضافه گردید. شیشهها در اتاق رشد دردمای ˚C2 ± ۲۴ و دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی نگهداری شدند. بعد از حدود ۴ هفته، گیاهچههای ریشهدار شده از محیط جدا شده و تعداد ریشه های هر گیاهچه، شمارش شده و طول ریشه ها اندازه گرفته شد. ریشه های گیاهچهها با دقت با آب مقطر استریل برای زدوده شدن آگار، شسته شده و گیاهچهها برای سازگاری با شرایط بیرون، به گلدانهای پلاستیکی محتوی ترکیب پیت و پرلیت به نسبت (۳ به ۱) مرطوب شده با محلولMS ½ ، منتقل شدند. برای حفظ رطوبت نسبی، گلدان ها در جعبه پلاستیکی شفاف قرارگرفته و در اتاق رشد نگهداری شدند. بعد از ۱۰ روز، درپوش جعبه پلاستیکی به تدریج باز و گیاهچههای سازگار شده نهایتاً به گلخانه منتقل شدند.
A
B
D
C
۱۱-۳- صفات مورد ارزیابی
صفاتی که در مورد هر تیمار، اندازه گیری و ثبت شدند، عبارت بودند از:
آزمایش جوانه زنی
درصد جوانه زنی بذور که با بهره گرفتن از فرمول زیر بدست آمد.
Gp = 100 (NG / NT)
Gp: درصد جوانهزنی
NG: مقدار بذر جوانه زده
NT: تعداد کل بذرها
سرعت جوانه زنی بذور که با بهره گرفتن از فرمول زیر بدست آمد.
Rs =
Rs: سرعت جوانهزنی
Si: تعداد بذر جوانهزده در هر ریزنمونه
Di: عدد روزهای شمارش
آزمایش باززایی
میانگین تعداد جوانه القا شده در هر ریزنمونه
میانگین تعداد شاخه باززایی شده
آزمایش ریشه زایی
میانگین تعداد ریشه
میانگین طول ریشه
۱۲-۳- طرح آزمایشی و تجزیه آماری داده ها
آزمایش جوانه زنی بر پایه طرح کاملاً تصادفی با ۳ تکرار طراحی گردید و آزمایشات بررسی اثر نوع ریزنمونه و اثر نوع هورمون بر القای جوانه و باززایی شاخه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام گردید. آزمایش ریشهزایی نیز به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام پذیرفت. آزمایش باززایی با ۴ تکرار در هر تیمار و ۴ ریزنمونه در هر تکرار و آزمایشات ریشه زایی با ۳ تکرار در هر تیمار و ۵ ریزنمونه در هر تکرار انجام گرفت . آنالیز آماری داده ها با بهره گرفتن از نرم افزار SAS 9.1 و مقایسه میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن[۲۳] و نیز با بهره گرفتن از نرم افزارMSTATC انجام شد. نمودارها نیز توسط نرم افزار Excel رسم شدند. داده ها با روش جذر گیری () نرمال شدند.
فصل چهارم
نتایج
۱-۴- آزمایش ۱: جوانه زنی
۱-۱-۴- اثر زمانهای مختلف ضدعفونی بر درصد و سرعت جوانهزنی
در این تحقیق تیمارهای مختلف جوانهزنی، اثرات معنیداری را بر درصد و سرعت جوانهزنی نشان دادند. نتایج نشان داد که زمانهای مختلف ضدعفونی با هیپوکلریت سدیم ۱ درصد اثرات معنیداری بر روی درصد جوانهزنی در سطح احتمال ۱ درصد داشته است. بیشترین درصد جوانهزنی (۳۶/۶۳ درصد) و سرعت جوانهزنی (۷/۶) در ضدعفونی به مدت ۵ دقیقه با غلظت ۱ درصد هیپوکلریت سدیم بدست آمد. کمترین درصد جوانهزنی (۵ درصد) و سرعت جوانهزنی (۲/۰) در زمان ضدعفونی ۱۵ دقیقه مشاهده شد. تفاوت معنیداری بین تیمارهای ۱۲ و ۱۵ دقیقه مشاهده نشد (نمودار۱-۴).
نمودار ۱-۴: اثر زمان های مختلف استریلیزاسیون بر سرعت و درصد جوانه زنی در بذور مریمگلیکبیر
۲-۱-۴- اثر محیطهای مختلف کشت بر درصد و سرعت جوانهزنی
مقایسه داده های حاصل از محیطهای مختلف جوانهزنی، تفاوت معنیداری را بین محیطهای WA، WFP و محیط MS در سطح احتمال ۱ درصد نشان داد. بیشترین درصد جوانهزنی(۳۶/۶۳ درصد) و سرعت جوانهزنی (۷/۶)، در محیط MS بدست آمد و کمترین درصد جوانهزنی (۵/۶ درصد) و سرعت جوانهزنی (۴/۰)، در محیط WFP مشاهده شد (جدول ۱-۴).
جدول ۱-۴: درصد و سرعت جوانهزنی بذور مریمگلیکبیر در محیطهای مختلف MS، WA وWFP.
| محیط کشت |
