۳- نرخ بازده سالانه سرمایه گذاری ،متناسب با پروژه تغییر مینماید و معمولا حدود ۲۰ درصد است و در چارچوب اقساط مساوی به شرکت سرمایه گذار ،باز پرداخت خواهد شد.
۴-پس از پایان دوره تاسیسات وتجهیزات کشور میزبان نخواهد داشت و صرفا به درخواست و مجوز کشور میزبان و به منظور آموزش پرسنل یا تعمیر تجهیزات ،میتواند به تاسیسات خودساخته وارد شود .
-پس از پایان دوره عملیات اجرایی پروژه ،راه اندازی تولید و شروع تولید ،کشورمیزبان ،کنترل عملیات راهبردی واحد را به عهده خواهد گرفت و مسئول تامین هزینه های جاری پروژه خواهد بود.
۶- سرمایه گذار خارجی دراین نوع قراردادها ،فاقد هرگونه سهم و مالکیت بر محصولات ویا منابع خواهد بود.
۷-این نوع قراردادها ،در میادینی که دارای ذخایر اثبات شده نفت و گاز هستید ،به  اجر ا می آیند ،لذا این قراردادها فاقد خطر پذیری اکتشاف هستند .علاوه بر آن ، خطر پذیری نوسان قیمت نیز به کشور میزبان منتقل میشود و کشور میزبان ،بازپرداخت اصل وسود سرمایه گذاری را تضمین نموده است .
۸-حاکمیت قوانین کشور میزبان برقرارداد و حکمیت.
۹-حاکمیت قوانین پولی و ارزی کشور میزبان بر مناسبات ارزی فی مابین.
۱۰-عدم ارائه ضمانت نامه بانکی یا دولتی به شرکت سرمایه گذار.
۱۱- تامین بالاترین ضریب برداشت با ملاحظات فنی و صیانت مخزن.
۱۲-انتقال فن آوری و آموزش نیروی انسانی مورد نیاز کشور میزبان.
۱۳- به حداکثر رساندن مشارکت در امکانات تولیدی،مهندسی و ساختمانهای داخلی۷۵
گفتار ۳- قراردادهای نفت و گاز در پایین دست ۷۶
قراردادهای نفت وگاز در بالادست مشتمل بر سه مرحله اکتشاف ،بهره برداری (استخراج)و گاها انتقال به بازارهای فروش میشود .این قراردادها به علت اینکه یک طرفش دولت نفتی صاحب مخزن و طرف دیگرش یک شرکت خارجی سرمایه داراست،ازحساسیت سیاسی بالایی برخوردار است بطوریکه اغراق نیست اگر بگوییم که پارامترهای اقتصادی در درجه دوم اهمیت قراردارد و اولویت اول اهمیت مربور به ماهیت و تابعیت مالکین شرکت سرمایه گذار و نوع قرارداد منعقده وشرایط مندرج در آن میباشد .اغراق نیست اگربگوییم که قرارداد های بالادست ،بیشتر از اینکه حقوقی باشند ،سیاسی هستند.
لیکن پس از اینکه نفت توسط تولید کننده ها بازار اولیه ۷۷استخراج ،استانداردهای وبسته بندی گردیدو آماده مصرف توسط مصرف کنندگان خصوصی گردید ،وارد بازار ثانویه ۷۸شده و واسطه های ودلالان برای مصارف پالایشگاهها و شرکتهای خصوصی ،آنرا میخرند و با بازاریابی مجدد،آنرا یا به یک واسطه دیگر و یا به مصرف کننده نهایی می فروشند .این روش فروش نفت ،فروش نقدی تک محموله نقدی به چند گروه تک محموله ۷۹با قیمت ثابت ،تک محصوله با قیمت شناور ،تک محموله با دیفرانسیل ثابت و تک محموله با دیفرانسیل شناور تقسیم میشوند .دیفرانسیل میتواند نرخی ثابت یا متغیر ،حسب توافق طرفین باشد و بصورت نرخ روز منهای چند دلار تعریف میشود.

روش دیگر خرید و فروش نفت وگاز و فرآورده های نفتی در بازار های پایین دست ،روش قراردادهای مدت دار۸۰است .در معاملات مدت دار نفت خام ،بین فروشند ه و خریدار ،دوره قرارداد طولانی مدت زمانی مثلا ۶ ماهه تعیین شود که ظرف مدت ۳ ماه قابل تمدید یا انقضا خواهد بود .
روش دیگر خرید وفروش نفت و گاز و فرآورده های نفتی در بازارها ی ثانویه ،معاملات مزایده ای ۸۱میباشند .دراین معاملات ،قیمت فروش ،به بالاترین قیمت پیشنهادی براساس ساز و کار مزایده تعیین شود این روش میتواند مناسبترین روش برای اجتناب ازفساد مالی ۸۲است .دراین روش ،خریداران به بورسهای نفت مراجعه میکنند و کالاهای موردنیاز خود راطی قراردادهای استاندارد و به قیمت واقعی خریداری میکنند .منتقدان مخالف ورود کشور های تولید کننده به این نوع معاملات هستند چرا که معتقدند بازار به مکانیز م مناقصه و مزایده واکنش سریع نشان میدهد و قیمتها به شدت افزایش میابد .کشورهای نظیر تایوان ،هند،فیلیپین،اروگوئه و ویتنام در مقاطع زمانی سه ماهه و ماهانه ،بااستفاده از سازوکار مناقصه و مزایده ،وارد معاملات نفتی میشوند .علیرغم منع قانونی صریح دولت از انجام این معاملات ۸۳ایران هنوز از این سازوکار استفاده ننموده است ۸۴.شاید بتوان تلاش ایران برای ایجادذبورس نفت ایران در جزیره کیش را ، تلاشی برنامه ریز ی شده برای استفاده ازاین سازوکار ،کارآمد ،تلقی نمود.
در پایین دست برای خرید وفروش نفت خام و گاز طبیعی و فرآورده ها چندین نوع بازار استفاده میشود که مهمترین آنها در زیر بررسی میشود.
بند ۱- بازارکالایی۸۵
به این بازار ،بازار فیزیکال یا فیزیکی۸۶نیز گفته میشود .دراین بازار معاملات دوجانبه  بود ه وبر اساس مذاکرات قراردادی فی مابین ،توافقات حاصل میشود .این بازار ،جائیست ک مواد خام یا محصولات اولیه مبادله میشوند این کالاهای خام در قالب تبادلهای کالایی ۸۷و از طریق خرید و فروش با قراردادهای استاندارد شده ۸۸،مبادله میشوند دراین بازار ،تجارت ، هم بصورت تجارت مستقیم فیزیکی۸۹ و هم بصورت تجارت ابزارهای مشتقه مالی۹۰انجام میشود .مابین سالهای ۲۰۰۸ و ۲۰۱۰ ارزش مبادلات بازار کالایی بادوبرابرشدن ،به ۳۵۰ میلیون دلاررسید اکثر معاملات این بازار مربوط به فلزات گرانبها و حاملهای انرژی میباشد .دراین بازار ،معاملات تک محموله ای (نقدی)یا سلف کمتر انجام میشودوبیشتر از قراردادهای آتی۹۱استفاده میشودو طرفین فقط در رابطه با قیمت کالا با یکدیگر مذاکره میکنند .
باتوجه به انجام زیرساختهای لازم در سال ۲۰۰۳ دراین بازار ،زمینه لازم برای انجام معاملات الکترونیکی این بازار از طریق اینترنت و فضای مجازی فراهم شده است .۹۲
بند ۲-بازار معاملات آتی ۹۳
به این بازارها ،مرکز تبادل معاملات آتی ۹۴نیز میگویند .این بازار مکانی است که در آن خرید و فروش قراردادهای آتی استاندارد ،انجام میشود .قراردادهای آتی قراردادهایی هستند که خریدار ،یک مقدار مشخص از یک کالا را بایک قیمت مشخص ،تحت شرایط تحویل مشخص و در زمانی مشخص در آینده خرید میکند .این بازارها در طبقه ابزارهای مشتقه مالی ،دسته بندی میشوند .یکی از مشخصه های این بازار این است که مبادلات این بازار بدون شناخت خرید و فروشنده بطورمستقیم ، و ازطریق پایاپای ۹۵انجام میشود.
الف)کلیه بورسهای کالا
کلیه بورسها در سراسر جهان دراین مدل بازار ،دسته بندی میشوند.
از جمله معتبر ترین بورسهای کالای دنیا میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
۱-بورس تجاری شیکاگو (CME)با ۱۷۰ سال سابقه
۲-بورس فلزات لندن (LME)با ۱۳۰ سال سابقه
۳-بورس کالای نیویورک (NYMEX)
۴-بورس کالای توکیو(TOCOM)
۵-بورس کالای شانگهای (SHFE)
۶-بورس کالای هند(MCX)
بورسهای نفت نیز ،نوعی از بورسهای کالا میباشند بطور کلی ۴بورس نفت دردنیا فعال هستند که عبارتند از :
۱-بورس نفت لندن
۲-بورس نقت نیویورک
۳-بورس نفت سنگاپور
۴-بورس نفت ایران
الف-بورس نفت ایران
بورس نفت ایران در سال ۸۸ درمنطقه آزاد کیش تاسیس شده است وآخرین دستورالعمل اجرایی آن در آذر ۱۳۹۰ ابلاغ شده است .پس از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران،سیاست فروش نفت ایران از جذب حداکثری آرامش و ثبات در فروش ازطریق جذب مشتریان معتبر و ثابت و طوایل المدت ،تغییر نمود .و بورس نفت باهدف پیشبرد این راهکار استراتژیک و تسهیل درفروش نقت ایران و حذف دلار آمریکا
ازمعاملات نفتی ایران و جایگزینی واحد پول ملی خریدار یا فروشنده بجای دلار آمریکا تاسیس شد.
تفاوت بنیادین بورس نفت ایران بادیگر بورسهای نفت دراین است که بور س نفت ایران در یک کشور تولیدکننده نفت واقع شده است درحالیکه بورسهای دیگر در کشورهای مصرف کننده نفت قراردارند ،جائیکه قیمت فروش نفت ،توسط همین کشورها تعیین میشود.
علاوه براینکه ،بزرگترین چالش فراروی بورس نفت ایران ،یک مشکل ساختای است وآن اینست که در بورسهای نفت ، معمولا قراردادهای استاندارد برای زمان و مقصد مشخص ،معامله میشود.
بعلت تحریمهای غرب علیه جمهوری اسلامی ایران برخی از کشورهای مصرف کننده مجاز به معاملات نفتی با ایران نیستند و نمی تواند نفت از مبدا ایران به مقصد کشورهای مصرف کننده ،آزادانه حمل شود و این مورد ،مغایرت ساختاری،باقراردادهای مورد معامله در بورسهای نفت دارد .

بطور کلی ،بر طبق ضوابط بورس کالای ایران ،معاملات بورس ازطریق مراجعه حضوری به تمامی دادوستد ها در بورس کالای ایران ،درقالب قراردادهای استاندارد شده انجام میگیرد بطور کلی مدلهای قراردادی زیر برای معاملات کالا دربورس ایران قابل انجام است :
۱-قرارداد نقدی(Spot)