۱۱٫۱٫۲٫ استعدادیابی ماده هفتگانه دو و میدانی
عوامل و فاکتورهای تأثیر گذار بر دوها که ماده هفتگانه فقط شامل ٢٠٠، ۸٠٠ و١٠٠ متر مانع است، عبارتند از:
١-تواتر گام ٢- طول گام ٣- استقامت ۴- توان ۵- تکنیک دویدن ۶- نوع سیستم
١-تواتر گام: تعداد گامهای برداشته شده در یک زمان معین را گویند و معمولآ در دوهای ١٠٠، ٢٠٠، ۴٠٠، ۸٠٠ از اهمیت بسزایی برخوردار است تواتر گام با سرعت حرکت اندام ارتباط مستقیم و نیازمند توانایی مطلوب عصبی– عضلانی است.
٢- طول گام: بطور ساده عبارتند از مسافت پیموده در یک گام. با دامنه حرکتی مفصل در ارتباط بوده و نیازمند الا ستسیسته (برگشت به حالت اولیه) و انعطاف پذیری مطلوبی در عضلات، تاندونها و مفاصل است و در دوها از اهمیت شایانی برخوردار است طول گام هر کس از قد فرد بیشتر است.
٣- استقامت: توانایی ادامه دادن به فعالیت جسمانی یا مقاومت در برابر خستگی عضلانی است. استقامت را میتوان به دو گروه استقامت عضلانی و استقامت قلبی– تنفسی تقسیم کرد که هر دو نوع آن در تمامی دوها مورد نیاز میباشد. متخصصان علوم ورزشی اکسیژن مصرفی بیشتر(VO2MAX) را بهترین شاخص استقامت قلبی– تنفسی میدانند.
۴- توان: توان عضلانی به اعمال حداکثر نیرو در کوتاهترین زمان ممکن تعریف شده است بنابراین توان حرکت، جابه جایی جرم بدن در کوتاه ترین زمان ممکن است.
۵- تکنیک: با هماهنگی عصبی–عضلانی ورزشکار و تعمیم برنامه حرکتی فرد در ار تباط است.
۶- نوع سیستم: سیستمهای مختلفی در دوها وجود دارد که شامل سه سسیتم هوازی، بی هوازی و فسفاژن است و با توجه به مسافتهای مختلف این سیستمها تغییر می کند(شکل ۲-۱).
شکل ۱٫۲: سیستمهای دو و میدانی
میدانی ها: گفتیم که به دو گروه پرشها و پرتابها تقسیم بندی میشوند.
پرشها: تمامی پرشها از ٣ مرحله دور خیز، از جاکندن یا تیک آف، پرواز و فرود تشکیل شده است که به صورت خلاصه به شرح این مراحل میپردازیم (ماده هفتگانه در این بخش فقط شامل پرش طول و ارتفاع است):
١- دور خیز: هدف از این مرحله رسیدن ورزشکار به حداکثر سرعت کنترل شده و قرار گرفتن در وضعیت مطلوب فیزیکی جهت انجام تیک آف است.
٢- از جا کندن یا تیک آف: هدف از آن حفظ حداکثر سرعت افقی بدست آمده در مرحله دور خیز و کسب حداکثر سرعت عمودی مورد نیاز در حین عمل تیک آف است.
٣- پرواز و فرود: مسیری که مرکز شکل در هوا در هنگام مرحله پرواز طی می کند یک مسیر سهمی شکل میباشد و از نظر بیو مکانیک با سرعت رهایی، زاویه رهایی، و ارتفاع رهایی در ار تباط است. هدف از پرش طول و سه گام کسب حداکثر مسافت افقی و در پرش ارتفاع و نیزه کسب حداکثر مسافت عمودی است
تصویر زیر ترتیب مراحل مختلف در تکنیک پرش ارتفاع (استرادل، فاسبوری) را نشان میدهد: (شکل ۲-۲)
شکل ۲٫۲: تکنیکهای پرش ارتفاع
تصویر زیر ترتیب مراحل مختلف در تکنیک پرش طول را نشان میدهد: (شکل ۳٫۲)
شکل ۳٫۲: تکنیک پرش طول
پرتاب ها:
پرتابها را میتوان به دو گروه پرتابهای سنگین (پر تاب وزنه و چکش) و پرتابهای سبک (دیسک و نیزه ) تقسیم بندی نمود. به غیر از این میتوان وزنه و نیزه را جزء پرتابهای خطی و نیزه و دیسک را در گروه پر تابهای چرخشی قرار داد که تمامی پرتابها نیازمند قدرت، سرعت وتکنیک بالایی هستند (ماده هفتگانه در این بخش فقط شامل پرتاب نیزه و وزنه است).
تصویر زیر ترتیب مراحل مختلف در تکنیک پرتاب نیزه، وزنه، دیسک و چکش را نشان میدهد:(شکل ۲-۴)
شکل ۴٫۲: تکنیکهای پرتاب
در تحقیق حاضر ما به استعدادیابی در ماده هفتگانه دو و میدانیبا توجه به توضیحات داده شده برای هفت ماده یعنی٢٠٠، ۸٠٠ و١٠٠ متر مانع، پرش طول و ارتفاع، پرتاب وزنه و دیسک بر اساس ویژگیهای بیومکانیک، آنتروپومتریک و آمادگی جسمانیمی پردازیم.
۲٫۲٫ پیشینهی تحقیق
بی شک مطالعه منابع علمی محققین گذشته و تحقیقات انجام شده پیشین به عنوان تجارب گذشتگان، چراغ راه تحقیقات علمی آینده است. لذا در این بخش از فصل تحقیقات و مطالعات انجام شده مرتبط با موضوع تحقیق آورده می شود.
۱٫۲٫۲٫ تحقیقات انجام شده
از آنجا که علم استعدادیابی در ایران یک علم نو پاست، پژوهشهای انجام شده در این زمینه انگشت شمار است. با توجه به این موضوع پژوهشهای انجام شده در این حیطه در زیر آورده شده است.
برخی از پژوهشگران نام برده زیر با بهره گرفتن از روش دلفی به شناسایی پارامترهای برجسته در ورزش مورد نظر پرداختند. در این روش، آنها پرسشنامههایی را در اختیار مربیان، ورزشکاران و صاحب نظران در ورزش مربوطه قرار دادند و با توجه به نتایج حاصله به معرفی پارامترهای برجسته در آن ورزش پرداختند. همچنین آنها به وسیله پرسشنامه به بررسی وضع موجود در استعدادیابی ورزشهای مربوطه نیز پرداختند.
هادوی در سال ۱۳۷۸ نیز به تحلیل منتخبی از روشهای استعدادیابی برای دوهای سرعتی و استقامتی در پسران جوان ( ۱۶-۱۲ ) پرداخت. با بهره گرفتن از روش دلفی، بر اساس تحلیل روشهای استعدادیابی نظرخواهی از مربیان ایران و اطلاعات دانش آموزان و قهرمانان، یک الگوی کاربردی استعدادیابی برای دوهای سرعتی و استقامتی در پسران جوان ارائه شد که دارای ویژگیهای زیر میباشد:
-
- پیوستگی روند اجرا از مرحله دبستان ۶ تا ۱۱ سال، مرحله راهنمایی ۱۲ تا ۱۶ سال تا مرحله قهرمانی ۱۴ تا ۲۰ سال حفظ شده است.
-
- عوامل مهم استعدادیابی دردوهای سرعتی و استقامتی در زمینه های پیکری، جسمانی-حرکتی و روانی در این تحقیق مورد برسی قرار گرفت.
-
- سن و مقطع شروع استعدادها و مرحله استعدادیابی از دبستان تا چایان مقطع راهنمایی بوده ومرحله آن شامل مرحله زیر بنایی دبستان، مرحله شناسایی راهنمایی ومرحله انتخاب قهرمانی بوده است.
-
- بکارگیری نتایج مسابقات قهرمانی آموزشگاهها و جوانان
-
- بکارگیری اطلاعات قهرمانان و دانش آموزان ایرانی
-
- بکارگیری آزمونهای میدانی بر اساس امکانات و محدودیتهای مدارس معمولی
عیدی علیجانی در سال ۱۳۸۱ به بررسی وضع موجود و تدوین شاخص های استعدادیابی در رشته دوومیدانی پرداخت. با بهره گرفتن از روش دلفی، در این پژوهش متغیرهایی مانند وضع موجود استعدادیابی در ایران و جهان، ضرورت وجود الگوی استعدادیابی در ایران، تعیین ملاکها و سن استعدادیابی و روش های استعدادیابی، مناسبترین نهاد استعدادیابی، مهمترین نهاد جذب کننده و پرورش دهند استعدادها و تعیین اولویت شاخص های مختلف ساختاری فیزیولوژیکی، روانی-اجتماعی، آمادگی جسمانی و تکنیکی در گروه رشته مختلف دو و میدانی ارزیابی شدو نتیجه گیری کلی به دین صورت بود که برای دست یابی ورودیهای مناسب به تیم ملی و دست یابی به نتایج بهتر و سریع تر، انجام استعدادیابی و پیروی از یک الگوی مناسب ضروری است. ولی در شرایط فعلی سادهترین و عملیترین روش استعدادیابی، اجرای مسابقات بیشتر و بر گزاری جشنوارههای ورزشی وانجام آزمونهای ساده میدانی میباشد.
خسرو ابراهیم و همکارانش در سال ۱۳۸۱ با تنظیم پرسشنامه به بررسی وضع موجود و تدوین شاخصهای استعدادیابی در رشته والیبال پرداختند. براساس نتایج بدست آمده یازده شاخص برتر از بین ۲۸ شاخص معرفی شده انتخاب شد که به ترتیب رتبه از بیشترین به کمترین عبارتند از: حس همکاری، قدرت تصمیمگیری، سرعت، مسئولیتپذیری، پرش درجا، دفاع، سرو، جرأت، چابکی و پرش آبشار. از نتایج این تحقیق همچنین مشاهده شد که شاخصهای روانشناختی در مجموع از بقیه شاخصها در فرایند استعدادیابی برای والیبال مهمترند. به علاوه به نظر مربیان شاخصهای ترکیب بدنی از اهمیت کمتری برخوردار است.
رضا قراخانلو در سال ۱۳۸۲ به بررسی وضع موجود و تدوین شاخصهای استعدادیابی در رشته فوتبال میدانی توسط پرسشنامه پرداخت. با بهره گرفتن از روش دلفی، برای بررسی وضع موجود استعداد یابی متغیرهایی چون نظام و سیستمهای استعدادیابی، مشخصات یک نظام استعدادیابی مطلوب برای ایران، تعیین نهادها یا سازمانهای مسئول استعداد یابی مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش تدوین شاخصهای استعدادیابی، برای رشته فوتبال، سن استعدادیابی آزمونها و اهمیت آنها در یک نظام استعدادیابی برای رشته فوتبال، سن استعدادیابی آزمونها و نرمهای استعدادیابی مورد بررسی قرار گرفتند. در پایانیک طرح یا نظام استعدادیابی مطلوب که منطبق با شرایط و امکانات کشور ایران بوده و قابلیت اجرایی داشته باشد، طراحی و پیشنهاد گردید. در این پژوهش از روشهای آمار توصیفی برای بررسی میزان تفاوت و ارتباط بین متغیرها استفاده شده است
احمد فرخی و همکاران در سال ۱۳۸۴ در یک طرح پژوهشی با تنظیم پرسشنامه و انجام یک آزمون میدانی به بررسی وضع موجود و تدوین شاخصهای استعدادیابی در رشته بدمینتون پرداخته اند. نتایج نشان داد که مناسبترین سن برای شروع این رشته ۱۲-۱۰ سالگی بوده و بهترین تیپ بدنی اکتومزومورف (بلند و عضلانی) است و آموزش و پرورش باید سهم عمده را در فرایند استعدادیابی بعهده داشته باشد. اما در قسمت شاخصها، نتایج مشترک بین نظرسنجی و فعالیت میدانی نشان داد که اگرچه محیط ساعد، محیط ساق پا، و عرض زانو از مهمترین عوامل پیکرسنجی مرتبط با عملکرد موفیت آمیز در این رشته هستند ولی محیط ساق پا پیشگوی معنیدار تمیز ورزشکاران است، در قابلیتهای حرکتی عامل استقامت قلبی- تنفسی نقش اساسی را دارد و مهمترین پیشگو میباشد، در ظرفیت روان شناختی دو عامل تمرکز و اعتماد به نفس نقش بسزایی داشت.
کائیدی در سال ۱۳۸۸ به مقایسه و بررسی رابطه بین هزینه انرژی با برخی اندازه های آنتروپومتری و بیومکانیک در افراد تمرین کرده وتمرین نکرده در سرعتهای مختلف دویدن پرداخت بدین منظور، ۳۶ نفر به شکل تصادفی از دنشجویان تربیت بدنی و غیر تربیت بدنی انتخاب شدند و نتایج حاکی از آن بود که به طور کلی میتوان چنین بیان کرد که طول اندام تحتانی در سرعتهای پایین و در آزمونهای پله مؤثرتر است.
فاطمه امید علی در سال ۱۳۸۸ تحقیقی با هدف مطالعه ویژگیهای فیزیولوژیک و آنتروپومتریک دختران والیبالیست نوجوان ایران وارائه الگو فیزیولوژیک و آنتروپومتریک با بهره گرفتن از تحلیل پوششی داده ها [۱۱۳] انجام داد. برای این منظور۱۷۲ دختر والیبالیست ایران (سن: ۵/۱±۳۴/۱۵سال)، منتخب استانهای کشور در مطالعه شرکت کردند. سپس متغیرهای فیزیولوژیک[ توان عضلات اندام تحتانی (پرش سارجنت)، سرعت (۲۰ متر سرعت)، چابکی (آزمون ۹×۴ متر)، انعطاف پذیری (آزمون کشش تنه به جلو و دامنه حرکتی مفصل شانه) قدرت عضلانی (دینامومتر دستی) و توان هوازی (آزمون ۲۰ متر شاتل ران) ]، و آنتروپومتریک [از جمله قد، وزن، طول دست، طول پا، دورشکم، دورباسن، شاخص توده بدنی و اسکین فولد سه نقطهای (سه سربازو، فوق خاصره، تحت کتفی)]، شرکت کنندگان اندازه گیری شد. با بهره گرفتن از روشهای آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) مقدار هر یک از شاخصها مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس از طریق روش ریاضی تحلیل پوششی داده ها الگوی ویژگیهای بدنی و فیزیولوژیک آنها تعیین شد. نتایج به دست آمده به صورت میانگین و انحراف استاندارد برای فاکتورهای مختلف از قبیل:توان هوازی (۸۷ /۴ ± ۳۵/۳۴میلی لیتر/کیلوگرم/دقیقه)، انعطاف پذیری (۶۰/۷ ± ۴۰/۳۸سانتی متر)، قدرت پنجه دست (۷۱/۲۶± ۴۴/۴۱کیلوگرم)، چابکی (۶۹/۰±۱۱/۱۰ثانیه)، ۲۰ متر سرعت ( ۰۲۷/۰ ± ۵۴/۳ثانیه)، توان پایین تنه ( ۳۹/۵ ± ۳۸/۳۴سانتی متر)، مجموع چربی سه نقطه (۹۵/۱۰ ± ۲۴/۳۶ میلی متر)، طول پا (۶۸/۶ ± ۶۱/۷۳سانتی متر)، قد(۶۳/۷ ±۹/۱۶۴سانتی متر)، وزن ( ۶/۸± ۱۶/۵۶کیلوگرم )، طول دست (۸۸/۴ ± ۴۷/۷۹سانتی متر)، درازونشست (۲۳/۱۰±۹۵/۴۰ )بود. نتایج تحقیق ویژگیهای فیزیولوژیک و آنتروپومتریک دختران نوجوان والیبالیست ایران را گزارش می کند و با توجه به الگوی ارائه شده، مربیان و متخصصان ورزش والیبال میتوانند جهت طراحی برنامههای تمرین و شناخت افراد مستعد از آن استفاده کنند.
شاهو حسینی در سال ۱۳۸۹به تدوین استراتژی استعدادیابی در ورزش قهرمانی کشورپرداخت. برای گردآوری اطلاعات از بررسی اسناد و مدارک، مطالعه ادبیات پیشینه، نظرسنجی و جلسات شورای راهبردی استفاده شد. در نظرسنجی از پرسشنامه های محقق ساخته استفاده شد. نمونه آماری تمام شمار و برابر جامعه آماری انتخاب و در نهایت تعداد ۲۴۵ پرسشنامه ارسالی واصل گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های توصیفی و آزمون استنباطی فریدمن و از ماتریسهای ارزیابی درونی و بیرونی و تحلیل SWOT استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد استعدادیابی در ورزش قهرمانی کشوردارای ۴ قوت، ۱۳ ضعف، ۴ فرصت و ۷ تهدید میباشد.
عابدی در سال ۱۳۹۰ به استعدادیابی در هندبال با تأکید بر پارامترهای بیومکانیکی، آنتروپومتریکی، فیزیولوژیکی و روانی پرداخت. جامعه آماری این تحقیق اعضای تیم ملی هندبال بود و یافتههای پژوهش نشان داد در هندبال پارامترهای بر جسته بیومکانیکی، آنتروپومتریکی، فیزیولوژیکی و روانی وجود دارد، این یافته ها شامل ویژگیهای زیر میباشد:.