- تا هفت روز و هفت شب فردی را بالای قبر می گذاشتند که قرآن تلاوت نماید.
- رسم بود بالای قبر اگر مرد بود دو خشت به حالت لوزی شکل بالا و پایین روی قبر میگذاشتند و اگر زن بود خشت ها را به صورت مربع می گذاشتند روز هفتم خشت بالا را با خشت پایینی عوض می کردند.
عزاداری ها
- مراسم عَلم بندان: روز پجم محرم مراسم علم بندان است در قدیم علم اژدر که علمی بزرگ و چند شاخه داشت در وسط حسینیه قرار داده و بقیه علم ها را در اطراف آن در زمین قرار میدادند در روز علم بند شربت به حاضرین می دادند و یک خانواده نسل به نسل علم بند بودند و بقیه همکاری می نمودند. در حال حاضر این برنامه با شور و شوق قدیم انجام نمی شود.
- مراسم عزاداری: اعتقادات مذهبی عمیقی که در جان و روح مردم رسوخ کرده در ایام های مختلف از جمله در ایام ماه مبارک رمضان و ماه محرم و صفر در عزاداری حضرت علی(ع) و سالار شهیدان امام حسین(ع) خودنمایی می کند. مردم زرند به سوگواری و عزاداری امام حسین(ع) اعتقاد و اهمیت ویژه ای قائل هستند. از روز اول محرم لباس سیاه به تن می کنند و هیات سینه زنی و زنجیر زنی به راه انداخته و به عزاداری و روضه خوانی می پردازند هر شب از حاضرین و عزاداران توسط بانیان خیر شام پذیرایی می شود از شب پنجم که روز آن علم بندان است هیات عباسی نیز با داشتن شمشیر به جمع عزاداران می پیوندند از شب تاسوعای حسینی که می گویند متعلق به ابوالفضل (ع) است، هیات عباسی کفن پوش می شود و در مراسم با کفن شرکت می کنند. این برنامه در شب عاشورا نیز با عزاداری هیات های مذهبی و روضه خوانی و مداحی انجام می گردد.
- از دیگر مراسم ها، مراسم هفته خوانی بود که مثلاً یک روز هفته را انتخاب می کردند و در ان روز خاص، روحانی یا شیخی را دعوت می کردند و یا اینکه به جای روحانی از افراد دیگر که اطلاعات مذهبی داشتند استفاده می کردند و مردم در جلسات می نشستند و از مطالب مذهبی و دینی آنها بهره مند می شدند.
برگزاری مراسم تعزیه خوانی و شبیه خوانی در ایام محرم
یکی از مراسماتی که از زمان های گذشته مرسوم بوده برگزاری مراسم تعزیه و شبیه خوانی و عزاداری برای سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین(ع) و یاران باوفایش بوده است که این مراسم هر سال خیلی بهتر و پر رونق تر از سال قبل برگزار می شود به این طریق که تعدادی از افراد را انتخاب و با دادن نقش مثلاً تعدادی بعنوان نقش امام حسین و یارانش حضرت ابوالفضل، علی اکبر، علی اصغر، امام سجاد، قاسم بن الحسن و حضرت زینب و دیگر بچه های امام حسین و تعدادی نیز در نقش دشمنان امام مثل یزید، عبیدالله بن زیاد، شمر، حر بن یزید ریاحی، و … ایفای نقش می کنند. و این مراسم از عصر تاسوعا در مکانی بعنوان شط فرات یا منطقه کربلاست که با نخل خرما و غیره و نهر آبی آماده شده است شروع می شود. ابتدا دشمن آب را بر روی امام حسین و یارانش می بندد تا اینکه در روز عاشورا که هیت های عزاداری و مردم از اطراف به این منطقه می آیند و با تشکیل دسته های سینه زنی و زنجیر زنی و یک گروهی نیز با پوشیدن لباس سفید (کفن پوش) و با داشتن یک شمشیر بعنوان دسته عباسی شروع به عزدادری و مرثیه خوانی می کنند و این افراد نیز بعنوان تعزیه گرد در بین هیات عزاداری رفت و آمد می کنند و حتی افرادی که نقش شمر و یزید و دشمنان امام را دارند و با در دست داشتن چوب و شمشیر بعضی مواقع به عزاداران با چوب ضربه می زنند. تا اینکه در مکان اصلی که از قبل تعیین شده مراسم تعزیه و شبیه خوانی روز عاشورا برگزار می شود. بدین طریق که حضرت امام حسین و یارانش در یک طرف میدان و دشمنان نیز در طرف دیگر آماده اجرای نقش خود می شوند این مراسم عین اتفاقاتی که در روز عاشورا رخ داده است به ترتیب اجرا می شود. ابتدا شمر که بیشترین نقش را دارد شعرهایی را در وصف خود می خواند. مثلاً نه من شمرم نه اینجا کربلا باشد، کنم کاری که حسین بن علی از من رضا باشد. و بعد اولین شخص که به میدان می رود حربن یزید ریاحی همان شخصی که آب را بر روی امام حسین و یارانش بست ابتدا امام حسین حر را پند و اندرز می دهد تا اینکه حر پشیمان می شود و به امام حسین ایمان میاورد و از امام می خواهد که به او اجازه بدهد تا به میدان برود و با دشمن بجنگد و وقتی به میدان برمی گردد شمر و یارانش از دیدن چنین صحنه ای تعجب می کنند تا اینکه جنگ به سختی بین او و دشمنان صورت میگیرد تا اینکه عده زیادی از افراد دشمن را نابود می کند، سرانجام خود و پسرش نیز به شهادت می رسند این مراسم ادامه پیدا می کند تا اینکه عطش تشنگی بر امام و یارانش غلبه میکند. امام حسین علی اصغر شش ماهه اش را به میدان می آورد و به دشمن می گوید ای دشمن اگر به من رحم نمی کنید لااقل به این طفل رحم کنید و آب را آزاد کنید. اما یکی از یاران دشمن تیری را به گلوی علی اصغر امام حسین زده و او را به شهادت می رساند و این مراسم تعزیه به همین طور با روانه شدن هر یک از یاران امام حسین از جمله حضرت علی اکبر، قاسم ابن الحسن، ابوالفضل العباس، و جنگیدن آنها با دشمن و به هلاکت رساندن عده ای زیادی از افراد دشمن و به شهادت رسیدن خود ادامه پیدا می کند. سرانجام نوبت شخصی که نقش خود امام را ایفا میکند می رسد او ابتدا با بیان سخنان کوبنده علیه دشمن هر چه آنها را به دین و انسانیت دعوت می کند اما انگار آنها از نادانی و بی دینی بیدار نمی شوند. سرانجام جنگ بین امام و دشمن انجام می شود و امام تعداد زیادی از نفرات دشمن را نابود می کند تا اینکه امام به دست شمر به شهادت می رسد و سرآقا را ازبدن جدا و بالای نیزه می شود و بعد از اینکه امام به شهادت می رسد عزاداران و هیتهای عزاداری به واسطه عشق و ارادت به امام بدن را در تابوت گذاشته و بالای دست گرفته و در غم و ماتم امام به عزاداری و مرثیه خوانی می پردازند. و در این مراسم تعزیه شخصی نیز به عنوان شیر ایفای نقش می کند و از اول مراسم همراه تعزیه گردان هاست و این نقش برای نوجوانان و جوانان سوال برانگیز است که این نقش به چه عنوان است اما در هنگام اجرای هر یک از برنامه ها و این که یکی از یاران امام حسین به شهادت می رسد این شیر نقش محافظت از بدن شهدا را داشته است که حتی بارها نیز به دشمن حمله ور شده است این خود منظره ای جالب و به یادماندنی است و بعد از اتمام جنگ و شهادت امام و تعدادی از یارانش دشمن به خیمه ها حمله می کند و خیمه ها را به آتش می کشد و حضرت امام سجاد که بیمار بوده است و حضرت زینب و اطفال امام حسین را به اسارت می برند. و اجرای این مراسم تعزیه واقعه کربلا را پیش چشمان هر یک از شیعیان آن حضرت زنده می کند. و این مراسم تعزیه دوباره در روز اربعین با بستن قبرهایی در همین مکان برگزار می گردد که اولین زائر قبر جابر و عطیه هستند که بر سر قبر امام حسین نشسته اند ناگهان می بینند کاروانی از دور می آید و این کاروان کسی جز زینب(س) و امام سجاد(ع) و دیگر اسرا نبودند که بعد از چهل روز اسارت و در به دری به سر قبر عزیزانشان می آیند و وقتی به این مکان می رسند هر یک خود را روی قبری می اندازد و شروع به گریه و عزاداری می کنند و بدین ترتیب این مراسم تعزیه به پایان می رسد.
چشم زخم
برای رفع چشم زخم به افراد خانواده یک سر ناخن نمگ در دهانشان می گذارند یا مثلاً تخم مرغ را در درب بیرونی خانه می شکنند یا مثلاً وقتی فردی که به اصطلاح چشمانی شور وارد منزلشان می شود کاردی را بر روی فرش خانه یا روی زمین می کشند و اعتقاد دارند رد پایش بریده می شود بعضی اوقات آیهالکرسی و چهار قل را می خوانند یا بر روی در و دیوار نصب میکنند.
عقیقه
رسم و سنتی است که گوسفندی نر را برای سلامتی یک نفر به صورت نذر می کشند و فرد عقیقه شده و پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ او نباید از گوشت این گوسفند بخورند و استخوان های آن را بیرون نمی انداختند و آنها را در زیر خاک مدفون می کردند.
طبابت ها
- اگر دست یا پای کسی بریده یا زخم می شد روی چرم کفش قدیمی را می تراشیدند و روی زخم می ریختند (کفش بلغاری)
- اگر کسی گلو درد می شد یا لوزه هایش بزرگ می شد با ناخن آنها را بالا می کشیدند.
- برای درمان کسی که سم یا زهر می خورد شیر یا نخود کوبیده می دادند.
- برای دل درد عرق نعناع یا کلپوره می خوردند.
- اگر کسی زردی داشت لباس رنگی به تن او نمی پوشیدند.
- اگر دمل روی بدن می زد روی آن بادیون می ریختند و بادیون را با موادی مانند برگ درخت انگور، زیره، میتخم که با هم مخلوط می کردند خمیری درست می کردند و روی آن میگذاشتند تا عفونت آن کم شود.
- مالیدن پی و زردچوبه روی زخم بیمار که اعتقاد دارند زهر یا درد را از بین می برد.
- برای رفع سر درد مالیدن ویکس و دستمال بر سر بستن موثر است.
- برای رفع سر درد آبلیمو و دارچین را قاطی میکنند و بر روی پیشانی می مالند.
- برای گریه زیاد نوزادان کلپوره را دم می کنند و به انها می دهند.
گاه شناسی
نام ماه های یک سال قمری: ۱- محرم ۲- صفر ۳- ربیع الاول ۴- ربیع الثانی ۵- جمادی الاول، ۶- جمادی الثانی ۷- رجب ۸- شعبان ۹- رمضان ۱۰- شوال ۱۱- ذیقعده ۱۲- ذیحجه
نام دیگر ماه های سال: جمل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، سنبله، میزان، عقرب، قوس، جدی، دلو ، حوت
گیاهان دارویی معروف شهر زرند
شهر زرند دارای تنوع بسیار زیادی از گیاهان دارویی است مانند: کلپوره، بومادران، نعناع، گل محمدی، شاتره، آلاله، آویشن، زیره سیاه یا سبز، برگ درخت چنار، گل نسترن، بابونه، ختمی، میتخم (تخم شوید) کسرک، بهار نارنج، ترنجبین، انغوزه، بید کاسنی. در اینجا به مهمترین آنها که به وفور در این منطقه یافت می شود اشاره می کنیم:
ختمی marshmallow:
نام علمی: Althaea officinalis
نرم کننده سینه و برطرف کردن سرفه
ختمی از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است و به طور کلی روی تمام اعضای بدن مخصوصاً روده ها، ریه ها، معده، کلیه ها، و مثانه موثر است.
مردم شهر زرند از تمام قسمت های این گیاه استفاده طبی می کنند. خیسانده ریشه ختمی را در رفع اسهال خونی موثر می دانند دم کرده ریشه ختمی را ملین و برطرف کننده یبوست می دانند. دم کرده گل ختمی را در سرفه های خشک به کار می برند آنها معتقدند که ختمی گیاه مفید و بی ضرری است فقط زنان باردار و مادران شیرده باید از زیاده روی در مصرفشان پرهیز کنند و کسانی که سرد مزاج هستند ختمی را باید با عسل بخورند.
میتخم یا تخم شوید Dikll:
نام علمی: Aniethum graveolens
شوید گل های ریزی دارد که به رنگ زرد روشن است و با آن که شیرین نیستند ولی زنبور عسل آنها را دوست دارد. تخم شوید دارای سه درصد روغن می باشد. تخم شوید اثرات درمانی زیادی دارد از جمله به عنوان ضد تشنج، ضد درد، ضد نفخ شکم، ادرار آور و برای تقویت معده به کار می رود.
مردم شهر زرند از تخم شوید یا همان میتخم بسیار زیاد استفاده می کنند معتقدند که خواص فراوانی در درمان بسیاری از بیماری ها دارد. آنها به خانم های شیرده ای که شیر آنها کم است روزی چند بار دم کرده تخم شوید و یا آرد تخم شوید می دهند و می گویند که به طور معجزه آسایی شیرشان زیاد خواهد شد. شوید را در رفع سکسکه، رفع استفراغ و دل پیچه های کودکان موثر می دانند. از شوید برای دل درد در حیوانات نیز استفاده می کنند و دام داران قدیم به خوبی به این موضوع واقف بودند مثلاً برای گوسفند و بز کافی است که سی گرم تخم شوید به آنها داد تا نفخ و دل درد را ساکت کند.
کلپوره Sague
نام علمی officinale
کلپوره برگ های معطری دارد ولی طعم آن تند و کمی تلخ است گلهایش به رنگ آبی کمرنگ یا ارغوانی می باشد. مردم شهر زرند اعتقاد دارند که دم کرده آن باعث افزایش طول عمر می شود. اگر زن باردار هر روز کمی دم کرده آن را بنوشد، زایمان او راحت می شود، آنها برای معالجه یبوست ، صرع، سرماخوردگی، وبا، و فلج کلپوره را می جوشانند و آب دم کرده ان را به بیمار می دهند و برای گزیدگی ها هم تازه ان را می کوبند و به شکل ضماد در می آورند و روی زخم می گذارند.
بومادران
گیاه بومادران از زمان های بسیار قدیم به واسطه خواص درمانی اش از شهرت و اعتبار بالایی برخوردار بوده است بومادران گیاه بادوامی است که در سر تاسر فصل تابستان به وفور دیده میشود. مردم شهر زرند از بومادران در درمان بسیای از بیماری ها استفاده می کنند و بیشتر معتقد هستند که برای جلوگیری از خونریزی زخم ها مخصوصاً بند آوردن خون دماغ باید از ساییده برگهای این گیاه استفاده نمود. دیگر از کاربردهای درمانی این گیاه توسط اهالی این منطقه از بین بردن سرماخوردگیهای تب دار، تقویت قوای بدن، بهبود مفصل های روماتیسمی است.
پسته
دید کلی
بطور کلی انواع مختلف پسته را از حیث شکل ظاهری به دو دسته می توان تقسیم کرد. یکی بادامی و دیگری فندقی. در شکل بادامی طول پسته از عرض یا قطر آن خیلی زیادتر است در صورتی که در شکل فندقی تفاوت بین طول و قطر پسته خیلی کم است.
علاوه بر این در شکل بادامی فاصله دو لب داخلی پوست پسته خندان زیاد است در حالیکه در شکل فندقی کمتر است. در پستههای بادامی گاهی اتفاق می افتد که نوک باریک پسته کمی به شکل نوک خنجر خمیده باشد، این شکل پسته را خنجر نیز می نامند.
موطن اصلی و قدمت درخت پسته
درخت پسته معمولی و یا پسته ایرانی پیستا کیاورا (Pistacia vera) به شکل جنگلهای انبوه در شمال شرق ایران دیده می شود لذا می توان گفت که اصل این جور پسته از ایران است. درخت پسته از ایران به سایر نقاط مخصوصاً سواحل دریای مدیترانه در جنوب اروپا و شمال آفریقا رفته است.
مشخصات گیاه شناسی درخت پسته
درخت پسته گیاهی است دو پایه یعنی گلهای نر و ماده از یکدیگر و روی درخت مجزا قرار گرفته است. گل آذین درخت پسته بطور کلی خوشه ای است و در خوشه نر که گلها به یکدیگر فشرده و متراکم هستند، تعداد زیادتری گل مشاهده می شود تا در خوشه ماده که فاصله گلها از یکدیگر زیاد است و به همین علت این نوع گلها خوشه افشان و شلی تشکیل می دهند.
منابع تحقیقاتی برای پایان نامه : بررسی فرهنگ و ادبیات عامه شهر زرند۹۰- فایل ...