سواد رسانه ای

.۰۳۱

.۰۰۲

.۷۰۴

۱۹٫۳۷۳

.۰۰۰

همبستگی بین میزان سواد رسانه ای مخاطبان و روابط میان افراد متاثر از برنامه های ماهواره نشان داد که ، سواد رسانه ای با میزان بتای۷۰/۰ قدرت تبیین متغیر وابسته را دارد.بنابراین فرضیه پژوهش مورد تایید است.

فصل پنجم :

نتیجه گیری و پیشنهادها

مقدمه
تحقیق حاضر با عنوان «بررسی تاثیرمیزان سوادرسانه ای مخاطبان بر انتخاب سبک زندگی، متاثراز برنامه های شبکه های ماهوارهای (مطالعه موردی شبکه من وتو)» تلاشی بود در حد توان و بضاعت علمی یک دانشجو برای روشن نمودن تاثیر سواد رسانهای بر انتخاب سبک زندگی.
شاید بهترین تعریف از مفهوم سبک زندگی همین باشد که الگویی برای کنش و متمایز کننده مردم از یکدیگر است و موارد ی چون گذران اوقات فراغت، پوشش و مدیریت بدن، روابط میان فردی، نوع و شیوه غذاخوردن، کالاهای منزل و چیدمان آن، آداب و رسوم فردی و بسیار موثر است رسانه و بسیاری از مواردی دیگر را در بر میگیرد. رسانه یکی از مواردی است که باعث شکل گیری سبک زندگی می شود و در انتخاب شیوه زندگی فرد بسیار موثر است. رسانه ها به وسیله تبلیغات و برنامه هایی چون فیلم ها و سریال ها و سایر آیتم ها به ما می گویند چگونه بیندیشیم، بپوشیم ، بخوریم و زندگی کنیم. در این میان اگر فرد در مقابل هجمهی پیامهایی که در معرض آن قرار گرفته است مجهز به سلاح سواد رسانه ای نباشد با سبک زندگی مورد تبلیغ رسانه که شاید اصلا هیچیک از ابعاد آن درست انتخاب نشده اند روبه رو می شود. به جز مصرف گرایی و سایر مواردی که رسانه ها به دنبال آن هستند استقلال فکری و عملی از فرد گرفته می شود و تبعات بسیار بدی را چه لحاظ فردی بلکه اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به دنبال دارد.
بنابراین فرد با سطح سواد رسانه ای متفاوت، سبک زندگی متفاوتی را هم خواهد داشت و اگر به افراد در جامعه سواد رسانه ای آموزش داده شود نگاهشان به رسانه ها انتقادی خواهد بود و در معرض رسانه ها بی سلاح نخواهند بود و تاثیرپذیریشان کمتر و سنجیده تر خواهد بود بنابراین سبک زندگی گرفته شده از رسانه ها هم متفاوت خواهد بود.
با توجه منویات مقام معظم رهبری از سالیان گذشته در خصوص توجه به جنگ نرم، نفوذ بیگانگان و نشانه گرفتن فرهنگ و سبک زندگی جوانان و سایر آحاد ملت توجه هرچه بیشتر بر مسئله ی بررسی سبک زندگی افراد جامعه و هدایت به سمت سبک زندگی اسلامی _ایرانی که برگرفته از آیات قرآن کتابی، که برای همه اعصار و تمامی جوانب زندگی به عنوان راهنما و دستورعمل می باشد و فرهنگ غنی تشیع در قالب احادیث و سیره ائمه اطهار همچنین فرهنگ چندین هزارساله ی ایرانی است.
بنابراین بررسی و سنجش میزان تاثیر این مقوله بر نوع سبک زندگی انتخابی افراد می تواند در تصمیم سازی های کلان و استراتژی ها و برنامه های کشور بسیار حائز اهمیت باشد چرا که با درک میزان اهمیت موضوع گسترش آموزش سواد رسانه ای و تلاش برای ارتقا سطح سواد رسانه ای مردم کشور می توانیم در انتخاب سبک زندگی مناسب و مطابق با الگوی اسلامی _ ایرانی گام موثری در جهت داشتن ایرانی آباد و آزاد داشته برداریم.
این موضوع محقق را برآن داشت تا به این سوال پاسخ دهد که میزان سواد رسانه ای چقدر باعث می شود سبک زندگی که فرد انتخاب می کند تحت تاثیر رسانه ها نباشد.
در این تحقیق سعی ما بر آن بود تا بفهمیم میزان سواد رسانه ای چه تاثیری بر سبک زندگی انتخابی جامعه هدفمان دارد.
برای این منظور، همانطور که در فصلهای پیش آمد، به طرح نظری و عملی سؤالات تحقیق و متغیرها و مفاهیم مرتبط با آن پرداخته شد. سپس به گردآوری اطلاعات در مورد این مفاهیم و متغیرها، و تجزیه و تحلیل آنها پرداختیم و حال در این فصل برآنیم که خلاصهای از یافته های توصیفی و تبیینی تحقیق، به همراه نتیجهگیری و تشریح این یافتهها ارائه نماییم تا به یک جمعبندی کلی در مورد میزان تاثیر سواد رسانه ای در جامعۀ آماری مورد بحث برسیم و در پایان، با توجه به محدودیتهای تحقیق، پیشنهادات عملی (کاربردی) و علمی خود را در این راستا ارائه نماییم.

۵-۱خلاصه ونتیجهگیری از یافته های توصیفی

جامعۀ آماری این تحقیق را ۳۸۴ نفر از دانشجویان دختر و پسر مقطع کارشناسی دانشگاه فرهنگ و هنر علمی کاربردی شهر تهران تشکیل میدهند .
جامعۀ آماری که توصیف مختصری از ویژگیهای جمعیتشناختی آن ذکر شد، در مورد متغیرهای تحقیق، نظراتی به شرح زیر داشتند:
میانگین سنی افراد مورد مطالعه ۳۶ سال می باشد که کم سن ترین فرد مورد مطالعه ۲۴ سال و مسن ترین نیز ۶۰ ساله بود.پایین ترین سن دانشجویان ۱۹سال و بالاترین سن ۵۰ سال بوده است .
از مجموع ۳۸۴ نفر جامعه نمونه تعداد ۲۷۹ نفر از پاسخ گویان معادل ۷۲٫۷ درصد را مرد و تعداد ۱۰۵نفر از پاسخ گویان معادل ۲۷۰۳ درصد را زنان تشکیل می دهند.
از مجموع ۳۸۴ نفر جامعه نمونه تعداد۳۲۸ نفر( ۸۵٫۴ درصد) به ماهواره دسترسی دارند و۵۶ نفر( ۱۴٫۶درصد) به ماهواره دسترسی نداشتند.
اکثر پاسخگویان(۴۳٫۵درصد) کمتر از یک ساعت در شبانه روز برنامه های شبکه های ماهواره ای را تماشا می کردند ۲۴٫۷ درصد از پاسخگویان بیشتر از یک ساعت به تماشای برنامه های ماهواره می پردازند. ۱۷٫۲ درصد گزینه دوتاسهساعت را انتخاب کره اند و ۹٫۴ درصد از پاسخگویان سه تا پنج ساعت را انتخاب کرده اند و تنها ۵٫۲ درصد گزینه بیشترازپنجساعت را انتخاب کرده اندو این موضوع نشانگر این مطلب است که در قشر تحصیل کرده و دانشجو میزان تماشای برنامه های ماهواره خیلی زیاد نیست و درصد زیادی از پاسخگویان خیلی کم به تماشای برنامه های ماهواره ای می پردازند.
اکثر پاسخگویان(۳۶٫۶) بیشتر برای تفریح و سرگرمی از برنامه های ماهواره ای استفاده می کنند و البته (۲۸٫۱ درصد ) به منظور استفاده از اخبار و اطلاع رسانی و (۱۵٫۶درصد) از برنامه های ماهواره ای برای کسب اطلاعات سیاسی بهره می برند. کسب اطلاعات پزشکی و سلامت با (۷٫۸درصد) و کسب اطلاعات اقتصادی با (۱٫۳درصد) کمترین علاقه من را دربرگرفت و از این نتایج این چنین بر میآید که مهم ترین جنبه ی مدنظر پاسخگویان ما تفریح و سرگرمی است که شبکه های ماهواره ای توانسته اند نظر مخاطبان را تامین کنند.
اکثر پاسخگویان( ۷۷٫۶ درصد) برنامه های شبکه من و تو را تماشا می کردند البته (۲۲٫۴درصد ) به برنامه های این شبکه علاقه ای نداشتند و تماشا نمی کردند.
اکثر پاسخگویان (۵۷درصد) کمتر از یک ساعت در شبانه روز برنامه های شبکه من و تو را تماشا می کردند( ۲۹٫۸درصد) از پاسخگویان بیشتر از یک ساعت به تماشای برنامه های این شبکه ی ماهواره ای می پردازند. (۹٫۲ درصد) گزینه دوتاسهساعت را انتخاب کره اند و(۱٫۳ درصد) از پاسخگویان سه تا پنج ساعت را انتخاب کرده اند و تنها( ۲٫۶) گزینه بیشترازپنجساعت را انتخاب کرده اندو این موضوع نشانگر این مطلب است که در قشر تحصیل کرده و دانشجو میزان تماشای برنامه های این شبکه که غالبا به جنبه ی تفریح و سرگرمی می پردازد خیلی زیاد نیست و درصد خیلی کمی از پاسخگویان بیشتر از چند ساعت در شبانه روز به تماشای برنامه های این شبکه ی ماهواره ای می پردازند.
اکثر پاسخگویان(۲۳٫۷درصد) بیشتر برنامه های مسابقات و سرگرمی را از این شبکه دنبال می کنند.
( ۲۲٫۴ درصد) مستند های این شبکه را می پسندند و تماشا می کنند که این امر نشانگر تنوع و کیفیت نسبتا خوب این بخش از برنامه های این شبکه و همچنین نیاز مخاطب به این نوع برنامه است، بعد از آن (۲۰٫۶ درصد) به اخبارواطلاعرسانی این شبکه علاقه داشتند.گزینه خبری و تحلیلی ( ۱۵٫۸ درصد) علاقه مند داشت. تنها( ۱۳٫۲ درصد )گزینه فیلم و سریال را انتخاب کردند که در ابتدا محقق این طور انتظار نداشت.،( ۲٫۹ درصد ) اطلاعات ورزشی و برنامه های ورزشی این شبکه را انتخاب کرده اند و ۵ نفر معادل ۱٫۳ درصد گزینه سایر را انتخاب کرده اند.
اکثر پاسخگویان(۴۵٫۶ درصد )درلحظه تماشا خودشان انتخاب میکنند که چه برنامه ای را تماشا کنند و (۲۲٫۴درصد ) ازقبل برنامه ریزی می کنند که چه برنامه ای را تماشا کنند، (۱۲ درصد)گزینه مهم نیست که چه کانال یا برنامه ای را تماشا میکن مرا انتخاب کرده اند ، ( ۱۳ درصد )گزینه سایر وتنها ( ۷ درصد) از پاسخگویان گزینه تابع تصمیم دیگران هستم را انتخاب کرده اند.این موضوع نشانگر این مطلب است که اکثر پاسخگویان برای انتخاب برنامه های مورد علاقه ی خود نظر ویژه ای دارند.
اکثر پاسخگویان(۳۳٫۲درصد) در حین یا بعد از پایان برنامه از طریق پیامکوتاه با برنامه ارتباط برقرار می کند،(۳۰٫۲ درصد) از طریقتلفن با برنامه در تماس بوده اند،( ۲۵٫۸ درصد )گزینه ایمیل،۳۰نفر معادل( ۸٫۲ درصد )وب سایت را برای ارتباط گرفتن با برنامه مورد علاقه ی خود انتخاب کرده اند، و تنها (۲٫۷ درصد )گزینه سایر را انتخاب کرده اند. می توان اینگونه نتبجه گیری کرد که هنوز استفاده از فضای مجازی برای برقراری ارتباط بین مخاطبین برنامه های تلوزیونی جا نیوفتاده است و این امر به بستر سازی و آموزش های مکمل نیازمند است.
( ۴۲٫۲ درصد )گزینه سایر را انتخاب کرده اند.
اکثرپاسخگویان ( ۴۲٫۲ درصد ).به این سوال که به چه منظوری با برنامه ی مدنظرتان تماس می گیرد گزینه سایر را انتخاب کرده اند و این نتیجه گیری را می توان داشت که یا گزینه ی مدنطرشان را در میان گزینه ندیده اند یا دلایل برقراری ارتباطشان را دوست ندارند علنی کنند.،( ۲۳٫۷ درصد )برای پاسخگویی به سوالات تماس گرفته اند ،( ۱۱٫۷ درصد )گزینه صحبت با کارشناسان یا مهمان برنامه(۱۴٫۶ درصد)گزینه پرسش وپیشنهاد یا انتقاد ازبرنامه را انتخاب کرده اند ،( ۱۱٫۷ درصد )گزینه صحبت باکارشناسان یا مهمان برنامه و تنها (۷٫۸ درصد )برای مشارکت دربرنامه وارائه نظرات کارشناسی با برنامه مدنظرشان تماس گرفته اند. اما با توجه به نتایج سوال برنامه های مورد علاقه شان که بیشترپاسخگویان به مسابقات و برنامه های تفریحی پخش شده از این شبکه علاقه مند هستند دومین فراوانی قابل توجیه است.
اکثرپاسخویان (۲۶٫۶ درصد )به این سوال که معمولا تماشای برنامه های ماهواره ما را ازانجام فعالیت هایی چون مطالعه، باهم بودن، ورزش، معاشرت وسایرفعالیت های گوناگون زندگی بازمیدارد پاسخ کم دادند و این موضوع با توجه به یکی از سوالات که میزان تماشای برنامه ای این شبکه در شبانه روز را سوال می کرد قابل پیش بینی بود زیرا اکثر پاسخویان کمتر از یک ساعت در شبانه روز پای برنامه ای این شبکه وقت می گذرانند.(۱۸٫۵ درصد )گزینه خیلی زیاد (۱۸٫۲ گزینهزیاد ) و( ۱۲ درصد )گزینه نظری ندارم را انتخاب کرده اند.نزدیک بودن درصد های پاسخ ای متناقض در این جا به چشم می خورد که با توجه به نوع انتخاب برنامه ها و شرایط سنی پاسخگویان قابل توجیه است.
اکثر پاسخگویان (۴۲٫۲ درصد)اطلاعات وشناخت قبلی ازیک رسانه را درانتخاب آن موثراست زیاد موثر دانسته اند که این خود یکی از پرسش های بسیار مهم در سنجش میزان سواد رسانه ای است و این موضوع نشانگر این مطلب است که به استناد این سوال و سوالات دیگر محقق در این پژوهش میزان سواد رسانه ای پاسخگویان سنجیده می شود. (۲۸٫۹ درصد )گزینه خیلی زیاد ، ( ۱۰٫۴ درصد )گزینهکم ،۳۰ نفر معادل( ۷٫۸ درصد )گزینه خیلی کم ، و تنها( ۱٫۷ درصد )گزینه نظری ندارم را انتخاب کرده اند. و این امر به سواد رسانه ای نسبتا خوب پاسخویان اذعان دارد.
اکثر پاسخگویان( ۳۸ درصد) در پاسخ به این سوال که معمولا شما رسانه هارا براساس کدامیک از ویژگی های زیرانتخاب میکنید؟علاقه شخصی وآشنایی قبلی را اشاره کرده اند ، و این نشانگر انتخاب هوشمندانه و بر پایه مطالعه است ( ۱۸٫۸ درصد)گزینه قابل دسترس بودن،( ۱۴٫۳ درصد )گزینه برخورداری ازتکنولوژی روز ،( ۱۱٫۷ درصد )گزینه خودسانسوری کمتر ،( ۵٫۲ درصد )به جذابیت مجریان وگویندگان اشاره کرده اند (۱٫۳ درصد )گزینه کم هزینه بودن را دلیل اصلی انتخاب رسانه ی خود دانسته اند.
اکثر پاسخگویان(۴۳ درصد) برای اطمینان از اطلاعاتی که از رسانه های مختلف دریافت میکنید چه اقدامی میکنید؟ را با گزینه تحقیق و مطالعه بیشتر پاسخ داده اند. که این امر نکات بسیار مثبتی دارد که یکی از آن بی گدار به آب نزدن مخاطب است یعنی مخاطب با ذهنی باز و انتقادی به چیزهایی که از رسانه می بیند و می شنود برخورد می کند. (۲۷٫۹ درصد)گزینه پرسش از دیگران را برای پاسخ این سوال انتخاب کرده اند که این موضوع توجه ما را به اعتماد زیاد جامعه به گروه های مرجع و دوستان جلب می کند. (۱۴٫۶ درصد ) مراجعه به منابع یا رسانه های دیگر را برای کسب اطمینان از صحت اطلاعات انتخاب کرده اند که این موضوع نشانگر این مطلب است که هنوز مخاطب به درستی مقایسه کردن یا انتخاب رسانه ها براساس مقایسه آن با سایر رسانه هارا نیازموده است. ( ۲٫۶ درصد )گزینه ارتباط برقرار کردن با کارشناسان برنامه و تنها( ۱٫۳ درصد) به صحت اطلاعات دریافتی اطمینان دارشتند که این موضوع به روشنی نشان می دهد که قشر دانشجوی ما بسیار حساس و دقیق انتخاب می کند و البته( ۱٫۷ درصد) گزینه سایر را انتخاب کرده اند.
درخصوص چگونه گذراندن اوقات فراغت اکثر پاسخگویان ۳۱٫۱ درصد گزینه ورزش را انتخاب کرده اند ،( ۸٫۳ درصد)گزینه فوتبال،( ۱۶٫۱ درصد )گزینه دویدن ،( ۱۷٫۴ درصد) گزینه پینگ پنگ ،( ۱۱ درصد) گزینه دوچرخه سواری،( ۶٫۷ درصد) گزینه بیلیارد،( ۲٫۷ درصد) گزینه اسکی و گلف و ( ۶٫۷ درصد )گزینه بازی و ورزش های محلی را انتخاب کرده اند.این نتایج بیانگر این مطلب است که همچنان ورزش هایی چون فوتبال که عام ترین ورزش است بیشترین طرفدار را دارد و ورزش هایی که هزینه های زیادتر و یا تخصص های خاص تری را نیاز دارد طرفدار کمتری را دارد. هدف پژوهشگر از طرح این سوال این نکته بود که نوع گذران اوقات فراغت نوع سبک زندگی مخاطب را نشان می دهد.
اکثر پاسخگویان (۵۸٫۱ درصد ) در پاسخ به این سوال که به نظر شما چه رسانه هایی می تواند روی شما تاثیر بگذارد؟ رسانه های دیداری و شنیداری را معرفی کرده اند ،( ۱۸٫۲ درصد) گزینه همه رسانه ها، ( ۹٫۴ درصد) گزینه اینترنتی (۹٫۱ درصد)گزینه رسانه های مکتوب، ، (۵٫۲ درصد) گزینه سایر را انتخاب کرده اند. این نتایج نشانگر این مطلب است که رسانه های دیداری و شنیداری به دلیل استفاده از تمام ظرفیت تاثیرگذاری برای مخاطب عام بیشترین طرفدار را دارد در حالیکه رسانه های اینترنتی هنوز نتوانسته اند با وجود تمام مزیت هایی چون( سرعت و سهولت و فضای شخصی برای مخاطب ، نوع زبان و …) مخاطب را جذب خود کنند.
اکثر پاسخگویان( ۴۱ درصد) در خصوص مسافرت رفتن معتقدند که به قصد سیاحت وگردشگری به سفر می روند، ( ۳۳٫۹ درصد ) به قصد خرید و سیاحت ،(۱۳٫۲ درصد ) به قصد دیدن اقوام و دوستان و تنها ( ۱۱٫۹ درصد) گزینه زیارت را انتخاب کرده اند. که این نتایج در نوع خود جالب است.