جدول ۴-۱۶: نتایج آزمون t برای بررسی تأثیرگذاری ابزارهای تبلیغات اینترنتی بر متغیر «خرید» ۸۸
جدول ۴-۱۷: نتایج آزمون فریدمن برای اولویتبندی تأثیرگذاری ابزارهای تبلیغات اینترنتی بر متغیر «خرید» ۸۸
جدول ۴-۱۸: نتایج آزمون t برای بررسی تأثیرگذاری ابزارهای تبلیغات اینترنتی بر متغیرهای پژوهش ۸۹
جدول ۴-۱۹: نتایج آزمون فریدمن برای اولویتبندی تأثیرگذاری ابزارهای تبلیغات اینترنتی بر متغیرهای پژوهش ۸۹
جدول ۴-۲۰: نتایج آزمون t برای بررسی تأثیرگذاری ابزارهای تبلیغات اینترنتی ۹۰
جدول ۴-۲۱: نتایج آزمون فریدمن برای اولویتبندی تأثیرگذاری ابزارهای تبلیغات اینترنتی ۹۰
فصل اول
طرح و کلیات تحقیق
مقدمه
تبلیغات، یکی از ابزارهای بازاریابی برای رشد و توسعهی هر صنعتی از جمله صنعت گردشگری است. در صنایع گردشگری و اوقات فراغت، تبلیغات ابزاری کلیدی است چرا که مصرفکنندگان بالقوه باید تصمیمات خریدشان را بر مبنای تصاویر ذهنی خویش از محصولات اتخاذ کنند زیرا به طور فیزیکی قادر به تجربهی آنها قبل از مصرف نیستند. در نتیجه تبلیغات، متغیری حیاتی در آمیختهی بازاریابی گردشگری و اوقات فراغت میباشد و دامنهی وسیعی از فعالیتها و عوامل را در بر میگیرد. (مورگان و پریچارد، ۲۰۰۰)
پژوهش پیش رو با عنوان “اولویتبندی تاثیر ابزارهای تبلیغات اینترنتی بر جذب گردشگران اروپایی به کشور (از دید گردشگران)” انجام شدهاست، و در مروری بر ادبیات گذشته، تنها دو پژوهش مرتبط با موضوع در ایران یافت شد. این پژوهشها در ارتباط با تبلیغات، به طور کلی، در گردشگری بوده و هیچ پژوهشی در ارتباط با تبلیغات اینترنتی در حوزهی گردشگری یافت نشد.
در سال ۱۳۷۴، علی ملکی تحقیقی با عنوان “تاثیر تبلیغات در جذب جهانگردان خارجی به کشور از دیدگاه جهانگردان” را انجام داده است. در این تحقیق که از روش پیمایشی استفاده شده، به بررسی بوجههای تبلیغاتی کشورها، بررسی وضعیت تبلیغات در شرکتهای خدمات سیاحتی نمونه، بررسی برنامه پنج ساله اول توسعه و در آخر مقایسه اهداف برنامه و عملکرد افزایش تعداد جهانگردان پرداخته شدهاست (ملکی، ۱۳۷۴). در نتایج نیز بیشتر به اهمیت گردشگری در عصر حاضر تاکید شده و در مورد توسعهی آن پیشنهادهایی کلی مانند توسعه و تقویت برنامههای تبلیغاتی برای معرفی ایران داده شدهاست.
تحقیقی دیگر در سال ۱۳۸۱ با عنوان “تاثیر تبلیغات بر جذب گردشگران بینالمللی به شهر اصفهان از دید گردشگران"، توسط رضا اکبری انجام شد که به بررسی تاثیر ابزار تبلیغاتی استفادهشده در شهر اصفهان پرداخته است. در این تحقیق نیز از روش پیمایشی استفاده شد و در آخر به این نتیجه رسیده است که هیچ کدام از ابزارهای تبلیغاتی استفادهشده تاثیری در جذب گردشگران خارجی نداشته است و کتاب راهنما به عنوان موثرترین ابزار تبلیغاتی و بعد از آن به ترتیب، تبلیغات اینترنتی، تلویزیون، بروشور، و روزنامه قرار میگیرند. (اکبری، ۱۳۸۱)
روش کلی این تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی (با بهره گرفتن از پرسشنامه) میباشد. بر مبنای هدف پژوهش، مدل لاویج و استاینر انتخاب شد که که شکل جدیدتر و توسعه یافته تر از مدل معروف آیدا (AIDA) میباشد. این مدل دارای سه مرحله و ۶ متغیر میباشد که در شکل ۱-۱ مشاهده میکنید.
مرحله | طبقه |
رفتاری | خرید |
متقاعد شدن | |
عاطفی | ترجیح |
دوست داشتن | |
شناختی | دانش |
آگاهی |
شکل ۱-۱: مدل لاویج و استاینر (۱۹۶۱)
سوالات در قالب طیف ۵ گزینهای لیکرت طراحی شد و به زبان انگلیسی ترجمه شد. از آن جایی که حجم نمونهی پژوهش، ۱۵۰ تعیین شد، بنابراین پرسشنامهها را توزیع کردیم تا به تعداد ۱۵۰ پرسشنامهی تکمیلشده و صحیح (بدون اشکال) دست یافتیم. لازم به ذکر است، روش نمونهگیری انتخاب شده، نمونهگیری در دسترس است که یکی از روشهای نمونهگیری غیرتصادفی میباشد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار SPSS کمک گرفته شد و از آزمونهای t استیودنت تک نمونهای و آزمون فریدمن برای تحلیل آمار استنباطی استفاده شد. در نهایت، فرض اصلی پژوهش که مربوط به تاثیر تبلیغات اینترنتی گردشگری ایران بر جذب گردشگران اروپایی به کشور بود رد شد؛ به عبارتی، استنباط شد که تبلیغات اینترنتی گردشگری ایران، بر جذب گردشگران اروپایی به کشور تاثیری ندارد. این امر، به احتمال زیاد به دلیل ضعف در تبلیغات گردشگری ایران، به خصوص از طریق شبکهی ارتباط جهانی (رسانهی نوین اینترنت)، میباشد که مورد بحث قرار گرفته و در نهایت پیشنهاداتی ارائه شدهاست.
۱-۱- بیان مساله
سهم ایران از بازار جهانی صنعت گردشگری، به عنوان بزرگترین صنعت رو به رشد دنیا، بسیار ناچیز میباشد. از ۹۱۹ میلیون گردشگر ورودی و ۹۳۹ میلیارد دلار (آمریکا) عایدی جهان از گردشگری بینالمللی در سال ۲۰۰۸، سهم ایران تنها ۰۳۴/۲ میلیون گردشگر ورودی و ۹۰۸/۱ میلیون دلار عایدی از طرف سازمان جهانی گردشگری (WTO) اعلام شدهاست (سازمان جهانی گردشگری، ۲۰۱۰). این در حالی است که به هیچ عنوان با میزان برخورداری ایران از منابع تاریخی، فرهنگی و طبیعی همخوانی ندارد (شکیبایی، ۱۳۸۴). باید خاطر نشان کرد که بر اساس گزارش سازمان جهانی جهانگردی، ایران رتبه دهم جاذبههای باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبههای طبیعی را در جهان دارا است و یکی از امنترین کشورهای منطقه و جهان از لحاظ امنیت برای گردشگران خارجی است (ویکیپدیا، ۱۳۹۰).
در چشمانداز بیست ساله ایران پیشبینیشده که تا سال ۲۰۲۰، کشور ایران به رقم سالانه بیست میلیون گردشگر خارجی در سال دست خواهد یافت. مسلما برای جذب ۲۰ میلیون گردشگر خارجی در سال، ایران به عنوان یک مقصد گردشگری باید از مدیریت بازاریابی مطلوبی برخوردار باشد. در میان تمام وظایف مدیریت بازاریابی، یکی از مهمترین وظایف متصدی گردشگری، توسعه یا حفظ تصویر ذهنی از مقصد مطابق و هماهنگ با خواست گروههای بازدیدکننده مورد نظر میباشد (لامزدن، ۱۹۹۲، ترجمه تاجزادهنمین، ۱۳۸۷). موفقیت یک مقصد تا حد زیادی وابسته به تصویر آن میباشد. رویکردی که درایجاد آگاهی و تصویر مقصد اتخاذ میشود، در رقابت و جذابیت نهایی مقصد سرنوشتساز میباشد.
از طرفی دیگر، فعالیتهای ترفیعی و تبلیغات، پارامترهای اساسی برای معرفی یک مقصد گردشگری میباشند و در ایجاد آگاهی و تصویر مقصد بسیار نقش دارند؛ تبلیغات یکی از پر کاربردترین ابزار ارتباطات بازاریابی در گردشگری میباشد، عمدتا بدین دلیل که محصول یا خدمت گردشگری ناملموس میباشد (میدلتون و کلارک، ۲۰۰۱). این محصول و خدمت اغلب بر پایهی تصاویر واقعی یا ادراکی گردشگری و مقصد استوار میباشد. آن چه در گردشگری قابل توجه است، اندازهی کلان تبلیغاتی است که هزینه میشود. بنابراین یکی از مسایل بسیار مهم در قلمرو تبلیغات، ارزیابی تبلیغات است و یکی از مراحل اصلی در چرخهی تبلیغات میباشد (مورگان و پریچارد، ۲۰۰۰).
از این رو، در پژوهش حال حاضر به ارزیابی ابزارهای تبلیغات اینترنتی گردشگری ایران بر جذب گردشگران اروپایی ورودی به کشور از دید آنها پرداختیم. ۵ ابزار یا روش تبلیغات اینترنتی معمول مورد استفاده را (که عبارتند از بنرهای تبلیغاتی، پنجرههای پاپ- اوت، تبلیغات متنی، تبلیغات ویدئویی و تبلیغات ایمیل) با بهره گرفتن از مدل معروف لاویج و استاینر که در حقیقت شکل جدیدتر و توسعه یافته تر از مدل آیدا (AIDA) میباشد، مورد بررسی قرار دادیم.