کارنده های مخصوص( سیب زمینی کار و نشاء کار)
نشاء کار: در کشت نشاء برنج و نشاء سبزیجاتی مثل کلم، کاهو، گوجه فرنگی، تنباکو، توت فرنگی و …..به کار می روند. در انواع یک تا ۴ ردیفه عرضه شده و قادرند کارهای ذیل را انجام دهند.
۱- باز کردن شیار توسط کفش شیار باز کن.
۲- قرار دادن نشاء در خاک.
۳- پوشاندن نشاء
۴- فشردن خاک اطراف نشاء توسط چرخ های فشار دهنده.
۵- آبیاری توسط شیر آب نشاء کار.
سیب زمینی کارها: این کارنده ها شیاری در خاک باز نموده و سیب زمینی را در فواصل دلخواه در داخل خاک قرار می دهند. همچنین کود شیمیائی را در کنار و زیر سطح بذر قرار داده وروی بذر و کود شیمیائی را می پوشاند. این ادوات ۲، ۴،یا ۳ ردیفه کشت می کنند. اجزای یک سیب زمینی کار عبارتند از :
۱- چرخ های حمل کننده و محرک.
۲- مخزن بذر یا جعبه های حاوی سیب زمینی.
۳- سکو و صندلی که این صندلی ها ویژه کارگران بوده و ممکن است از ۴-۱ عدد در عقب کارنده نصب شود.
۴- شیار باز کن ها ممکن است از نوع کفشی یا بشقابی باشد. این شیار بازکن در زیر لوله سقوط کارنده قرار گرفته و شیاری برای سیب زمینی باز می کند.

۵- بشقاب های پوشاننده .
۶- دستگاه موزع که در انواع افقی، چنگک داربلندکن و زنجیری پیاله دار می باشند.
در سیب زمینی کارهای نیمه اتوماتیک کارگر باید سیب زمینی ها را داخل حفره های چرخنده موزع قرار دهد، تا پس از رسیدن به سوراخ صفحه زیرین رها شده و به سوراخ لوله سقوط برسد. زیرا در نیمه اتوماتیک خود دستگاه نمی تواند این کار را انجام دهد.
ادوات داشت
ماشین های وجین کن، سله شکن ، تنک کن و سمپاش ها از جمله ادوات داشت به حساب می آیند. وجین و سله شکنی جزء آن دسته از عملیات خاک ورزی هستند که پس از بذرکاری انجام می شوند.
کولتیواتور: واژه کولتیواتور به وسیله ای اطلاق می شود که برای عملیات وجین و سله شکنی ، زراعت های ردیفی گیاهان طراحی شده است. در انجام وجین و سله شکنی کولتیواتورهای مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. از کولتیواتورهای دستی کوچک باغی که مناسب باغچه های خانگی هستند تا کولتیواتورهای ۸ ردیفه تراکتوری که قادرند روزانه حدود ۴۰ تا ۵۲ هکتار را کولتیواتور بزنند.
کولتیواتورهای ردیفی معمولی: بعضی اوقات کولتیواتورها به جلو تراکتور بسته می شوند تا راننده دید بهتری از چگونگی عملیات داشته باشد. این کولتیواتورها ممکن است به تیغه های مختلفی مجهز باشند از جمله پنجه غازی. این ادوات دارای تعداد زیادی چرخ های تنظیم عمق در جلو تیغه دو سر می باشند . تیغه ها معمولا” بین ردیف ها حرکت می کنند و با کار در عمق کم به قطع علف های هرز و سله شکنی کمک می نمایند.
وجین کن دوار یا فوکای دوار: وسیله معروف و مؤثر وجین و سله شکنی بوده ، در مقایسه با کولتیواتورهای ردیفی وسیله ای ساده و ارزان قیمت است که می تواند ظرفیت مزرعه زیادی داشته باشد. وجین کن دوار از دو گروه چرخ های دندانه دار مخصوص تشکیل شده که یک گروه از چرخ ها در عقب گروه دیگر قرار گرفته اند. نوکهای چرخ های وجین کن دوار که در بین ردیف ها حرکت می کنند، به طور عمودی وارد خاک شده ، در حالیکه رو به عقب قرار می گیرند، از خاک در آمده و با حرکت بلند کننده خود سله ها را شکسته، علف های هرز را بیرون می کشد. مؤثرترین کاربرد این وسیله هنگامی است که محصول خوب ریشه کرده و طول گیاه به ۵ سانتیمتر رسیده و علف های هرز تازه سبز شده و سله نازکی بر روی خاک به وجود آمده باشد. البته می توان قبل از سبز شدن محصول نیز استفاده کرد.
کولتیواتور دوار: این وسیله دارای چرخ های دندانه دار مخصوصی شبیه چرخ های وجین کن دوار بوده که در سطح خاک کار می کند. همچنین در مقایسه با طرز کار وجین کن دوار دندانه های چرخ های کولتیواتوردوار در هنگام چرخش از پشت با زمین تماس گرفته و دارای دندانه های انحنا دار تیزی می باشند. این چرخ ها به صورت گروهی سوار می شوند، به طوری که می توان در صفحات افقی یا عمودی آنها را زاویه داده و به این ترتیب خاک را به طرف ردیف ها یا از اطراف آنها دور نمود. از گروه های دوار این چرخ ها می توان برای مخلوط کردن ردیفی مواد شیمیائی در هنگام بذرکاری استفاده نمود و چنانچه گروه های دوار طوری تنظیم شوند که تمام سطح خاک را بپوشانند. می توان از آنها جهت مخلوط کردن مواد شیمیائی دست پاش استفاده نمود. شکل دندانه های چرخ ها به گونه ای است که با گردش چرخ در هنگام جلورفتن کولتیواتور علف های کوچک را ریشه کن کرده و علف های بزرگتر را قطع نموده و سله خاک را کاملا” خرد می کنند. برای کنترل بهتر علف های هرز و نیز حفاظت محصول می توان گروه ها را طوری تنظیم نمود که مقدار نسبتا” زیادی خاک را از داخل ردیف ها در پای بوته ها بریزد. این وسیله را حتی می توان برای تهیه بستر بذر به کار برد.
ماشین های تنک کن: در زراعت های ردیفی بعضی از محصولات مانند چغندرقند، پنبه و بسیاری انواع سبزیجات، میزان بوته ها پس از کاشت بذر پائین و اغلب غیر قابل پیش بینی بوده، زیرا کنترل عوامل مربوطه مشکل می باشد. به این دلیل در زراعت این محصولات روش معمول چنین است که در زمان کاشت، بذر نسبتا” بیشتری کاشته می شود و سپس با ظهور بوته ها در سطح مزرعه، بوته های اضافی از خاک درآورده می شوند. عمل تنک کردن موجب می شود تا بوته های باقی مانده رشد بهتری نموده و محصول بیشتری به دست آید.
امروزه درمزارع چغندرقند و پنبه بیشتر از ماشین های تنک کن به جای دست استفاده می شود. این تنک کن های رایج اغلب دارای تیغه های دوار یا تیغه های پاندولی هستند، که در هنگام عبور ماشین از روی ردیف ها با ضربه ای که تیغه به طور اتفاقی و متناوب به بوته های روی ردیف ها می زند، آنها را از زمین درآورده و بین ردیف ها می اندازد. لازم به ذکر است که هنگام وارد شدن ضربه تیغه ها به بوته ها، این بوته ها اغلب از ناحیه یقه یا طوقه کنده شده و در وسط دو ردیف کشت روی زمین پرتاب می شوند. این قطعات دوار در هنگام حرکت از روی ردیف ها به طور یک درمیان در جهت و خلاف جهت عقربه های ساعت می چرخند. تا بوته های کنده شده دو ردیف مجاور در یک شیار قرار گرفته،جمع آوری آنها آسانتر شود. سرعت چرخش قطعات دوار و نیز تعداد تیغه های روی هر قطعه به تعداد بوته روی ردیف و فاصله آنها از هم بستگی دارد. بنابراین کار با این وسیله باید کاملا” دقیق و حساب شده و بر اساس دستورات کتابچه راهنمای ماشین انجام گیرد. تا خسارت زیادی به محصول وارد نشود.
سمپاش ها:
سمپاش های مزرعه وسایلی هستند که برای پخش مواد شیمیائی به منظور کنترل انواع مختلف حشرات، عوامل بیماری زای گیاهی و دفع علف های هرز استفاده می شوند.
اجزای اصلی ساختمان یک سمپاش
عبارتند از: مخزن سم، به هم زن، پمپ، صافی ها ، بوم ( منظور لوله حامل نازل است.) و نازل می باشد.
مخزن: در داخل مخزن سموم آماده شده ای را که به شکل مایع هستند می ریزیم. در بالای مخزن دهانه نسبتا” بزرگی وجود دارد که مجهز به قیف صافی دار است و توسط سرپوشی بسته نگهداری می شود. یک دریچه تخلیه نیز در کف مخزن است تا بتوان هنگام تمیز کردن مخزن مواد داخل مخزن را از طریق آن تخلیه نمود.
به هم زن: عبارت است از پره های ضد زنگ و مقاوم که بر روی یک محور دوار نزدیک به ته مخزن قرار گرفته و جهت به تعلیق درآوردن ذرات سموم غیر قابل حل در آب استفاده می شود.
صافی: صافی ها معمولا” در سه قسمت سمپاش ها به کار می روند. از جمله صافی ها می توان به صافی مخزن، لوله و نازل ها اشاره کرد.
بوم: عبارت از لوله افقی طویلی که نازل ها در فواصل معین بر روی آن قرار می گیرند. طول بوم می تواند از ۴ متر تا ۵/۱۲متر باشد. بوم ممکن است از جنس فلز ضد زنگ یا نوعی پلاستیک مقاوم ساخته شود. بوم شامل سه قسمت است. یک قسمت ثابت در وسط و دو قسمت در طرفین. که این دو قسمت از طریق اتصال های قابل انعطاف به قسمت مرکزی متصل شده و می تواند بر روی قسمت وسط تا شود.
نازل یا افشانک: کارش ریز کردن و پخش ذرات سم تحت فشار است. نازل نیز معمولا” از فلزات ضد زنگ و مقاوم ساخته شده است.
انواع دیگر سمپاش ها عبارتنداز : سمپاش دستی که ساختمانی شبیه امشی داشته و در منازل برای مبارزه با حشرات خانگی و نیز در گلخانه ها و باغچه های خیلی کوچک به کار می روند.
این تلمبه از یک مخزن و یک پمپ تشکیل شده و پیستون پمپ باید توسط دست در داخل سیلندر به حرکت در آمده، هوا را به سمت جلو فرستاده سبب خروج سم گردد.
سمپاش پشتی بدون موتور و با موتور، سمپاش چرخ دار موتوری، سمپاشی توسط هواپیما و هلیکوپتر.
عمده ترین مورد کاربرد هواپیما در کشاورزی برای سموم آفت کش می باشد. مزایای عمده هواپیما بر ادوات زمینی سرعت عمل و به موقع انجام شدن عمل سمپاشی و نیز قابلیت کاربرد، در مواردی که ادوات زمینی نمی توانند وارد مزرعه شوند، می باشد.
در مزارع محدود و یا با شکل نامنظم هندسی هلیکوپترها در مقایسه با هواپیمای بال ثابت، امن تر بوده و مانور پذیری بیشتری دارند.
ماشین های برداشت
نحوه برداشت در محصولات مختلف زراعی فرق می کند و به نوع محصول بستگی دارد. در این قسمت با ماشین های مختلف برداشت آشنا می شوید.
ماشین های برداشت علوفه ( دروگرها)
در برداشت مکانیزه گیاهان علوفه ای از وسایل متنوع و پیشرفته ای استفاده می شود. گرچه دروگرها برای درو علف ها و محصولات مخصوص علوفه خشک طراحی شده اند، اما در مزارع معمولا” از آنها برای قطع علفهای هرز اطراف ساختمان ها و اطراف نهرها، درو مراتع و حتی از بین بردن بقایای گیاهی نیز استفاده می شود.
دروگر
دو جزء مهم یک دروگر عبارتند از:
۱- تیغه: قطعه ای مثلثی شکل و برنده است که جهت برش ساقه محصول به کار می رود.
۲-انگشتی یا محافظ: که اعمال مهم انگشتی عبارتند از :
- از تیغه در مقابل برخورد با اجسام سخت محافظت می کند.
- صفحات انگشتی را برای برش مؤثر در وضعیت مناسبی نسبت به تیغه در محل خود جای می‌دهد.
- گیاهان را از هم جدا کرده و آنها را برای برش آسانتر بین تیغه ها و صفحات انگشتی هدایت می‌کند.
قطع ساقه علوفه توسط دستگاهی انجام می گیرد که یک واحد از قیچی ها همانند قیچی های جلو کمباین غلات دانه ریز است. این وسیله را موور ( Mower) گویند.
بعد از درو توسط دروگر، علوفه درو شده باید در مزرعه بماند تا رطوبت آن به ۲۰% کاهش یابد. به عبارتی خشک شود. بهتر است جهت خشک شدن، علوفه درو شده توسط شانه (rake) زیر و رو شود و همچنین برای متمرکز کردن علوفه در روی زمین از شانه استفاده می شود.
بعضی از محصولات را مانند ذرت و ذرت خوشه ای، برای سیلو کردن برداشت می کنند. موادی که سیلو می شوند می بایستی ابتدا به صورت قطعات کوچکی به طول چند سانتیمتر خرد شوند. برای این منظور از دستگاه خردکننده ( chopper) استفاده می شود.
البته چون به طور طبیعی برگها زودتر از ساقه ها خشک می شوند، و مشکل عدم یکنواختی خشک شدن برگها و ساقه ها پیش می آید، که برای رفع این مشکل می توانیم از ساقه کوب استفاده نمائیم. در این ادوات علوفه از بین دو غلتک عبور کرده و باعث می شود ساقه ها ترک خورده و له شده و در نتیجه زودتر خشک شوند. به عبارتی هم زمانی بین خشک شدن برگها و ساقه ها ایجاد می شود. از طرف دیگر از آنجا که برای تهیه علوفه خشک باید علوفه درو شده چند روز در مزرعه باقی بماند، تا رطوبت آن کاهش یابد، می توانیم با بهره گرفتن از ساقه کوب خشک شدن علوفه را سرعت بخشیم.
ساقه کوب علوفه عمل ترک دادن، نرم کردن، له کردن و پاره کردن ساقه های گیاهی را انجام می دهد. که این عمل موجب خارج شدن سریعتر رطوبت از داخل ساقه ها شده و فرایند خشک شدن را سرعت می بخشد.