A1 : پیمانکار داخلی
A2 : پیمانکار داخلی و خارجی به طور مشترک
A3 : پیمانکار خارجی
در مسأله فوق فرض براین است که اجرای این پروژه میتواند به پیمانکاران مختلف همان گونه که ذکر شده واگذار گردد. هدف پیدا کردن بهترین گزینه می باشد. یعنی پیدا کردن پیمانکاری که در مجموع با در نظر گرفتن همه شاخصها برآیند مطلوبیت بیشتری را حادث شود.
تحلیل سلسله مراتبی [۳۰]AHP:
یکی از کارآمد ترین تکنیک های تصمیم گیری فرایند تحلیل سلسله مراتبی که اولین بار توسط توماس ال ساعتی در ۱۹۸۰ مطرح شد . که بر اساس مقایسه های زوجی بنا نهاده شده و امکان بررسی سناریوهای مختلف را به مدیران می دهد .
فرایند واکاوی سلسله مراتبی یکی از روشهای تصمیمگیری است.واژه AHP مخفف عبارت Analytical Hierarchy process به معنی فرایند واکاوی سلسله مراتبی است.انتخاب سنجه ها یا criterions بخش اول واکاوی AHP است. سپس براساس سنجه های شناسائی شده نامزدها ارزیابی میشوند. واژه گزینهها یا نامزدها هم معنای واژه alternative یا candidates بوده و به جای هم بکار روند. علت سلسله مراتبی خواندن این روش آن است که ابتدا باید از اهداف و راهبردهای سازمان در راس هرم آغاز کرد و با گسترش آنها سنجه ها را شناسایی کرد تا به پایین هرم برسیم(lee 2007).
فرض کنید n گزینه و m سنجه برای ارزیابی آنها داشته باشیم. گامهای این روش به شرح زیر است :
۱- تعیین سنجه ها
۲- مقایسه جفتی هر دو رقیب(n*(n-1)/2) مقایسه) برای هر سنجه و تشکیل ماتریس n*n رقبا که درایههای آن اعدادی در فاصلهای مشخص اند و برتری نسبی یکی را بر دیگری بیان میکنند.
مثلا: اگر طرح i از طرح j خیلی بهتر باشد به عنصر aij عدد ۵ نسبت میدهیم پس: aij=5/1
۳- بدست آوردن وزن هر رقیب برای این سنجه(۱ بردار ۱XM)که این کار با انجام یک سری عملیات سطری- ستونی بر روی ماتریس گام قبل واستفاده از روش ویژه-بردار یا eigenvector انجام میشود و برداری بدست میآید که جمع عناصرآن یک ومقدار عنصر iام آن وزن رقیب iام را برای این سنجه نشان میدهد.
۴- گامهای ۱ تا ۳ را برای تمام سنجه ها انجام دهید تا در نهایت m بردار n تایی بدست آید و با در کنار هم گذاردن آنها یک ماتریس m*n تشکیل شود.
۵- مقایسه جفت جفت خود سنجه ها و بدست آوردن وزن هر یک از آنها از روی ماتریس سنجه ها که برتری سنجه ها را نسبت به هم نشان میدهد(۱ بردار ۱*M)
۶- ضرب بردار وزن سنجه ها در ماتریس m*n و در نهایت بدست آوردن وزن نهایی هر رقیب
۷- آزمون سازگاری برای نبود تناقض در تخصیص اعداد برتری طرحها در مقایسه با سنجه ها (سید علیزاده ۱۳۹۰).
تکنیک تاپسیس[۳۱]:
روش تاپسیس (روش مرتبسازی ترجیحات بر اساس مقایسه با حل ایدهآل) توسطHwang & Chen (1992) ارائه شد با بهره گرفتن از نظریات Hwang & Yoon. تاپسیس یک روش چند معیاره برای شناسایی راه حل از گزینههای محدود است. اصل اولیه انتخاب گزینه با کمترین فاصله از حل مثبت ایدهآل و بیشترین فاصله از حل منفی ایدهآل است(تصمیم گیری چند معیاره. اصغرپور). فرایند تاپسیسمیتواند بصورت گامهای زیر بیان شود:
محاسبه ماتریس نرمال شده تصمیم: این مقدار نرمال شده (nij)از رابطه زیر محاسبه میشود:
محاسبه ماتریس اوزان نرمال شده تصمیم: این اوزان نرمال شده Vij از رابطه زیر محاسبه میشود:
=Wi وزن i امین شاخصه یا معیار و
تعیین حل ایدهآل مثبت و منفی:
=iوابسته به استراتژیها
=jوابسته به معیارها
محاسبه معیار فاصله: فاصله هر گزینه از حل ایدهآل از رابطه زیر محاسبه میشود:
بطور مشابه فاصله تا حل ایدهآل منفی از رابطه:
محاسبه نزدیکی با حل ایدهآل. نزدیکی گزینه Aj با در نظر گرفتن A+ تعریف میشود:
تا وقتی که و
و همانطور که واضح است
رتبهبندی گزینهها. ما حتی میتوانیم بصورت کاهشی گزینهها را رتبهبندی کنیم.
اصل اولیه روش تاپسیس انتخاب گزینهای است با کمترین فاصله از حل ایدهآل مثبت و بیشترین فاصله از حل ایدهآل منفی.
پس از امتیازدهی هر استراتژی و تکمیل جدول فوق، با توجه به مجموع امتیازات هر استراتژی اقدام به انتخاب استراتژی های برتر در هر یک از حوزه های چهارگانه اصلی که در قسمت های قبلی بدان اشاره گردید میشود.
برای محاسبه مجموع امتیازات هر استراتژی میتوان از روش مجموع وزنی ساده استفاده نمود، به اینصورت که مجموع حاصلضرب امتیاز استراتژی مربوط به هر عامل در میزان اهمیت آن عامل محاسبه گردیده و بر اساس آن بهترین استراتژی انتخاب میگردد. لیکن در این مطالعه از روش تاپسیس(روش مرتبسازی ترجیحات بر اساس مقایسه با حل ایدهآل) استفاده گردید. تاپسیس یک روش چند معیاره برای شناسایی راه حل از گزینههای محدود است. اصل اولیه انتخاب گزینه با کمترین فاصله از حل مثبت ایدهآل و بیشترین فاصله از حل منفی ایدهآل است(سیدعلیزاده ۱۳۹۰).
تکنیک دلفی[۳۲]:
وقتی که افراد روبروی یکدیگر قرار می گیرند کنشهای متقابل ممکن است مانع از ابراز صریح و واقعی باورها و نظرهاشان گردد. لذا در این تکنیک سعی شده ضمن این که اعضای گروه از عقاید یکدیگر آگاه می شوند از این مشکلات نیز جلوگیری شود.
در این روش برای تصمیم گیری در یک مورد خاص گروهی را انتخاب می کنند و نظر آنها را طی پرسشنامه ای جویا می شوند. سپس نظرها را طبقه بندی می کنند و برای تمام اعضای گروه می فرستند. اعضای گروه نظرهای ابراز شده را مورد بررسی و ارزیابی قرار داده و به آنها امتیاز می دهند بدین ترتیب راه حلی که امتیاز بیشتری را به دست آورده به عنوان بهترین تصمیم انتخاب می شود.
در مورد هر معیار و امتیاز هر گزینه در هر معیار، ۵ سطح ارزش گذاری تعیین می گردد که پاسخ دهنده باید یکی از این سطوح را بعنوان سطح مورد عقیده خویش تعیین سازد که در ادامه برای هر سطح عددی را بعنوان امتیاز به هر سطح تخصیص داده می شود:
ضعیف
تا حدودی
متوسط
خوب
عالی
۹
۳